ویکی ادبیات منبع رجوع مخاطبان برای پیدا کردن کتاب خوب شود

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، آیین رونمایی از «30 مدخل دانشنامه مجازی شعر و ادبیات داستانی ایرانیان» از سلسله نشست‌های خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور و سخنرانی علی رمضانی (مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران)، احسان رضایی (سردبیر دانشنامه ویکی ادبیات)، منیژه آرمین (دبیرعلمی نهمین دوره جایزه ادبی جلال آل احمد) و محمد محمودی (نویسنده مدخل‌ دانشنامه ویکی ادبیات) یکشنبه 30 آبان ماه 1400برگزار شد.

ادبیات انعکاس‌دهنده مجموع بزرگی‌های یک ملت است

در ابتدای این آیین علی رمضانی با اشاره به این‌که امسال برنامه‌های هفته کتاب با شعار «جای خالی را با کتاب خوب پر کنیم» در سراسر کشور برگزار شد، اظهار کرد: پرخوان‌ترین و پرفروش‌ترین کتاب‌ها و بیشترین آثاری که از کتابخانه‌های عمومی کشور به امانت برده می‌شوند در رده ادبیات قرار دارند. ادبیات می‌تواند هویت بخش و انعکاس‌دهنده مجموع بزرگی‌ها و فضائل یک ملت باشد؛ حفظ زبان فارسی آن از ضروری‌ترین مسائل کشور به شمار می‌رود. زبان جزو اولین مولفه‌های تشکیل دهنده هویت ملتی است. اگر زبان در یک ملتی مورد تعرض قرارگیرد به تدریج رسم الخط آن تغییر می‌کند و به نحوی خواهد شد که ملت با هویت خود بیگانه می‌شود. کمااینکه متاسفانه در برخی از کشورهای فارسی زبان در اطراف‌مان، این اتفاق را می‌بینیم. استعمار وقتی وارد یک کشور می‌شود برای تغییر زبان آن ملت تلاش می‌کند. در مقابل باید به غنای ادبیات افزود و در بخش‌های مختلف آن را حمایت کرد و پرورش داد.

او همچنین بیان کرد: خانه کتاب و ادبیات ایران پرداختن به ادبیات را جزو وظایف اصلی و ذاتی خود می‌داند. در این زمینه سابقه خوبی در دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی و خانه کتاب و ادبیات ایران وجود دارد و این حرکت و فعالیت‌ها تقویت می‌شود.

دبیر بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران در رابطه با پیوند ادبیات با کتاب مطرح کرد: در زمینه کتاب اگر پنج حلقه نویسنده و اثر، ناشر و محصول، مجموعه ترویج، کتابفروش و کالا و خواننده کتاب و آنچه می‌خواند و با آن زندگی می‌کند را متصور باشیم، حلقه ترویج بر دیگر حلقه‌ها اثرگذار است. امروز درکشور مساله ترویج کتاب نه به شکل ساده «کتاب بخوانیم» بلکه به معنای «چه بخوانیم» مغفول است.

وی با اشاره به برگزاری جشن انتشار یک میلیون عنوان کتاب در سال‌های گذشته، بیان کرد: به دور از حاشیه‌ها و بحث‌هایی که در این زمینه وجود دارد، حال این سوال وجود دارد که مخاطب چگونه سراغ این تعداد کتاب برود؟ چه کسی باید دست مخاطب را بگیرد و آن را بر باغ و گلشن یک کتاب خوب بنشاند؟

مدیرعامل خانه کتاب و ادبیات ایران در ادامه افزود: حلقه مفقوده حوزه کتاب، ترویج است. تا کنون گفته شده کتاب بخوانید اما درخصوص اینکه افراد به چه منبعی مراجعه کنند کارهای معتنابهی انجام نشده است. این فعالیت ویکی‌ادبیات، علاوه بر دامنه‌دار کردن جوایز ادبی می‌تواند منبع رجوع مخاطبان برای پیدا کردن کتاب خوب باشد.

