میکروپلاستیک‌ها یک تهدید جدی برای سلامت و محیط زیست
با انتشار بیش از ۷,۰۰۰ مطالعه درباره میکروپلاستیک‌ها، کارشناسان هشدار می‌دهند که این ذرات کوچک در حال آلوده کردن آب، غذا و حتی بدن انسان‌ها هستند و به اقدامات فوری جهانی نیاز دارند.
به گزارش خبرنگار گروه علم و فناوری خبرگزاری برنا؛ دو دهه از انتشار یک مقاله در مجله Science می‌گذرد که به انباشت تکه‌های کوچک پلاستیکی و الیاف در محیط زیست پرداخته و این ذرات را "میکروپلاستیک" نام‌گذاری کرده است. این مقاله زمینه‌ساز یک رشته تحقیقاتی جدید شد. از آن زمان، بیش از ۷،۰۰۰ مطالعه منتشر شده، وجود میکروپلاستیک‌ها در محیط زیست، حیات وحش و بدن انسان را نشان داده‌اند.
اما چه چیزی یاد گرفته‌ایم؟
به‌طور خلاصه، میکروپلاستیک‌ها در تمام نقاط دورافتاده کره زمین پخش شده‌اند. شواهدی از اثرات سمی آنها در هر سطحی از سازمان زیستی وجود دارد، از حشرات کوچک در پایین زنجیره غذایی تا شکارچیان برتر.
میکروپلاستیک‌ها در غذا و نوشیدنی‌های ما وجود دارند و در تمام بدن انسان‌ها شناسایی شده‌اند. شواهدی از اثرات مضر آنها در حال ظهور است.
مدرک علمی اکنون به اندازه کافی قوی است: اقدام جمعی جهانی به‌طور فوری برای مقابله با میکروپلاستیک‌ها لازم است و این مشکل هرگز به این اندازه جدی نبوده است.
ذرات کوچک، مشکل بزرگ
میکروپلاستیک‌ها به‌طور کلی به‌عنوان ذرات پلاستیکی با ابعاد ۵ میلی‌متر یا کمتر شناخته می‌شوند. برخی میکروپلاستیک‌ها به‌طور عمدی به محصولات اضافه می‌شوند، مانند میکروکره‌ها در صابون‌های صورت. دیگران به‌طور غیر عمدی هنگام تجزیه اقلام بزرگتر پلاستیکی تولید می‌شوند، به‌عنوان مثال، الیاف رهاشده هنگام شستشوی یک ژاکت پلی‌استر.
مطالعات منابع اصلی میکروپلاستیک‌ها را شناسایی کرده‌اند که شامل:
• پاک‌کننده‌های آرایشی
• پارچه‌های مصنوعی
• تایر‌های خودرو
• کود‌های پلاستیکی
• فیلم‌های پلاستیکی مورد استفاده در کشاورزی
• طناب‌ها و تور‌های ماهیگیری
• "پرکننده‌های لاستیکی" در چمن‌های مصنوعی
• بازیافت پلاستیک‌ها
علم هنوز نتوانسته است نرخ تجزیه پلاستیک‌های بزرگتر به میکروپلاستیک‌ها را تعیین کند. همچنین در حال تحقیق درباره اینکه میکروپلاستیک‌ها چگونه به "نانوپلاستیک" تبدیل می‌شوند، ذراتی کوچک‌تر و نامرئی است.
اندازه‌گیری آلودگی میکروپلاستیک‌ها
ارزیابی حجم میکروپلاستیک‌ها در هوا، خاک و آب دشوار است. اما محققان سعی کرده‌اند این کار را انجام دهند.
به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ برآورد کرده است که بین ۰.۸ تا سه میلیون تن میکروپلاستیک هر ساله وارد اقیانوس‌های زمین می‌شود. یک گزارش اخیر نشان می‌دهد که نشت به محیط‌زیست در خشکی ممکن است سه تا ده برابر بیشتر از نشت به اقیانوس‌ها باشد. اگر این درست باشد، به این معنی است که بین ۱۰ تا ۴۰ میلیون تن در مجموع وجود دارد.
خبر بدتر این است که تا سال ۲۰۴۰، انتشار میکروپلاستیک‌ها به محیط‌زیست ممکن است بیش از دو برابر شود. حتی اگر انسان‌ها جریان میکروپلاستیک‌ها را به محیط متوقف کنند، تجزیه پلاستیک‌های بزرگتر ادامه خواهد داشت.
میکروپلاستیک‌ها در بیش از ۱،۳۰۰ گونه جانوری، از جمله ماهی‌ها، پستانداران، پرندگان و حشرات شناسایی شده‌اند. برخی از حیوانات ذرات را به‌عنوان غذا اشتباه می‌گیرند و در نتیجه آسیب‌هایی مانند انسداد روده را تجربه می‌کنند. همچنین، جانوران زمانی آسیب می‌بینند که پلاستیک‌های درون آنها مواد شیمیایی را که حاوی آن هستند یا بر روی آنها نشسته‌اند، آزاد کنند.
