اولین همایش ملّی حقوق شهری و شهرسازی

اهمیت برگزاری همایش و موضوعات مطرح‌شده

این همایش، به دلیل همکاری بیش از ۱۰۰۰ پژوهشگر از سراسر کشور و مشارکت ده‌ها مرکز علمی و پژوهشگاه، بستری منحصر به فرد برای تبادل دانش و نوآوری‌های علمی در حوزه حقوق و شهرسازی فراهم آورد. در این همایش، مسائل مختلفی از جمله جایگاه حقوق در طراحی شهری، تأثیر معماری بر پیشگیری از وقوع جرائم و ضرورت همبستگی میان حقوق و شهرسازی برای ایجاد شهرهای امن و پایدار مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

همچنین، دکتر ابراهیم تقی‌زاده، رئیس دانشگاه پیام نور، در مراسم افتتاحیه به ارائه توضیحاتی در مورد رسالت دانشگاه پیام نور در آموزش و پژوهش، ارتقاء جایگاه این دانشگاه در رتبه‌بندی‌های ملی و بین‌المللی و اهمیت انعطاف‌پذیری سیستم آموزشی برای پاسخ‌گویی به نیازهای جامعه پرداخت. او خاطرنشان کرد که دانشگاه پیام نور با شعار آموزش برای همه، در همه‌جا و در همه‌وقت سعی دارد به نیازهای تحصیلی دانشجویان در سراسر کشور پاسخ دهد. تقی‌زاده به نقش تأثیرگذار حقوق شهری در زندگی مردم اشاره کرد و ابراز امیدواری کرد که برگزاری این همایش‌ها به شناسایی چالش‌ها و ارائه راه‌حل‌های مؤثر در حوزه‌های مختلف حقوق شهری منجر شود.

سخنرانی دکتر مسعود مظاهری و ارائه دیدگاه‌های نوین

یکی از نقاط برجسته همایش، سخنرانی و ارائه دکتر مسعود مظاهری تهرانی که دارای دکترای تخصصی حقوق جزا و جرم شناسی هستند بود. ایشان که به عنوان یکی از اساتید برجسته حقوق جزا و جرم شناسی و پژوهشگر فعال در حوزه حقوق شهری شناخته می‌شود، مقاله‌ای با عنوان «فضاهای شهری و نقش آن در پیشگیری از وقوع جرائم» ارائه داد. این مقاله که توسط هیئت داوران به‌عنوان یکی از برترین مقالات همایش انتخاب شد، به بررسی تأثیر طراحی محیط‌های شهری بر کاهش و پیشگیری از جرائم پرداخت.

دکتر مظاهری در سخنرانی خود به تأثیرات فرهنگی و اجتماعی معماری در زندگی مردم اشاره کرد و توضیح داد که محیط‌های شهری، علاوه بر جنبه‌های فنی و مهندسی، نیازمند توجه به ابعاد فرهنگی و اجتماعی نیز هستند. او خاطرنشان کرد که معماری شهری، برخلاف حقوق که نیاز به شناسانده شدن به مردم دارد، به طور ناخودآگاه بر رفتارهای اجتماعی تأثیر می‌گذارد و می‌تواند به عنوان ابزاری موثر برای تنظیم و کنترل رفتارهای اجتماعی عمل کند.

نقش معماری در تقویت تعاملات اجتماعی و کاهش جرائم

در بخش دیگری از سخنرانی، دکتر مظاهری به تاثیرات روانشناسی محیط و معماری بر رفتارهای انسانی پرداخت و توضیح داد که معماری می‌تواند فضاهایی ایجاد کند که مردم را به تعامل اجتماعی مثبت ترغیب کند یا آنها را از یکدیگر دور نگه دارد. او تأکید کرد که طراحی شهری اگر به‌طور علمی و دقیق انجام شود، می‌تواند در تقویت احساس امنیت و راحتی در جامعه نقش بسزایی ایفا کند. به عنوان مثال، استفاده از فضاهای سبز، نورپردازی مناسب و ایجاد مسیرهای پیاده‌روی امن، می‌تواند تاثیر مثبتی بر رفتارهای شهروندان داشته باشد و میزان بروز رفتارهای پرخاشگرانه را کاهش دهد.

او افزود که بسیاری از پژوهش‌های روانشناختی نشان داده‌اند که طراحی محیط‌های شهری، به ویژه استفاده از عناصر طبیعی مانند فضای سبز و آب، می‌تواند به کاهش استرس و پرخاشگری کمک کند. در نتیجه، توجه به این ابعاد در طراحی شهری می‌تواند به پیشگیری از بسیاری از جرائم و کاهش نرخ بزهکاری در جامعه کمک کند.

