از ترور دانشمندان تا ایستادگی در برابر تحریمها/ چرا ایران غنیسازی را رها نمیکند؟
زهرا قربانی - گروه سیاسی: در حالی که تهران و واشنگتن در آستانه برگزاری دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم هستهای قرار داشتند، رژیم صهیونیستی با چراغ سبز و پشتیبانی ایالات متحده، با حملهای غافلگیرانه، خاک ایران را هدف قرار داد. در این حمله که خارج از هر چارچوب جنگی و حقوقی انجام شد، بیش از ۱۱۰۰ نفر از شهروندان ایرانی، از جمله ۱۳ دانشمندان هستهای، زنان، کودکان، مادران باردار و جمعی از فرماندهان ارشد، به شهادت رسیدند.
این حمله همزمان با گفتگوهای هستهای در حالی رخ داد که جمهوری اسلامی ایران بار دیگر آمادگی خود را برای حلوفصل اختلافات از مسیر دیپلماسی اعلام کرده بود. اما آنچه رخ داد، نه یک اقدام نظامی معمول، بلکه نقض آشکار اصول حقوق بینالملل و زیر پا گذاشتن مفاد معاهده NPT از سوی آمریکا و همپیمانانش بود.
تاریخ ۶ دههای غنیسازی در ایران
با پیشرفت روز افزون علم و تکنولوژی در دنیا، بسیاری از کشورها سعی میکنند از انرژی هستهای در حوزههای مختلف مانند تولید برق، صنعت، کشاورزی، پزشکی و ... بهرهگیرند. از نگاه حقوق بشر، حق دستیابی به علم و تکنولوژی یکی از حقوق بنیادین انسانی است که به توسعه و پیشرفت جوامع کمک میکند و هیچ دولتی نمیتواند این حق را از کشور دیگری سلب کند. در این زمینه ایران به عنوان عضو معاهده بینالمللی منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT)، این حق قانونی را دارد که به فناوری هستهای صلحآمیز، از جمله غنیسازی اورانیوم، دسترسی داشته باشد. این حق، طبق مقررات بینالمللی برای همه اعضای این معاهده به رسمیت شناخته شده است.
انرژی هستهای و غنیسازی اورانیوم در ایران مربوط به سالهای اخیر نمیشود و سابقه آن به سال ۱۹۵۰، زمانی که روابط ایران و آمریکا حسنه بود بر میگردد. در آن زمان ایران و آمریکا در چارچوب قراردادی موسوم به "اتم برای صلح"، کار خود را آغاز کردند و در سال ۱۹۶۷، راکتور تحقیقاتی تهران با سوخت اورانیوم غنیشده ۹۳ درصد توسط آمریکا راهاندازی شد.
پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ همزمان با تغییرات سیاسی ایران و قطع روابط با آمریکا، برنامه هستهای ایران عملا متوقف شد و پس نزدیک به دو دهه در دهه ۷۰ جمهوری اسلامی تصمیم گرفت دوباره فعالیتهای هستهای خود را از سر گیرد که این مسیر پر پیچ و خم هم بدون هزینه پیش نرفت.
خیز بلند هستهای ایران در دهه ۸۰
با جدیتر شدن برنامه هستهای ایران در اوایل دهه ۸۰ و تأسیس نیروگاه هستهای نطنز، فعالیتهای هستهای ایران زیر نظارت دقیق آژانس بینالمللی انرژی اتمی قرار گرفت. همزمان، برخی کشورهای غربی ادعاهای بیاساسی درباره تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هستهای مطرح کردند که اینادعاهای واهی زمینهساز آغاز مذاکراتی مهم، از جمله مذاکرات برجام، شد.
مذاکرات برجام با حضور پنج کشور کلیدی، از جمله آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان، به توافقی منتهی شد که طی آن ایران متعهد شد بخشهایی از برنامه غنیسازی خود را محدود کرده و اجازه بازرسیهای گسترده را صادر کند.
در مقابل، تحریمهای اقتصادی که فشار چشمگیری بر ایران وارد کرده بود، کاهش یابد. با این حال، سه سال پس از امضای توافق، دولت آمریکا بهصورت یکجانبه از آن خارج شد و تحریمهای شدیدی علیه ایران اعمال کرد. این اقدام آمریکا موجب شد ایران به تدریج برخی از تعهدات خود را کنار گذاشته و سطح غنیسازی و میزان ذخایر اورانیوم خود را افزایش دهد.
