حوزه باید جلوتر از جامعه حرکت کند/ تداوم رشد تولید علم در حوزه با همین مسیر و دغدغه‌مندی

به گزارش برنا؛ همایش «علم حکمرانی و حکمرانی عالمانه» اندیشکده‌ها در افق 1404 و اختتامیه اختتامیه «رویداد نخبگانی حل مسائل حکمرانی با رویکرد دینی» ذیل طرح شهید بابایی بنیاد ملی نخبگان با حضور جمعی از اساتید، نخبگان و اعضای اندیشکده‌های حوزوی و دانشگاهی در سالن همایش‌های دانشگاه معارف اسلامی قم برگزار شد.

حوزه باید در جریان برنامه هفتم ریل‌گذاری کند

سید محسن دهنوی عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی در این همایش بیان کرد: پس از ریل‌گذاری مجلس برای کشور، نهایت کار شورای نگهبان در زمینه دینی‌سازی قوانین این است که اگر خلاف مسائل اسلامی باشد مغایرت آن را اعلام می‌کند و کاری به این مسئله ندارد که قوانین در اصل منشایت دینی دارند یا نه.

وی تشریح کرد: شکل‌گیری منشایت دینی قوانین کار حوزه است که باید برای منشایت‌سازی دینی این قوانین تلاش کند و برنامه ارائه دهد.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی اذعان کرد: طی سال‌های اخیر اتفاقات بسیار خوبی در زمینه پژوهشی اندیشکده‌های حوزوی شکل گرفته است که بسیار امیدوار کننده است.

دهنوی مطرح کرد: نسبت فتوا با قانون یکی از مسائل بسیار مهمی است که در نشست های دین و حکمرانی مورد بررسی قرار گرفته است چرا که گاهی قوانین جامعه با فتوای مراجع مغایرت دارد.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به یکی از موارد مغایرت قوانین با فتوای مراجع افزود: از سویی گفته می‌شود دریافت جریمه دیرکرد وام‌ها از نظر اسلامی مشکل دارد و از سویی بانک‌ها می‌گویند اساس شکل‌گیری و فعالیت بانک بر همین استوار است و تا زمانیکه برنامه و راهکار جایگزین ارائه نشود نمی‌توان اصلاحی انجام داد که این اصلاح نیازمند فعالیت اندیشکده‌ها است.

وی ادامه داد: در برخی موارد نهادهای غربی با اندکی تغییر شکل در جامعه اسلامی جای گرفته‌اند و در حال فعالیت هستند مانند بانک‌ها و بیمه‌ها و این ساختار ها خود در حال حاکمیت در کشور هستند و  کارکرد این نهادها نیازمند اصلاح است.

دهنوی یکی از نیازهای مهم دیگر را قرار گرفتن حوزه بر فراز برنامه هفتم دانست و گفت: حوزه باید در جریان برنامه هفتم، ریل‌گذاری کند تا مجلس بر اساس آن قانونگذاری کند؛ مجلس آماده قانونگذاری بر اساس ریل‌گذاری حوزه است، آیا حوزه هم آمادگی ورود به این عرصه را دارد؟

حوزه در نقد نظام تامین مالی دولت باید ورود اساسی داشته باشد

وی با تاکید بر اینکه نقش آفرینی حوزه در زمینه ریل‌گذاری برنامه هفتم باید به صورت کامل از ابتدا تا انتها باشد تصریح کرد: حوزه باید برنامه جامع برای هر مورد ارائه دهد و نباید به اشاره‌های مختصر به چند مورد جزیی اکتفا کند چرا که در این صورت امکان ترتیب اثر دادن وجود ندارد.

عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی تشریح کرد: با توجه به توصیه‌های مقام معظم رهبری مبنی بر مدون‌سازی فضای مجازی تصمیم بر این شد که این مسئله در مجلس پیگیری شود؛ مجلس در این زمینه نیازمند بهره‌مندی از کارشناسان نخبه اسلامی بود ولی در آن زمان به چنین افرادی دسترسی وجود نداشت و صرفا به افراد  شاخص انقلابی در کشور رجوع شد. 