تفاوت جرائم شهری و روستایی:

دکتر مظاهری در ادامه سخنانش به تفاوت‌های میان جرائم شهری و روستایی اشاره کرد و توضیح داد که محیط شهری، به دلیل تراکم جمعیت، تنوع فرهنگی و ناشناس بودن افراد، زمینه‌ساز برخی از جرائم خاص است که در محیط‌های روستایی به شکل مشابه رخ نمی‌دهد. به‌عنوان مثال، جرائمی مانند سرقت خودرو و قاچاق مواد مخدر در شهرها به دلیل عدم نظارت نزدیک بر رفتار افراد و وجود امکانات گسترده‌تر برای بزهکاران، رایج‌تر است.

او همچنین توضیح داد که در محیط‌های روستایی، بسیاری از مسائل اجتماعی و بزه‌ها از طریق وساطت ریش‌سفیدان و بزرگان محلی حل‌وفصل می‌شود و نیاز کمتری به مداخله رسمی نیروهای انتظامی وجود دارد. در حالی که در شهرها، به دلیل سرعت و گستردگی زندگی شهری و کمتر بودن ارتباطات نزدیک میان افراد، بزه‌ها و جرائم سریع‌تر و بیشتر گزارش می‌شوند.

نقش آگاهی‌بخشی و آموزش حقوقی در پیشگیری از جرم:

دکتر مظاهری در بخش دیگری از سخنرانی خود، به اهمیت آگاهی‌بخشی به مردم در حوزه حقوق و قوانین شهری اشاره کرد و بیان داشت که قوانین و مقررات حقوقی، زمانی می‌توانند به درستی اجرا شوند که مردم با آنها آشنا باشند و به‌طور کامل درک کنند. او تأکید کرد که مردم باید حقوق و تکالیف خود و دیگران را بشناسند تا بتوانند نقش مؤثری در ارتقای امنیت جامعه ایفا کنند. در همین راستا، او پیشنهاد کرد که در طراحی شهرها و مکان‌های عمومی، توجه ویژه‌ای به اطلاع‌رسانی در خصوص حقوق شهروندی شود تا مردم از حقوق خود در برابر محیط‌های مختلف شهری آگاه باشند.

اقدامات دانشگاه پیام نور برای توسعه دانش حقوق شهری و شهرسازی:

در این همایش، همچنین تأسیس دبیرخانه دائمی همایش حقوق شهری و شهرسازی در دانشگاه پیام نور و راه‌اندازی رشته حقوق شهری و شهرسازی در مقطع کارشناسی ارشد به عنوان دو اقدام مهم و مؤثر برای توسعه دانش و پژوهش در این حوزه معرفی شد. دکتر تقی‌زاده در این خصوص توضیح داد که هدف از ایجاد دبیرخانه دائمی، پیگیری موضوعات مرتبط با حقوق شهری و شهرسازی و ارائه راهکارهای علمی و عملی برای مشکلات موجود در این حوزه است.

او همچنین به اهمیت تدوین سند ملی حقوق شهری و شهرسازی اشاره کرد و بیان داشت که این سند می‌تواند به عنوان نقشه راهی برای تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران در حوزه شهرسازی و حقوق شهری عمل کند و چارچوبی برای توسعه پایدار شهرها فراهم آورد.

پایان همایش و قدردانی از دکتر مظاهری

در پایان همایش، از دکتر مسعود مظاهری تهرانی به پاس پژوهش‌های ارزنده‌اش در حوزه حقوق شهری و نقش طراحی فضاهای شهری در پیشگیری از وقوع جرائم تقدیر به عمل آمد و با اهدای لوح تقدیر از سوی ریاست دانشگاه پیام نور، از زحمات و تلاش‌های او قدردانی شد. دکتر مظاهری با ابراز خرسندی از حضور در این همایش، تأکید کرد که این‌گونه گردهمایی‌ها می‌تواند به شناخت دقیق‌تر مسائل و چالش‌های شهری و ارائه راه‌حل‌های مؤثر برای آنها کمک کند.

این همایش که با استقبال گسترده‌ای از سوی اساتید، پژوهشگران و علاقه‌مندان به حوزه حقوق و شهرسازی مواجه شد، به عنوان گامی مهم در مسیر توسعه دانش و پژوهش در حوزه حقوق شهری و شهرسازی محسوب می‌شود و امید می‌رود که با برگزاری منظم چنین همایش‌هایی، مشکلات و چالش‌های موجود در این حوزه شناسایی و با ارائه راه‌حل‌های کاربردی و علمی، گام‌های مؤثری در جهت بهبود کیفیت زندگی شهروندان و توسعه پایدار شهرها برداشته شود.

منبع: وبسایت رسمی دکتر مسعود مظاهری

اطلاعیه همایش : iranianurbanlaw