نشست بررسی طرح مدیریت جامع دشت سیستان برگزارشد

به گزارش خبرگزاری برنا به نقل از روابط عمومی معاونت راهبردی ریاست جمهوری نشست بررسی طرح مدیریت جامع دشت سیستان با هدف تثبیت خاک، غبار و تامین آب شرب منطقه در حضور کارشناسان و مسئولان مربوطه از کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان و جمعی از متخصصان دست اندر کار آن طی سه سال گذشته در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

این طرح که یکی از اقدامات منطقه‌ای  برای برای کنترل کانون‌های گرد و غبار و جلوگیری از حرکت شن¬های روان و تالاب‌ها دارای سکنه است بعد از جمع بندی نظرات متعارض مطروحه در نشست برای استحضار ریاست محترم جمهور ارسال خواهد شد.

طرح مدیریت جامع دشت سیستان

به گفته کارشاسان منطقه جغرافیایی سیستان که در منتهی الیه جنوب غربی حوضه آبریز هلمند افغانستان و در شمال استان سیستان و بلوچستان قرار دارد، یکی از پهنه‌های بزرگ بیابانی دارای باد‌های شدید توام با گرد و غبار، در دنیا محسوب می‌شود.

به نحوی که در سال ۲۰۱۴ زابل به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی شد و در حال حاضر نیز روند این آلودگی‌ها با شدت بیشتری ادامه دارد.

مسئولان ذی ربط عقیده دارند دشت سیستان دارای اقلیم خشک و فراخشک است که بخش دشتی ریز دانه آن، تماما و یا غالبا در شهرستان‌های پنج گانه سیستان شامل شهرستان زهک، زابل، هیرمند، هامون و نیمروز قرار می‌گیرد که خود مشتمل بر ۱۰۳۲ روستا (۲۳۲ روستا خالی از سکنه شده‌اند) و ۱۰ شهر با جمعیتی حدود ۴۰۰ هزار نفر می‌باشد، ضمن اینکه بیش از ۱۵۰ هزار هکتار اراضی کشاورزی و تالاب‌های سه گانه هامون پوزک، صابوری و هیرمند با وسعتی بالغ بر ۳۸۰ هزار هکتار نیز، در این اراضی فاقد آبخوان قرار می­‌گیرند؛ بنابراین با عنایت به شرایط فیزیوگرافی دشت مذکور، بارندگی حدود ۵۰ میلیمتر، تبخیر و تعرق پتانسیل ۴۷۰۰-۵۰۰۰ میلیمتری در سال، توام با وقوع باد‌های شدید و بسیار طولانی موسوم به باد‌های ۱۲۰ روزه که با تغییر اقلیم پیش آمده به ۱۷۰ تا ۱۸۰ روز در سال افزایش یافته است و از طرفی درکنار استنکاف دولت وقت افغانستان در دادن حق آبه معاهده سال ۱۳۵۱ بویژه پس از احداث سد کمالخان و انحراف رودخانه هیرمند به سمت گودال گود زره در خاک خویش، عملا حیات ساکنین این دیار، با چالش‌های عدیده اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و امنیتی خاصی مواجه شده است، که جبران آن غیر ممکن و بعضا ناشدنی است لذا روز به روز بر روند تخریب سرزمین، تولید گردوغبار و عدم پایداری منابع طبیعی و محیط زیست افزوده می‌شود.

به گفته متخصصان مسئولان این حوزه اعتقاد دارند این چالش‌ها پس از افتتاح سد بخش آباد بر روی رودخانه فراه واقع در شمال سیستان که مانعی از ورود آب کافی به هامون صابوری می‌باشد، بیشتر می‌گردد و به گفته کارشناسان به نظر می‌رسد، چاره اصلی توجه به پتانسیل‌ها و منابع آبی داخل خود منطقه، بالاخص حوزه‌های آبخیز مشرف به دشت سیستان (حوزه‌های آبخیز غرب دشت سیستان که خود بخشی از حوزه هلمند افغانستان محسوب می‌شود که اتفاقا ۱۵ درصد آن در ایران و سیستان قرار دارد) است که تا کنون مورد غفلت قرار گرفته و ایضا بخشی از منابع آب‌های سطحی و زیرزمینی این اراضی در حال خروج از مرز به سمت پاکستان و افغانستان است، که در صورت استحصال نکردن آن نهایتا رواناب هر دو مسیر مورد اشاره به شوره زار گود زره واقع در خاک افغانستان خارج می‌شود.

به عقیده کارشناسان مساله تامین و مدیریت منابع آبی در این منطقه جهت حفاظت خاک و کنترل محیط زیست، بیابان زدایی و کاهش انتشار گردوغبار‌های بسیار شدید، کاهش روند حرکت شن‌های روان و افزایش شرایط زیست انسانی بسیار حائز اهمیت است  و از قرائن نیز چنین بر می‌آید که مسئولین ذیربط هم، برای تامین آب در حد مصارف خانگی (شرب و بهداشت) به دلیل شرایط پیچیده اقلیمی، ادافیکی و توپوگرافی و فقدان برنامه‌ای جامع، منسجم و مدون، در کنار عدم وجود انسجام سازمانی، کاملا مستاصل و کمافی السابق با سناریو‌هایی غیر قابل اطمینان از حیث فنی، مالی و اجتماعی رو‌به‌رو هستند؛ لذا علیرغم وجود طرح‌ها و پروژه‌های بزرگ مقیاس، به جهت عدم تامین منابع مالی، مشکلات زیست محیطی، زمان بر بودن پروژ هایی، چون طرح‌های انتقال و شیرین سازی آب از دریای عمان، و یا بهره گیری از چاه‌های ژرف که به نقل از مراجع ذیصلاح این اقدامات انجام شده و ادامه دارد، عملا در زمره پروژه‌های تحقیقاتی بوده و یا حتی انتقال آب از حوزه‌های آبخیز با تردید‌های بسیار جدی مواجه است. صد البته برای مردمی که در خصوص این پروژه ها، همانند سایر طرح‌های ادوار گذشته، توجیه و اقناع نشده‌اند، شروع و ادامه آنها، محتملا بسیار چالش برانگیز خواهد بود و بعضا ممکن است تبعات آن، متولیان امر را نیز گریبان گیر کند.   

گفتنی است طرح مدیریت جامع دشت سیستان با هدف تثبیت خاک، غبار و تامین آب شرب منطقه با حضور متخصصان مربوطه از کمیسیون آب، کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی، سازمان جهاد کشاورزی استان سیستان و بلوچستان، مدیریت منابع طبیعی و آبخیزداری استان سیستان و بلوچستان و جمعی از متخصصان دست اندر کار طرح طی سه سال گذشته در مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری برگزار و به نقد گذاشته شد.

این طرح که یکی از اقدامات منطقه­ای برای برای کنترل کانون‌های گرد و غبار و جلوگیری از حرکت شن­های روان و تالاب‌ها دارای سکنه است بعد از جمع بندی نظرات متعارض مطروحه در نشست برای استحضار ریاست محترم جمهور ارسال خواهد شد.

انتهای پیام/