کاهش ۱۰۰ میلیارد مترمکعبی منابع آب؛ زنگ خطری برای مدیریت مصرف در ایران

عباس علی‌آبادی وزیر نیرو با اشاره به کاهش چشمگیر منابع آبی کشور طی سه دهه گذشته، از ضرورت بازنگری جدی در رفتارها و الگوهای مصرف سخن گفت. عباس علی‌آبادی اظهار داشت: ۳۵ سال پیش، زمانی که در صنعت آب فعالیت می‌کردم، آمارها از وجود ۴۰۰ میلیارد مترمکعب آب در اقلیم ایران حکایت داشت. اما امروز این عدد به حدود ۳۰۰ میلیارد مترمکعب رسیده است. یعنی در این مدت، ۱۰۰ میلیارد مترمکعب از منابع آبی ما کاسته شده است.

وی ادامه داد: در آن دوران نیز تنها امکان برداشت حدود ۱۳۰ میلیارد مترمکعب از این منابع وجود داشت. امروز این عدد نیز به‌طور محسوسی کاهش یافته است که دلیل آن نه فقط بهره‌برداری بی‌رویه، بلکه مجموعه‌ای از تحولات اقلیمی و اقدامات انسانی است؛ چه در داخل کشور و چه در سطح جهانی.

وزیر نیرو با تأکید بر ویژگی‌های خاص کره زمین، خاطرنشان کرد: زمین به‌دلیل زاویه خاص محور خود، قابلیت پالایش محدودی دارد. ما فقط تا حد مشخصی می‌توانیم ظرفیت زیستی زمین را تحت فشار قرار دهیم. فراتر از آن، دیگر امکان جبران وجود ندارد. به همین دلیل باید هرچه سریع‌تر در الگوهای مصرف، شیوه‌های تولید و سبک زندگی تجدیدنظر کنیم.

علی‌آبادی با اشاره به ورود کشور به مرحله‌ای نوین از تحولات، گفت: در آستانه ورود به عصر جدیدی از تحول در حوزه‌های سایبری و هوشمندسازی هستیم. همان‌طور که انقلاب‌های صنعتی اول، دوم و سوم را پشت سر گذاشتیم، این مرحله نیز با خود الزامات تازه‌ای می‌آورد. یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های این دوران، تولید بیشتر انرژی است، اما باید مراقب باشیم این تولید به قیمت آسیب‌های جبران‌ناپذیر زیستی تمام نشود.

وی با اشاره به هزینه‌های سنگین تأمین آب در برخی مناطق کشور گفت: برای تأمین آب تهران از روش‌های جایگزین، هزینه تولید هر مترمکعب آب ممکن است به ۵ دلار برسد. درحالی‌که هنوز بسیاری از شهروندان ارزش واقعی آب را درک نکرده‌اند. وقتی آبی را که هر مترمکعب آن دست‌کم ۳۰۰ هزار تومان ارزش دارد، با شیلنگ می‌شوییم و پول آن را نمی‌دهیم، نشان می‌دهد که نظام قیمت‌گذاری و فرهنگ مصرف نیازمند اصلاح جدی است.

وزیر نیرو تأکید کرد: باید با استفاده از مشوق‌ها، مصرف‌کنندگان خوش‌مصرف را ترغیب و بد مصرف‌ها را به‌شدت بازداریم. این نه‌تنها یک اقدام اقتصادی، بلکه یک ضرورت اخلاقی و اجتماعی است. کسی که بیش از حد مجاز مصرف می‌کند، از حقوق دیگران بهره‌برداری می‌کند.

علی‌آبادی با اشاره به خشکسالی مداوم سال‌های اخیر افزود: ما وارد ششمین سال خشکسالی شده‌ایم. طبق گزارش‌ها، امسال میزان آب نسبت به سال گذشته ۳۱ درصد و نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۴۴ درصد کاهش داشته است. اگر همین روند ادامه یابد، ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور سدهای مهمی مانند لار، کرج و طالقان از دست بروند.

وی از مدیران خواست توجه ویژه‌ای به مدیریت مصرف داشته باشند و افزود: همان‌طور که در ملاقات با مقام معظم رهبری نیز تأکید شد، هم در حوزه برق و هم آب، مسئله مدیریت مصرف باید در صدر برنامه‌ها قرار گیرد.