وی با بیان این که در بین جوایز ادبی، جایزه جلال آل احمد، جایزه پرافتخاری است که چشم‌ها را به خود خیره می‌کند، عنوان کرد: اما روند برگزاری این جایزه تاکنون و در طول دوره‌های گذشته، محدود به روز برگزاری و اخبار قبل و بعد آن بوده است.

او یادآورشد: این دانشنامه برخط که توسط دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی ایجاد شده است در فضای مجازی محتوای افزوده‌ای برای آثار ایجاد می‌کند. برهمین اساس این فعالیت از جنس ترویج و پرداختن به آن حلقه مفقوده است. این فعالیت‌ها باید تکمیل شود. این اقدام نه فقط در خانه کتاب و ادبیات ایران بلکه باید توسط مجموعه‌های مختلفی که می‌توانند تبدیل به گروه‌های مروج و مرجع کتاب و کتابخوانی شوند، اجرا شود.

وی اظهارکرد: کتاب کالای صامتی هست و نیاز دارد کسی آن را معارفه کند. معارفه کتاب اقدامی‌ست که در کشور ما بسیارکم انجام شده است. جایزه‌ها سعی می‌کنند بخشی از این معارفه را انجام دهند اما صدایشان پژواک پیدا نمی‌کند و به همین دلیل دارای امتداد و دامنه‌ نمی شوند.

دبیر بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با بیان این که کار دانشنامه، سختی‌های خاص خود را دارد، تصریح کرد: مقاله دانشنامه‌ای، عمدتا مقاله‌ای گزارشی است که سعی می‌کند سوگیری نداشته باشد. البته به کمتر دانشنامه‌ای می‌توان اشاره کرد که آن حالت گزارشی صرف را حفظ کرده و سوگیری نداشته باشد. در هرحال گرایش‌های فکری نویسنده در اثر آن منعکس می‌شود.

او در ادامه تاکید کرد: دومین سختی در کار دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی این است که سراغ دانشنامه‌های آنلاین و باز رفته‌اند که توسط هر فرد مطلعی قابل ویرایش است. تکمیل شدن، یکی از وجوه مثبت این روش است اما در دانشنامه‌های باز گاهی ممکن است متن به انحراف کشیده شود که باید برای این موضوع تدبیر کرد.

علی رمضانی در پایان سخنان خود گفت: هرکس هرچیزی را نداند در گوگل جستجو می‌کند؛ اولین سایتی که نمایش داده می‌شود «ویکی پدیا» است و در این بین تولید متون قابل اتکا در آن طراز که عمومیت پیدا کند، کار سختی است که توسط دفتر گسترش شعر و ادبیات داستانی در حال انجام است. امیدوارم جوایز دیگر نیز از این دانشنامه استقبال کنند و به کمک آیند و جشنواره‌های خود را دامنه‌دار کنند.

ادبیات آیینه زندگی و جامعه است

منیژه آرمین در بخش دیگر این نشست ضمن اشاره به این‌که به ادبیات آنگونه که شایسته است، پرداخته نشده، ادبیات را آیینه زندگی و جامعه دانست و تصریح کرد: اگر یک جامعه کتابخوان داشته باشیم بسیاری از ناهنجاری‌های اجتماعی و روانی از بین خواهند رفت. به کتاب و کتابخوانی باید نظر ویژه‌ای شود. کتاب باید جدی گرفته شود و عادت به کتابخوانی باید از کودکی شروع شود. سازمان صدا و سیما و وزارت آموزش و پرورش در این زمینه بسیار نقش دارند.

بخش چندرسانه‌ای ویکی ادبیات راه‌اندازی می‌شود

احسان رضایی نیز در این نشست اظهار کرد: این 30 مدخل، آثار برگزیده سه جشنواره و جایزه ادبی خانه کتاب و ادبیات ایران است که شامل جایزه جلال آل احمد، جشنواره شعر فجر و جایزه پروین اعتصامی می‌شود.