پس از گذشت حدود هفت سال از خروج یکجانبه آمریکا از برجام، بار دیگر ایران و آمریکا با میانجیگری کشور عمان به پای میز مذاکرات که پنج دور آن در شهرهای مسقط و رم برگزار شده است، بازگشتند؛ امابا توجه به تجاوز رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان و حمله آمریکا به تاسیسات هسته ای کشورمان منجر به پیچیده تر شدن مسیر مذاکرات وسخت تر شدن دستیابی به توافق شده است؛ در واکنش به این اقدامات، نیروهای مسلح ایران پایگاه آمریکایی "العدید" در قطر را هدف حمله قرار دادند؛ حملهای که تنها یک روز پس از آن، به اعلام آتشبس از سوی طرفین منجر شد و بار دیگر نشان داد که تحولات میدانی میتوانند تأثیر مستقیمی بر روند مذاکرات سیاسی داشته باشند.
رهبر انقلاب: خواسته اصلی آمریکا، محرومیت کامل ایران از صنعت هستهای است
رهبر انقلاب، حرف اول و مطالبه آمریکاییها در موضوع هستهای را محرومیت کامل ایران از این صنعت و فواید گوناگون آن برای مردم و همچنین بیکار و مأیوس شدن هزاران پژوهشگر و دانشمند جوان هستهای خواندند و گفتند: سردمداران بیادب و گستاخ آمریکا این خواسته را به زبانهای مختلف تکرار میکنند.
رهبر انقلاب به طور واضح به خواستههای آمریکاییها برای محروم کردن ایران از صنعت هستهای و تاثیر منفی این موضوع بر جوانان پژوهشگر و مردم اشاره کردند. در این زمینه محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی، تاکید میکند که فعالیتهای هستهای ایران کاملاً صلحآمیز و تحت نظارت دقیق است.
چرا به غنیسازی احتیاج داریم؟
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران ضمن اشاره به سودمندی که انرژی هستهای برای مردم، کشور و اقتصاد دارد، تاکید کرد که صنعت غنیسازی اورانیوم، یکی از زیرساختهای حیاتی کشور است که نقش گسترده و راهبردی در بخشهای مختلف علمی، پزشکی، صنعتی و دفاعی ایفا میکند. این صنعت فراتر از یک فعالیت فنی-هستهای، به عنوان پیشران بسیاری از حوزههای کلیدی شناخته میشود.
اسلامی اعلام کرد که در صورت عدم دسترسی به مواد اولیه حیاتی مانند اورانیوم با غنای ۲۰ درصد، تولید رادیوداروها متوقف میشود. رادیوداروها در تشخیص و درمان بیماریهایی مانند سرطان کاربرد دارند. نبود این مواد بهطور مستقیم سلامت مردم را تحت تأثیر قرار داده و وابستگی کشور به واردات داروهای حساس را افزایش میدهد.
وی گفت که تولید انواع ایزوتوپها برای استفاده در شتابدهندهها، سامانههای پرتودرمانی و آشکارسازها، نیازمند زیرساختهای غنیسازی است. این تجهیزات در صنایع غذایی، دارویی و کشاورزی نیز استفاده میشوند. اختلال در این زنجیره، باعث توقف یا کاهش بهرهوری در بسیاری از خدمات عمومی و تخصصی میشود.
خیانت هستهای/ گروسی گزارش داد، قطعنامه صادر شد، تنش شعلهور شد
همزمان با ادامه گفتوگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن درباره آینده برنامه هستهای ایران، آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی محرمانه، ادعاهایی جنجالی را علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح کرد؛ گزارشی که موجب صدور قطعنامهای علیه ایران در شورای حکام شد و تحلیلگران از آن به عنوان یکی از خیانتهای آشکار رافائل گروسی و نهاد زیرمجموعهاش یاد میکنند؛ خیانتی که نهتنها به روابط ایران و آژانس ضربه زد، بلکه اعتبار بینالمللی این نهاد فنی-حقوقی را نیز در معرض تزلزل قرار داد و عملاً شیپور دمیدهشدهای در مسیر شعلهورتر شدن تنشهای منطقهای و جهانی بود.
در این گزارش بار دیگر ادعا شده است که ایران تا ۱۷ مه (۲۷ اردیبهشت)، حدود ۴۰۸.۶ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۶۰ درصد ذخیره کرده است؛ رقمی که نسبت به گزارش قبلی آژانس در ماه فوریه (۲۷۴.۸ کیلوگرم)، افزایشی معادل ۱۳۳.۸ کیلوگرم را نشان میدهد. آژانس در ادامه این گزارش ادعا کرده که این سطح از غنیسازی، تنها «یک گام فنی کوتاه» با سطح تسلیحاتی (۹۰ درصد) فاصله دارد.