دهنوی ادامه داد: حوزه در نظام تامین مالی دولت نیز باید ورود اساسی داشته باشد چرا که گاهی برای تامین کسری‌های مالی اقداماتی صورت می‌گیرد که در آینده برای کشور مشکلاتی اساسی ایجاد می‌کند.

وی اضافه کرد: گاهی به سیستم‌های لیبرال خرده گرفته می‌شود و وقتی پای اجرای سیستم‌های اسلامی به وسط می‌آید دست مسوولان خالی است؛ حوزه باید این خلا‌ها را پر کند تا بتوان با دست پر به سمت اداره کاملا اسلامی ابعاد مختلف حکومت گام برداشت.

عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی اذعان کرد: حوزه باید جلوتر از جامعه حرکت کند یعنی موضوعات کشور در یک‌سال آینده همچون نظام یارانه را تعیین سازد، اشکالات آن را احصا کند و برای رفع آن پیشنهاد ارائه دهد.

دهنوی بیان کرد: امروز وزارت علوم دولت انقلابی زیر ریاست یک رییس جمهور انقلابی در حال فعالیت است ولی روند پیشروی دانشگاه‌ها همچنان همانند گذشته است و تغییری نمی‌کند چون به جز تغییر چند رییس دانشگاه اتفاقی نمی‌افتد و نرم افزار مرتبطی در این زمینه به وزیر علوم ارائه نشده است.

وی قانون اساسی جمهوری اسلامی را یکی از مواردی دانست که بسیار مترقی تنظیم شده است و گفت: قانون خود یک نهاد است چون وظیفه‌ اعمال مجموعه‌ای از سیاست‌ها را دارد.

مسیر اندیشکده‌های پژوهشی حوزوی مسیر کوتاه‌تر و شدنی‌تری برای اصلاح مسائل و حکمرانی عالمانه است.

عضو هیات رییسه مجلس شورای اسلامی افزود: مسیر اندیشکده‌های پژوهشی حوزوی مسیر کوتاه‌تر و شدنی‌تری برای اصلاح مسائل و حکمرانی عالمانه است.

دهنوی تشریح کرد: در صورتی که اندیشکده‌های حوزوی در خصوص موضوعات اولویت‌دار کشور بسته‌های سیاست‌های قانونی  تعیین کنند نماینده‌های مجلس به تحقق آن کمک خواهند کرد و اجرای آن در دولت نیز پیگیری می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: اداره شهرها با شورای شهر و شهرداری‌ها نیز آنگونه که باید جواب نداده است، به مدل جایگزین نیاز است و حوزه‌ها باید این مدل را تعیین کنند.

علیرضا داوودی دبیر رویداد دین و حکمرانی نیز در ادامه این برنامه تشریح کرد: طراحی نخستین این رویداد بر اساس نشست‌های مسئله محوری بود که در مجلس شورای اسلامی شکل گرفت.

وی اضافه کرد: 11 نشست مسئله محور در مجلس شورای اسلامی از شهریور ماه سال 1399 تا پایان سال شکل گرفت و در جریان این نشست‌ها همکاری میان اندیشکده دین و حکمرانی و اندیشکده‌های دانشگاهی شکل گرفت.

دبیر رویداد دین و حکمرانی ایجاد این رویداد مستقل را نتیجه همکاری اندیشکده دین و حکمرانی و اندیشکده‌های دانشگاهی دانست و گفت: هدف از شکل‌گیری آن آشناسازی طلاب با علم حل مسئله با رویکرد دینی بود.

داوودی افزود: نگاه حاکم بر این رویداد این بوده است که از علم حل مسئله در درون حوزه‌ها استفاده شود و با ترکیب حل مسئله و رویکردهای دینی پاسخ جدیدی به نیازها و مسائل جمهوری اسلامی داده شود.

وی گفت: برای رسیدن به مسائل واقعی با نهادهای مختلف مانند سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، بنیاد احسان، معاونت راهبردی قوه قضاییه، مرکز پژوهش های مجلس و ... ارتباط گرفتیم و هر بخش رویداد با محوریت مسائل یکی از این نهادها طراحی شد.