وی با مروری بر سابقه راه‌اندازی و فعالیت‌های ویکی ادبیات عنوان کرد: در حال حاضر 310 مدخل از پدیدآورندگان، آثار، اصطلاحات و رویدادهای ادبی، آماده شده است. این دانشنامه علاوه بر ترویج فرهنگ کتابخوانی، مواد اولیه پژوهش‌ بر روی کتاب‌ها محسوب می‌شود. گرچه در دانشگاه‌ها خیلی کم سراغ ادبیات معاصر می‌روند.

رضایی افزود: در ویکی ادبیات علاوه بر آمدن خلاصه درباره پدیدآور یا خود اثر همه مقالات و پژوهش‌هایی که درباره آن اثر آورده شده است، ارجاع داده می‌شود. هم اکنون درباره 80 کتاب مدخل‌نویسی صورت گرفته است. 30 کتابی که امروز مدخل‌شان رونمایی می‌شود، شامل 86175 کلمه است. قصد داریم بخش چندرسانه‌ای این دانشنامه‌ را به هر مدخل اضافه کنیم که به عنوان ویکی مدیا یاد می‌شود.

در این مراسم پس از رونمایی 30 مدخل دانشنامه مجازی شعر و ادبیات داستانی ایرانیان، اولین ویکی مدیا این دانشنامه نیز در بخش مثنوی خوانی با خوانشی از شهید سردار سلیمانی، بارگذاری و به نمایش درآمد.

این 30 مدخل در چهاربخش رمان و مجموعه داستان، مجموعه شعر، مستندنگاری و نقد ادبی، رونمایی شد.

در بخش رمان و مجموعه داستان: آهِ باشین (محمدکاظم مزینانی)، اژدهاکشان (یوسف علیخانی)، اسم شوهر من تهران است (زهره شعبانی)، افتاده بودیم در گردنه حیران (حسین لعل بذری)، اوراد نیمروز (منصور علیمرادی)، برج سکوت (حمیدرضا منایی)، بی‌کتابی (محمدرضا شرفی خبوشان)، دختر لوتی (شهریار عباسی)، دور زدن در خیابان یکطرفه (محمدرضا مرزوقی)، روباه شنی (محمد کشاورز)، لم‌یزرع (محمدرضا بایرامی)، ملکان عذاب (ابوتراب خسروی)، نامیرا (صادق کرمیار)، نگهبان تاریکی (مجید قیصری) و وضعیت بی‌عاری (حامد جلالی) مدخل‌نویسی شده‌اند.

در بخش مجموعه شعر نیز از مدخل حق‌السکوت (مجموعه غزل سرودۀ محمدمهدی سیار) و در بخش مستندنگاری، آنک پاریس (میرجلال‌الدین کزازی)، تو در قاهره خواهی مرد ( حمیدرضا صدر)، رکاب‌زنان در پی شمس ( حسن کرمی قراملکی)، شازده حمام (دکتر محمدحسین پاپلی یزدی)، فرکانس ۱۱۶۰ (فضل‌الله صابری)، کتاب ر (مریم برادران) و در بخش نقد ادبی از اسطوره تا حماسه (سجاد آیدنلو)، این ترانه بوی نان نمی‌دهد ( مهدی فیروزیان)، بلاغت ساختارهای نحوی در تاریخ بیهقی (لیلا سیدقاسم)، تاریخ ادبی ایران و قلمرو زبان فارسی (سیدمهدی زرقانی)، سرّ سخنان نغز خاقانی (محمدرضا ترکی)، مکتب هرات و شعر فارسی (حسن نصیری جامی)، نقد زرین (نرجس افشاری) و واج‌شناسی شاهنامه (جلال خالقی مطلق) رونمایی شد.

بیست‌و‌نهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران از بیست‌وچهارم آبان‌ماه آغاز شده و تا یکم آذرماه ١٤٠٠ با شعار «جای خالی را با کتاب خوب پُرکنیم» در سراسر کشور  ادامه خواهد داشت.

انتهای پیام