تحلیلگران معتقدند که انتشار این گزارش در یکی از حساسترین مقاطع مذاکرات هستهای، نه اقدامی فنی یا کارشناسی، بلکه حرکتی سیاسی و هماهنگشده با جریانهای ضدایرانی است؛ جریانی که بیش از آن که نگران غنیسازی ایران باشد، از تقویت جایگاه ژئوپلیتیک و اقتدار علمی جمهوری اسلامی در منطقه هراس دارد.
با این حال، در میانه افزایش تنشها و درگیریهای منطقهای بین ایران، آمریکا و رژیم صهیونیستی، مدیرکل آژانس، در گفتوگویی رسانهای تاکید کرد که آژانس هیچ نشانهای از تلاش ایران برای ساخت سلاح هستهای نیافته است و افزود: ما هیچ مدرکی دال بر یک اقدام سازمانیافته از سوی ایران برای دستیابی به سلاح هستهای نداریم.
این موضعگیری دیرهنگام در حالی مطرح شد که گزارشهای جهتدار پیشین آژانس، بهانه لازم را برای صدور قطعنامه، تهییج فضای بینالمللی علیه ایران و تشدید آتش جنگ روایتها فراهم کرده بود؛ اتفاقی که نهتنها نقش نهاد فنی آژانس را مخدوش کرد، بلکه آن را در صف بازیگران سیاسیِ بحرانساز قرار داد.
هانیزاده: غنیسازی اورانیوم خط قرمز ایران در مذاکرات است
در این زمینه حسن هانیزاده با بیان اینکه غنیسازی اورانیوم موضوعی ملی و حاصل سالها مجاهدت و تلاش بیوقفه دانشمندان هستهای کشور است تاکید کرد که دانشمندانی که بدون وابستگی به امکانات و فناوریهای خارجی، توانستهاند به این فناوری پیچیده و پیشرفته دست یابند. بنابراین، این موضوع به هیچ وجه قابل مذاکره و معامله نیست و آمریکا در پنج دوره گذشته مذاکرات هستهای نیز نتوانسته است این خط قرمز را تغییر دهد.
هانیزاده با اشاره به اهمیت امنیت ملی در این مسئله گفت که چرخه غنیسازی نه تنها مربوط به صنعت هستهای است، بلکه به تمام حوزههای علمی، فناوری، صنایع، کشاورزی و پزشکی نیز وابسته است و به همین دلیل میتوان گفت که این مسئله ارتباط مستقیمی با امنیت ملی کشور دارد.
این کارشناس مسائل بینالملل در ادامه تاکید کرد که رهبر معظم انقلاب اسلامی با بیانات خود کاملاً روشن کردهاند که مسئله غنیسازی یک مسئله کاملاً داخلی است و هیچ ارتباطی با غرب یا آمریکا ندارد. از این رو، جمهوری اسلامی ایران در این زمینه بسیار قاطع و محکم ایستاده و انتظار دارد که طرفهای مذاکرهکننده نیز این موضوع را بهعنوان یک خط قرمز پذیرفته و به آن احترام بگذارند.
از ترورهای ناجوانمردانه تا ایستادگی در برابر تحریمهای بینالمللی
انرژی هستهای، بهویژه پس از جنگ ۱۲ روزه برای ایران دیگر صرفاً یک فناوری پیشرفته یا ابزار تولید برق نیست؛ بلکه به بخشی از هویت علمی، استقلال ملی و اقتدار استراتژیک کشور تبدیل شده است. دستیابی به چرخه کامل سوخت هستهای، حاصل سالها تلاش مستمر و شبانهروزی دانشمندان ایرانی در سایهی شدیدترین فشارها، تحریمها و عملیاتهای خرابکارانه بوده است؛ دستاوردی که در شرایط محرومسازی هدفمند و سازمانیافته ایران از دانش و تجهیزات این حوزه، محقق شد.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی، فعالیتهای صلحآمیز هستهای ایران بارها از سوی دشمنان مورد هدف قرار گرفت. دهها دانشمند برجسته ایرانی، از جمله شهید علیمحمدی، شهید شهریاری، شهید احمدیروشن و شهید رضایینژاد، قربانی ترورهای سازمانیافته و بیرحمانه توسط رژیم صهیونیستی شدند.
در تازه ترین جنایت، طی جنگ ۱۲ روزه علیه ایران، جمعی از فرماندهان، نخبگان و چهرههای برجسته علمی و نظامی کشور نیز به شهادت رسیدند؛ از جمله محمدمهدی طهرانچی، فریدون عباسی، سید امیرحسین فقهی، و عبدالحمید مینوچهری و ... که هر یک نمادهایی از دانش، ایثار و تخصص ملی بودند.
انتهای پیام/
