
"عیسی بزرگزاده سخنگوی صنعت آب" در نشست خبری امروز ( دوشنبه، ۱۹ خرداد) از کاهش قابل توجه بارندگی در کشور خبر داد و گفت: مجموع ریزشهای بارشی کشور از ابتدای سال آبی تاکنون به طور متوسط ۱۴۳ میلیمتر بوده، در حالی که این میزان باید به حدود ۲۳۴ میلیمتر میرسید. این کاهش نشاندهنده عقبماندگی ۳۹ درصدی نسبت به میانگین بلندمدت و ۴۰ درصدی نسبت به سال گذشته است.
وی با یادآوری اینکه بارشهای زمستان بخش اصلی تأمین منابع آبی کشور را تشکیل میدهد، تأکید کرد: با از دست رفتن زمستان کمبارش، حتی بارشهای نرمال بهاری نیز نتوانستند این عقبماندگی را جبران کنند؛ مگر در شرایطی خاص که فصول پیاپی بهار مانند باشند که چنین پیشبینیای در دست نبود و در عمل هم رخ نداد.
سخنگوی صنعت آب در ادامه افزود: در پی این شرایط، در تاریخ ۲۸ اسفند ۱۴۰۳، چهلوششمین و چهلوهفتمین جلسه شورای عالی آب برگزار و مصوباتی برای مدیریت مصرف آب به ویژه در بخش کشاورزی تصویب و به دولت ابلاغ شد.
کاهش ورودی به مخازن سدها نیز مشهود است. بزرگزاده گفت: ورودی به سدهای کشور از ابتدای سال آبی جاری، حدود ۲۱ میلیارد متر مکعب بوده، در حالی که این رقم در سال گذشته بیش از ۳۶ میلیارد متر مکعب بود؛ یعنی با کاهش ۴۲ درصدی مواجه بودهایم. در نتیجه حجم فعلی مخازن کشور حدود ۲۶ میلیارد متر مکعب و پرشدگی متوسط مخازن ۵۱ درصد است که نسبت به سال گذشته (۳۵ میلیارد متر مکعب) حدود ۲۵ درصد کاهش نشان میدهد.
وضعیت بارشی استانها نیز تفاوت چشمگیری دارد. به گفته وی، استانهایی نظیر سیستانوبلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان با کاهش بارش بیش از ۵۰ درصد، در شرایط بحرانی قرار دارند. استانهای مرکزی مانند تهران، یزد، فارس، اصفهان و قم نیز کاهش ۳۰ تا ۵۰ درصدی را تجربه کردهاند. این در حالی است که گیلان، مازندران و زنجان با کاهش کمتر از ۱۰ درصد در وضعیت بهتری قرار دارند.
بزرگزاده همچنین وضعیت سدهای مهم کشور را تشریح کرد و از کاهش ذخیره در سدهای پایتخت خبر داد. وی گفت: سد امیرکبیر ۵۱ درصد و سد لار ۲۰ درصد کاهش ذخیره نسبت به سال گذشته دارند. سدهای طالقان، لتیان و ماملو نیز شرایط مناسبی ندارند و در مجموع حدود ۳۴ درصد عقبماندگی دارند و تنها ۲۵ درصد از ظرفیت آنها پر شده است.
با پرمصرفها برخورد خواهد شد
سخنگوی صنعت آب، در ادامه اعلام کرد: وزارت نیرو برای کنترل رفتار مشترکان پرمصرف، اختیار قانونی برای قطع موقت آب در بازههای زمانی مشخص دارد.
وی گفت: در صورتی که مصرف آب مشترکی از الگوی تعیینشده فراتر رود، میتوانیم به صورت متناوب و حتی در دورههای زمانی بیش از ۱۲ ساعت، آب این دسته از مشترکان را قطع کنیم تا این پیام روشن منتقل شود که رفاه آبی عمومی نباید فدای رفتار غیرمسئولانه فردی شود.
سخنگوی صنعت آب افزود:قطع موقت و ابزار تعرفهگذاری در چارچوب قانون در اختیار وزارت نیروست. تعرفههای اعمالشده برای مشترکان پرمصرف بهمراتب بالاتر خواهد بود؛ با این حال، واقعیت این است که بسیاری از این مشترکان از دهکهای بالای درآمدی هستند که تأثیر افزایش تعرفه بر رفتار آنها محدود است.
وی با تأکید بر لزوم مشارکت عمومی در کنترل مصرف گفت: آگاهیبخشی و همراهی رسانهها برای تغییر الگوی مصرف حیاتی است. همه باید بدانند که باز گذاشتن بیرویه شیر آب، یعنی گرفتن رفاه پایه آبی از دیگران.
