شاخص های راستی آزمایی رفع تحریم ها در حوزه انرژی، صنعت و فناوری هوایی

به گزارش برنا به نقل از روابط عمومی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، معاونت مطالعات تولیدی این مرکز طی گزارشی به شاخص های راستی آزمایی رفع تحریم ها در حوزه انرژی، صنعت و فناوری هوایی پرداخته است. در ادامه این گزارش را بازخوانی می کنیم.

در این گزارش بیان شده: رهبر انقلاب در ارتباط تصویری با مردم آذربایجان شرقی (29/11/1399) درباره سیاست جمهوری اسلامی در مورد برجام فرمودند: «حرف هایی زده می شود، وعده هایی داده می شود. من می خواهم امروز فقط همین یک کلمه را بگویم؛ بگویم ما حرف و وعده خوب خیلی شنیده ایم که در عمل، آن حرف ها و وعده ها نقض شده و ضدّش عمل شده. حرف فایده ندارد، وعده فایده ندارد؛ این دفعه فقط عمل، عمل؛ عمل از طرف مقابل را ببینیم، ما هم عمل خواهیم کرد.

در ادامه این گزارش بیان شده: با حرف و وعده و اینکه ما این کار را خواهیم کرد، آن کار را خواهیم کرد جمهوری اسلامی این دفعه قانع نخواهد بود، مثل گذشته نخواهد بود. علاوه بر این بحث راستی آزمایی هم از بحث های بسیار مهمی است که ما حتماً بر آن تأکید داریم. ما وقتی تعهداتمان را در چارچوب برجام اجرا می کنیم، نماینده آژانس نظارت دارد. این کاری است که نمایندگان آژانس بین المللی انرژی اتمی انجام می دهند و آنها مشخص می کنند که تعهد ایران انجام شده یا انجام نشده است. سابقه کار ما روشن است. ما وقتی موردی را قبول می کنیم، به تعهداتمان هم عمل می کنیم؛ اما در ارتباط با لغو تحریم هایی که باید آمریکایی ها انجام بدهند، ما باید به عنوان کشور ذی نفع راستی آزمایی کنیم؛ یعنی اگر آمریکایی ها می گویند ما تحریم نفت یا پتروشیمی ایران را برداشتیم، ما نمی توانیم فقط به امضای یک نامه یا اعلام موضع رضایت بدهیم.

در بخش دیگری از این گزارش آمده: اگر امضاء همراه با فرایندی برای راستی آزمایی اقدامات نباشد، معنی ندارد. به طور مثال، نفت فروختن ما یکسری لوازمی دارد. شرکتی که می خواهد از ایران نفت بخرد، نباید از تحریم شدن توسط آمریکا هراس داشته باشد. درحقیقت مجموعه ای از تحریم ها باید لغو بشود تا فروش نفت به صورت دقیق و کامل انجام شود. یعنی اگر اعلام شود که تحریم نفت ایران لغو شد، فی نفسه نمی تواند کفایت کند. باید در کنارش تضمین هایی هم وجود داشته باشد که مشکلی برای فروش نفت هم پیش نیاید».

در این گزارش تصریح شده: براساس فرمایشات مقام معظم رهبری، هدف این گزارش ارائه شاخص هایی جهت راستی آزمایی لغو تحریم ها در بخش های انرژی، صنعت و فناوری هوایی است. نتایج این گزارش در بخش انرژی نشان می دهد که تحریم صادرات نفت یکی از ارکان مهم تحریم های وضع شده توسط آمریکا می باشد. پس از لغو یکباره تحریم های مرتبط با صادرات نفت و فرآورده، ضروری است انتفاع اقتصاد ایران از ناحیه رفع آن تحریم، در بازه زمانی مشخص و طی مراحل مختلف مورد راستی آزمایی قرار گیرد؛ این مراحل شامل اطمینان از انعقاد قرارداد فروش یکساله، حجم قرارداد فروش تا حداقل نیمی از سقف سهمیه ایران از اوپک، اطمینان از حمل و نقل نفتکش ها در آب های بین المللی و بنادر، سهولت در سوخت گیری، بیمه نفتکش، بیمه محموله و بیمه اتکایی و از همه مهم تر راستی آزمایی در مورد نقل و انتقال آزادانه و بی قید و شرط وجوه مالی سپرده شده حاصل از صادرات نفت است. در سایر موارد، تحریم های حاکم بر خرید کالا و تجهیزات نفت و گاز و صنعت برق کشور باید لغو شوند، به طوری که شرکت ها و فعالان این حوزه در کشور بتوانند سفارش خرید به صورت اعتباری را ثبت کنند و بدون حضور واسطه ها و از مبادی رسمی محموله ها ارسال و در گمرک کشور ثبت گردد. درخصوص قراردادهای نفتی، گازی و صنعت برق نیز شرکت های معتبر بین المللی بدون هراس با قرار ضمانت بتوانند وارد پروژه ها و قراردادهای بخش انرژی کشور شوند. راستی آزمایی انتفاع اقتصاد ایران از محل لغو تحریم های فوق، نیازمند طی شدن زمانی بین ۳ تا 6 ماه است.

در ادامه این گزارش آمده: در بخش دوم گزارش یعنی بخش مربوط به صنعت و معدن، شاخص های راستی آزمایی در زیربخش های صنعت، پتروشیمی، صنعت خودروسازی و لوازم خانگی مورد بررسی قرار گرفت. از آنجایی که تحریم ها در بخش صنعت در ابعاد مختلفی تاثیرگذار است بازه زمانی راستی آزمایی لغو تحریم ها متفاوت خواهد بود. براساس نتایج این گزارش، راستی آزمایی انتفاع اقتصاد ایران از محل رفع تحریم حوزه های فوق الذکر بر مبنای شاخص هایی نظیر برگشت پایدار سهم ایران در واردات محصولات پتروشیمی بازارهای بین المللی به ویژه کشورهای اروپایی از طریق تدوین قراردادهای خرید بلندمدت، بهبود شرایط سرمایه گذاری خارجی در ایران از طریق ارتقاء رتبه بندی ایران توسط موسسات مالی و اعتباری معتبر خارجی، انعقاد قراردادهای تولید مشترک و امکان واردات مواد اولیه، قطعات گلوگاهی و تجهیزات مورد نیاز صنایع و صنایع معدنی داخلی با رعایت قانون حداکثر استفاده از توان تولید و خدماتی و حمایت از کالای ایرانی، تسریع در مراحل خرید و حذف اخذ مجوزهای تعریف شده در مراحل مختلف خرید، فروش مستقیم محصولات صنعتی و معدنی و عدم نیاز به تعویض بارنامه ها، حضور واسطه ها، لغو دستورالعمل های حقوقی مربوط به قرار گرفتن شرکت های فعال در حوزه صنعتی و معدنی ایران در لیست تحریم ها، انجام خواهد شد.

در این گزارش تاکید شده: در حوزه فناوری هوایی نتایج این گزارش حاکی از آن است که سه بخش تأمین هواپیما و قطعات، تعمیر و نگهداری و هوانوردی عمومی بیشترین تأثیرپذیری را از تحریم و سیاست های مغرضانه آمریکا علیه ایران داشته اند. از جمله شاخص های راستی آزمایی پیشنهادی در حوزه فناوری هوایی می توان خرید مستقیم و بدون واسطه هواگرد خارجی به همراه ارائه خدمات آموزشی و پشتیبانی، لغو تحریم ها در موضوع تعمیر، نگهداری و پشتیبانی هواپیما و تأمین تجهیزات مربوط به عملیات فرودگاهی اشاره کرد.