نفوذگران در بدن ما
میکروپلاستیک‌ها در آبی که می‌نوشیم، هوایی که تنفس می‌کنیم و غذایی که می‌خوریم – از جمله غذا‌های دریایی، نمک سفره، عسل، شکر، آبجو و چای – شناسایی شده‌اند. گاهی آلودگی در محیط رخ می‌دهد و گاهی نتیجه فرآوری، بسته‌بندی و نگهداری غذا است.
اطلاعات بیشتری درباره میکروپلاستیک‌ها در غذا‌های انسانی، مانند محصولات دامی، غلات، میوه‌ها، سبزیجات، نوشیدنی‌ها، ادویه‌جات و روغن‌ها و چربی‌ها نیاز است. غلظت میکروپلاستیک‌ها در غذا‌ها بسیار متفاوت است که به این معنی است که سطح مواجهه در انسان‌ها در سراسر جهان نیز متفاوت است. با این حال، برخی برآوردها، مانند اینکه انسان‌ها هر هفته معادل یک کارت اعتباری پلاستیکی را مصرف می‌کنند، اغراق‌آمیز است.
با پیشرفت تجهیزات، دانشمندان توانسته‌اند ذرات کوچک‌تری را شناسایی کنند. آنها میکروپلاستیک‌ها را در ریه‌ها، کبد، کلیه‌ها، خون و اندام‌های تولید مثل پیدا کرده‌اند. میکروپلاستیک‌ها از موانع محافظتی به مغز و قلب ما نفوذ کرده‌اند.
در حالی که ما برخی از میکروپلاستیک‌ها را از طریق ادرار، مدفوع و ریه‌ها حذف می‌کنیم، بسیاری از آنها برای مدت طولانی در بدن ما باقی می‌مانند.
بنابراین، این موضوع چه تأثیری بر سلامت انسان‌ها و سایر موجودات دارد؟ در طول سال‌ها، دانشمندان روش‌های اندازه‌گیری این موضوع را تغییر داده‌اند. آنها در ابتدا از دوز‌های بالای میکروپلاستیک‌ها در آزمایش‌های آزمایشگاهی استفاده می‌کردند. اکنون آنها از دوز‌های واقعی‌تری استفاده می‌کنند که بهتر نشان‌دهنده مواجهه ما و سایر موجودات با آنهاست.
طبیعت میکروپلاستیک‌ها متفاوت است. به‌عنوان مثال، آنها حاوی مواد شیمیایی مختلفی هستند و با مایعات یا نور خورشید به‌طور متفاوتی تعامل می‌کنند. همچنین گونه‌های موجودات، از جمله انسان‌ها، بین افراد متفاوت‌اند.
این موضوع کار دانشمندان را برای ایجاد ارتباط قطعی بین مواجهه با میکروپلاستیک‌ها و اثرات آنها پیچیده می‌کند.در مورد انسان‌ها، پیشرفت‌هایی در حال انجام است.
در سال‌های آینده، انتظار می‌رود که شفافیت بیشتری درباره اثرات آنها بر بدن ما به دست آید، مانند:
• التهاب
• استرس اکسیداتیو (عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی‌اکسیدان‌ها که به سلول‌ها آسیب می‌زند)
• پاسخ‌های ایمنی
• ژنوتوکسیکیتی – آسیب به اطلاعات ژنتیکی در یک سلول که باعث جهش‌هایی می‌شود که می‌تواند منجر به سرطان شود.
چه کار‌هایی می‌توانیم انجام دهیم؟
نگرانی عمومی درباره میکروپلاستیک‌ها در حال افزایش است. این موضوع با احتمال مواجهه طولانی‌مدت ما تشدید می‌شود، زیرا میکروپلاستیک‌ها تقریباً غیرقابل حذف از محیط هستند.
آلودگی میکروپلاستیک نتیجه اقدام‌ها و تصمیمات انسانی است. ما این مشکل را ایجاد کردیم و اکنون باید راه‌حلی برای آن بیابیم.
برخی کشور‌ها قوانین مربوط به میکروپلاستیک‌ها را اجرا کرده‌اند، اما این اقدامات برای مقابله با چالش کافی نیست. اینجاست که یک توافقنامه جدید قانونی، پیمان جهانی پلاستیک سازمان ملل، فرصتی مهم ارائه می‌دهد. دور پنجم مذاکرات در نوامبر آغاز می‌شود.
این پیمان به دنبال کاهش تولید جهانی پلاستیک است. اما این توافق باید شامل اقداماتی برای کاهش میکروپلاستیک‌ها به‌طور خاص باشد.
در نهایت، پلاستیک‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که از انتشار میکروپلاستیک‌ها جلوگیری کنند؛ و افراد و جوامع باید به این مسئله پرداخته و از سیاست‌های دولتی حمایت کنند.
کایرن راوبنهیمر، استاد ارشد، دانشگاه وولونگونگ گفت: پس از ۲۰ سال تحقیق درباره میکروپلاستیک‌ها، هنوز کار‌های زیادی باید انجام شود. اما ما شواهد کافی برای اقدام فوری داریم.
این مقاله تحت مجوز Creative Commons از The Conversation بازنشر شده است.
انتهای پیام/
معاون علمی رئیس جمهور مطرح کرد؛
نظر شما
اخبار برگزیده
پرونده ویژه
تبلیغات متنی