وی در پاسخ به سؤال خبرنگاران درباره مصرف آب در ساختمانهای پرجمعیت شهری گفت:در بسیاری از مجتمعهای مسکونی، مصرف آب بهصورت مشاع انجام میشود و کنترل مصرف نیازمند همراهی مدیران ساختمانهاست. اکنون چارهای جز همکاری درونساختمانی برای مدیریت مصرف وجود ندارد.
توسعه آبشیرینکنها در جنوب کشور بر اساس برنامه آمایش سرزمین انجام میشود
سخنگوی صنعت آب در ادامه این نشست، با اشاره به انتقادهای مطرحشده درباره طرحهای آبشیرینکن و انتقال آب در جنوب کشور، تصریح کرد:این پروژهها کاملاً منطبق با بند ۱۲۰ سند ملی آمایش سرزمین هستند. این بند بهصراحت استفاده از منابع آبی غیرمتعارف مانند آب دریا در نوار ساحلی جنوب و فلات مرکزی را نه تنها مجاز، بلکه الزامی دانسته است.
وی تأکید کرد:بر اساس ماده ۳۷ برنامه هفتم توسعه، وزارت نیرو موظف است میزان استفاده از آبهای غیرمتعارف را تا پایان برنامه به ۱.۷۷ میلیارد مترمکعب برساند. این هدف با توسعه آبشیرینکنها و خطوط انتقال از دریای عمان دنبال میشود.
جزئیات خطوط انتقال آب از دریا به فلات مرکزی و شرق کشور
بزرگزاده سپس به جزئیات فنی پروژههای انتقال آب از دریا پرداخت و گفت: خط اول با ۹۷ درصد پیشرفت عملیاتی شده و سالانه ۱۳۵ میلیون مترمکعب آب را به استانهای یزد، کرمان و هرمزگان منتقل میکند. خط دوم به موازات خط اول در حال ساخت است و در مراحل ابتدایی با ۱۸ درصد پیشرفت قرار دارد و تا ۲۲۰ میلیون مترمکعب ظرفیت انتقال خواهد داشت. خط سوم به اصفهان، دارای دو فاز است.
وی ادامه داد:فاز نخست از سیرجان به اصفهان آبرسانی میکند و تقریباً تکمیل شده؛ فاز دوم نیز در حال اجراست. خط چهارم از دریای عمان، از مکران و بلوچستان عبور کرده و به سیستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی آبرسانی خواهد کرد. این خط ۳۰ درصد پیشرفت مقطعی دارد. خط پنجم در منطقه پارسیان در حال اجراست و فاز نخست آن ظرفیت ۶۰ میلیون مترمکعب دارد. تخصیص نهایی آن ۱۴۵ میلیون مترمکعب برای استان فارس و استانهای همجوار خواهد بود.
تنها ۱۱۹ میلیون مترمکعب از هیرمند دریافت شده است
سخنگوی صنعت آب درباره وضعیت منابع آبی در شرق کشور نیز هشدار داد و گفت:در سال آبی جاری تاکنون تنها ۱۱۹ میلیون مترمکعب آب از رودخانه هیرمند دریافت کردهایم که با معاهده ۱۳۵۱ و عرف منطقهای فاصله معناداری دارد.
وی افزود:با وجود تشکیل جلسه اخیر میان دو کشور و رایزنیهای دیپلماتیک، هنوز جریان ورودی به چاهنیمهها به حد مطلوب نرسیده است. همکاری اقتصادی میان دو کشور و پیگیریهای سیاسی ادامه دارد تا رفتار آبی افغانستان به وضعیت معاهده نزدیکتر شود.
تمرکز بر مدیریت مصرف و افزایش انعطاف شبکه
بزرگزاده در پایان درباره برنامههای عبور از تنش آبی در تابستان پیش رو گفت: در افق مرداد و شهریور، وضعیت ۱۰۰۰ کانون جمعیتی کشور پایش شده است. در مواردی که تولید آب کمتر از نیاز باشد، اقداماتی نظیر مدیریت مصرف، افزایش انعطافپذیری شبکه، استفاده از منابع زیرزمینی موجود، و در نهایت حفر چاههای اضطراری در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: در استانهایی مانند تهران که دارای سامانههای چندمنبعی هستند، تلاش شده با توسعه مخازن بتنی درونشهری و اتصال سامانهها، توان پاسخگویی شبکه افزایش یابد. استفاده از منابع آب دستگاههای دولتی، شهرداریها و نهادهای عمومی نیز بهعنوان منابع کمکی در حال انجام است. بزرگزاده تأکید کرد: اگرچه حفر چاه راهکاری مطلوب نیست، اما در برخی موارد اجتنابناپذیر است و برای تأمین آب در کوتاهمدت از آن استفاده میشود.
انتهای پیام/