قوانین از همان لحظه شکل‌گیری دینی و اسلامی باشد

حجت‌الاسلام غلامرضا قاسمیان رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی نیز در ادامه این برنامه ورود حوزه‌ها در راستای ایجاد منشایت دینی در مرحله شکل‌گیری قوانین را ضروری برشمرد و گفت: منشایت دینی قوانین فارغ از فعالیت شورای نگهبان است چرا که شورای نگهبان فعالیت نظارتی دارد.

وی با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه « علاوه بر پژوهش و تولید محتوای ناظر به تحقق، محقق شدن فقه نیز وظیفه حوزه‌ها است.» بیان کرد: عرصه تحقق، نقطه اعتبارسنجی دانسته‌ها و تعیین کننده موارد علمی است که باید به صورت جدی پیگیری شود.

وی تصریح کرد: هدف از منشایت این است که قوانین از همان لحظه شکل‌گیری دینی و اسلامی باشد و این مهم نیازمند ورود پررنگ حوزه‌های علمیه است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: مقام معظم رهبری فرموده است علاوه بر اینکه فقه، پژوهش و تولید محتوای ناظر به تحقق وظیفه حوزه است، تحقق فقه نیز وظیفه حوزه‌ها است. 

وی مطرح کرد: غیر از فقه‌های ناظر به تحقق، فکر کردن به تحقق نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

حجت‌الاسلام قاسمیان با بیان اینکه علم را باید از کاربرد طلب کرد گفت: تا زمانی که کسی کوله‌بار علمش را به صحنه عمل نیاورد و به تحقق آنچه فکر می‌کند نیندیشد نمی‌تواند درک کند که چه چیزهایی نیاز، چه چیزهایی ضروری و چه چیزهایی است.

رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی افزود: ارتباطات ساختاری مهم و مورد پذیرش هستند و مسئله دیگری که به همین اندازه اهمیت دارد ورود مستقیم حوزه در کنار سیاستمداران است.

عضو هیات امنای حوزه علمیه مشکات عنوان کرد: اتصالات حوزوی را باید به حاکمیت رساند تا مسائل حاکمیت و قانونگذاری با همکاری حوزه‌ها حل شود. انگیزه برپایی از رویداد مساله محور دین و حکمرانی نیز کمک به کارآمدی و حل مسائل اولویت دار کشور است.

حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم مقیمی حاجی معاون پژوهش حوزه‌های علمیه در ابتدای این همایش عنوان کرد: با بیان اینکه روند تولید علم به مرور راه خود را طی می‌کند اظهار کرد: اگر بزرگان حوزه در زمان خود پایه‌گذار مباحث نظری و مبنایی نبودند امروز فرصت ورود به حل مسائل عینی پیش نمی‌آمد.

وی اضافه کرد: سرنوشت رشد تولید علم در حوزه از جای خوبی آغاز شد و باید همین مسیر با دغدغه‌مندی تداوم پیدا کند و توقف نداشته باشد تا بتوان تمام اضلاع را پیمود. 

معاون پژوهش حوزه‌های علمیه ادامه داد: به منظور توسعه یافتن جریان تولید علم، رشته‌های مختلف آموزشی در حوزه‌ها جای گرفته است. در ادامه این مراسم از افراد و تیم‌های برتر میز فقه و حقوق، رسانه، آسیب‌های اجتماعی و جهان اسلام تقدیر به عمل آمد. همچنین اعلام شد که تیم‌های برتر میز اقتصادی در آینده مورد تقدیر قرار می‌گیرند چون به دلیل طولانی بودن مباحث این شاخه، میز اقتصادی همچنان در حال برگزاری است.

در بخش پایانی این مراسم از کتاب «دین و حکمرانی» که حاصل 11 نشست فضلای حوزه و دانشگاه بود با محوریت دبیرخانه ملی دین و حکمرانی  با حضور حسین علیزاده مدیر اندیشکده دین و حکمرانی رونمایی شد.