کشف دارو جدید برای نجات نورون‌های در حال مرگ
برنا - گروه علمی و فناوری: دانشمندان با استفاده از یک داروی مهارکننده آنزیم موفق شدند ارتباط سلول‌های مغزی آسیب‌دیده را در مدل حیوانی بیماری پارکینسون بازیابی کنند.
پژوهشگران دانشگاه استنفورد در مطالعه‌ای جدید که بر روی مدل‌های حیوانی انجام شده، موفق به احیای سلول‌های مغزی آسیب‌دیده در بیماری پارکینسون شدند. این یافته‌ها نشان می‌دهند که مهار آنزیمی خاص به نام LRRK۲ می‌تواند ارتباط بین نورون‌های دوپامین‌ساز و سلول‌های مغزی را بازسازی کرده و روند تخریب عصبی را معکوس کند.
به گزارش science tech daily این مطالعه که به رهبری سوزان پفر، استاد بیوشیمی دانشگاه استنفورد انجام شده، در نشریه Science Signaling در تاریخ ۱ ژوئیه منتشر شده است. نویسنده اول این مقاله ابسی جیمون، پژوهشگر فوق‌دکترای بیوشیمی است و این تحقیق حاصل همکاری با داریو آلسی از دانشگاه داندی اسکاتلند نیز می‌باشد.
نقش آنزیم LRRK۲ در تخریب نورونی
حدود ۲۵ درصد موارد پارکینسون ریشه ژنتیکی دارند. یکی از شایع‌ترین جهش‌های ژنتیکی باعث می‌شود آنزیمی به نام لیوسین-ریچ ریپیت کیناز ۲ (LRRK۲) بیش‌فعال شود. این بیش‌فعالی ساختار سلول‌های مغزی را تغییر داده و ارتباط بین نورون‌های دوپامین‌ساز در ناحیه «سابستانسیا نیگرا» و سلول‌های «استریاتوم» را مختل می‌کند. این ناحیه در اعماق مغز قرار دارد و در تصمیم‌گیری، حرکت و انگیزه نقش دارد.
فعالیت بیش از حد این آنزیم منجر به تخریب زوائد سلولی به نام سیلیا (cilia) می‌شود که نقش گیرنده‌های شیمیایی دارند. زمانی که این سیلیا از بین می‌روند، سلول‌ها توانایی ارسال و دریافت پیام‌های شیمیایی حیاتی را از دست می‌دهند. در نتیجه، سیگنال مهمی به نام سونیک هجه‌هاگ (Sonic Hedgehog) که از نورون‌های دوپامین ترشح می‌شود و موجب ترشح فاکتور‌های محافظ عصبی در سلول‌های استریاتوم می‌شود، دیگر به مقصد نمی‌رسد. در نتیجه، سلول‌های محافظ عصبی نیز از بین می‌روند.
داروی MLi-۲؛ بازیابی ارتباط قطع‌شده در مغز
پژوهشگران برای مهار این روند از مولکولی به نام MLi-۲ استفاده کردند که به عنوان بازدارنده آنزیم LRRK۲ عمل می‌کند. در ابتدا، استفاده دو هفته‌ای از این دارو در موش‌ها هیچ نتیجه‌ای نشان نداد. اما الهام از مطالعات قبلی در مورد نورون‌های تنظیم‌کننده ریتم شبانه‌روزی نشان داد که حتی سلول‌های بالغ و غیرتقسیمی می‌توانند مجدداً سیلیا تولید کنند.
با ادامه مصرف داروی MLi-۲ برای مدت سه ماه، پژوهشگران شاهد بازگشت چشمگیر سیلیا در سلول‌های استریاتوم موش‌های دارای جهش ژنتیکی بودند. درصد سلول‌هایی که سیلیا داشتند به سطح نرمال و مشابه موش‌های سالم رسید. این بازسازی باعث شد ارتباط بین نورون‌های دوپامین و سلول‌های هدف بازیابی شده و مجدداً فاکتور‌های محافظ عصبی ترشح شوند. همچنین میزان پایانه‌های عصبی دوپامینی در استریاتوم نیز دو برابر شد، که نشانه‌ای از بازگشت نورون‌ها به وضعیت سالم‌تر بود.
احتمال درمان یا حتی بهبود بیماری پارکینسون
پفر می‌گوید: «این یافته‌ها نشان می‌دهند که شاید بتوان وضعیت بیماران پارکینسون را نه‌تنها تثبیت، بلکه بهبود نیز بخشید.» به گفته او، علائم اولیه پارکینسون حدود ۱۵ سال قبل از بروز لرزش‌های رایج ظاهر می‌شوند، مانند کاهش حس بویایی، یبوست، و اختلالات خواب.
پژوهشگران امیدوارند اگر این بیماران در مراحل اولیه شناسایی شوند، با استفاده زودهنگام از داروی مهارکننده LRRK۲ بتوان روند بیماری را کند یا معکوس کرد.
گام بعدی این تیم تحقیقاتی بررسی اثربخشی این درمان در سایر انواع بیماری پارکینسون است که ناشی از جهش LRRK۲ نیستند.
پفر اضافه می‌کند: «ما بسیار هیجان‌زده‌ایم. یافته‌ها نشان می‌دهند این رویکرد پتانسیل بالایی برای بازگرداندن فعالیت نورونی در مغز دارد.»
در حال حاضر چندین کارآزمایی بالینی برای دارو‌های مهارکننده LRRK۲ در حال انجام است. پژوهشگران امیدوارند نتایج امیدوارکننده این مطالعه روی موش‌ها در بیماران انسانی نیز تکرار شود.
انتهای پیام/
گزارش برنا از کشف علمی تازه برای پیش‌بینی روند سالمندی:
گزارش برنا از کشف امیدبخش برای درمان پیری مغز:
برنا از ردیابی سرنوشت سلول‌ها با «بارکد ژنتیکی» گزارش می‌دهد:
برنا از دستاورد نوآورانه در فناوری عصبی و رباتیک گزارش می‌دهد:
نظر شما
پیشنهاد سردبیر
پرونده ویژه
تبلیغات متنی