علی‌آبادی گفت: نمی‌توان الگوهای مصرف کشورهای پرآب را در ایران پیاده کرد. ما باید بر اساس اقلیم خشک و شکننده خود، استانداردهای بومی و واقع‌بینانه‌ای تعریف کنیم.

عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو، با اشاره به شرایط دشوار کشور در حوزه منابع آبی و اقتصادی، از تداوم پرقدرت پروژه‌های عمرانی در بخش‌های آب و برق خبر داد و گفت: در حالی‌که کشور درگیر مشکلات پیچیده و تحریم‌های سنگین است، پروژه‌های زیرساختی هرگز متوقف نشده‌اند و با قوت پیگیری می‌شوند. هم‌اکنون بیش از هزار پروژه در حوزه برق و بیش از ۲۰۰ طرح در حوزه آب در نقاط مختلف کشور در حال اجراست.

وی در مراسم افتتاح یکی از پروژه‌های مهم بازچرخانی آب، ضمن تشکر از تمامی تلاشگران فعلی و پیشین در این حوزه افزود: افتخار می‌کنم به مهندسان، کارگران و متخصصانی که در سخت‌ترین شرایط، اجرای طرح‌های مهم را ممکن کرده‌اند. دست آن‌ها را به‌نشانه قدردانی می‌بوسم. این پروژه‌ها با هدف بهره‌برداری بهینه از منابع محدود آبی کشور طراحی شده‌اند تا ایران خشک، از همین داشته‌ها بیشترین بهره را ببرد.

وزیر نیرو با ابراز نگرانی از تداوم الگوهای نادرست مصرف آب، تصریح کرد: همه تلاش‌های ما ممکن است با رفتار برخی از بد مصرف‌کنندگان بی‌اثر شود. از رسانه‌ها می‌خواهم مردم را آگاه کنند که اگر شکر نعمت کنیم و درست مصرف کنیم، بدون تردید خداوند برکت خواهد داد و بازده اقدامات مهندسی ما نیز بیشتر خواهد شد.

او همچنین افزود: همان‌طور که در دوران جنگ تحمیلی توانستیم با همراهی مردم و تخصص نیروهای داخلی بحران‌های انرژی را پشت سر بگذاریم، امروز نیز این روحیه ملی می‌تواند ما را از شرایط دشوار فعلی عبور دهد.

وزیر نیرو یکی از محورهای جدی سیاست‌های جدید این وزارتخانه را بازچرخانی و استفاده مجدد از پساب اعلام کرد و گفت: تقریباً هیچ قطره آبی در کشور نباید هدر برود. ما در حال توسعه فناوری‌هایی هستیم که به ما اجازه می‌دهد آب تصفیه‌شده در چندین چرخه مجدداً وارد مصرف شود. البته هنوز این فناوری‌ها برای همه نوع مصرف در سطح جهانی قابل اجرا نیستند، اما در بسیاری از کاربردهای صنعتی و کشاورزی قابل بهره‌برداری هستند.

وی در ادامه به قوانین بالادستی اشاره کرد و گفت: طبق قانون بودجه ۱۴۰۲ و برنامه هفتم توسعه، صنایع موظف شده‌اند که از آب‌های غیرمتعارف به‌ویژه پساب استفاده کنند. این موضوع جزو سیاست‌های قطعی وزارت نیرو است و اجرای آن به‌شدت پیگیری می‌شود.

علی‌آبادی همچنین از پیگیری جدی برای تأمین آب از کشورهای همسایه خبر داد و گفت: مذاکراتی با ترکمنستان، تاجیکستان، ازبکستان و افغانستان انجام شده و در حال پیگیری است. همچنین موضوع حق‌آبه ایران از رودخانه‌های مرزی از جمله هیرمند در دستور کار جدی دولت و مجلس قرار دارد. در جلسه‌ای که اخیراً با حضور مسئولان ذی‌ربط برگزار شد، بر لزوم پیگیری حقوق آبی کشور به‌ویژه در قبال افغانستان تأکید شد.

انتهای پیام/