هوش مصنوعی در خدمت مدیریت انرژی؛ از مقابله با ماینرهای غیرمجاز تا کنترل قاچاق سوخت

نخستین فراخوان ملی هوش مصنوعی در حوزه‌های آب، انرژی و امداد و نجات امروز با حضور عمادالدین فاطمی‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد توسعه فناوری هوش مصنوعی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رونمایی شد. به گفته او این فراخوان سرآغاز مجموعه‌ای از اقدامات ملی است و تا پایان سال دو فراخوان دیگر نیز منتشر خواهد شد.

کاربردی‌سازی فناوری در حل مشکلات ملی

به گزارش برنا، فاطمی‌زاده در این نشست با تأکید بر رویکرد مسئله‌محور ستاد، اظهار داشت:هدف ما این است که سرمایه‌گذاری‌ها به شکل مؤثر انجام شود، اثر فناوری در زندگی مردم قابل لمس باشد و شرکت‌ها توانایی خود را در حل مسائل واقعی کشور نشان دهند.

وی افزود: تقویت زیست‌بوم دانش‌بنیان، شکل‌گیری زنجیره اتصال نوآوری، صنعت و مصرف‌کننده، توسعه بازار فناوری، کاهش ریسک سرمایه‌گذاری، ایجاد هم‌افزایی در نوآوری صنعتی و تسهیل در مسیر تجاری‌سازی از اهداف اصلی این فراخوان‌هاست.

شروط و الزامات پذیرش طرح‌ها

به گفته رئیس دبیرخانه ستاد توسعه فناوری هوش مصنوعی طرح‌های متقاضی باید چند شرط کلیدی را رعایت کنند:

• مشارکت شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در حوزه هوش مصنوعی با یکی از محور‌های تخصصی فراخوان
• حضور حداقل دو شریک حقوقی در حوزه هوش مصنوعی
•  انعقاد قرارداد رسمی میان شرکت دانش‌بنیان و شریک تخصصی معتبر یا مشاور حرفه‌ای
• ضمانت اجرای عملیاتی و کاربردی طرح با رعایت الزامات فنی

او تأکید کرد: صرف معرفی افراد به عنوان همکار کافی نیست؛ باید یک شرکت متخصص یا پیمانکار معتبر تعهد کند که پروژه به شکل کاربردی و اجرایی پیش خواهد رفت.

مدت قرارداد و مالکیت پروژه‌ها

مدت زمان اجرای قرارداد‌ها حداکثر ۱۲ ماه تعیین شده است. به گفته فاطمی‌زاده، مالکیت معنوی پروژه‌ها در اختیار معاونت علمی خواهد بود و پس از تکمیل و تحویل، پروژه‌ها به بهره‌برداران واگذار می‌شود.

نتایج تمامی طرح‌ها باید در قالب نرم‌افزار متن‌باز و منطبق با الزامات سکوی ملی هوش مصنوعی ارائه شود تا امکان بهره‌برداری گسترده فراهم شود.

شیوه حمایت از تسهیلات تا بلاعوض

فاطمی‌زاده با اشاره به حمایت‌های مالی از طرح‌های برگزیده گفت: پروژه‌ها در قالب تسهیلات با شرایط مشخص حمایت می‌شوند و در صورت موفقیت‌آمیز بودن، تکمیل در زمان مقرر و استقرار در سکوی ملی، این تسهیلات به حمایت بلاعوض تبدیل خواهد شد.

وی افزود: داوری و ارزیابی طرح‌ها به صورت منصفانه و شفاف انجام می‌شود و جلسات هماهنگی برای تأمین داده‌های موردنیاز دستگاه‌های اجرایی پیش‌بینی شده است. همچنین، در صورت شکست پروژه‌ها، منابع بهره‌بردار به کار گرفته می‌شود تا هزینه‌ها کاهش یابد.

فرآیند تعیین اولویت‌ها

فاطمی‌زاده با اشاره به نحوه تعیین محور‌های این فراخوان گفت: اولویت‌ها از سه مسیر مشخص شده است: مشورت با اساتید دانشگاه، ارتباط با صنعت و همکاری با شرکت‌های مشاور و پیمانکاران فعال.

به گفته او وزارت نفت و سایر سازمان‌های مرتبط نیز در نهایی‌سازی این لیست مشارکت داشتند تا نیاز‌های واقعی دستگاه‌ها در محور‌های فراخوان لحاظ شود.

محور‌های فراخوان

۱. محور آب

•  پایش هوشمند آب و اکوسیستم
•  پیش‌بینی تقاضا، توزیع بهینه و مدیریت ریسک آبی
•  کشاورزی هوشمند
•  تغذیه پایدار سفره‌های زیرزمینی
• بهینه‌سازی عملیات و زیرساخت‌های شهری و صنعتی
•  اقتصاد هوشمند آب
• نوآوری در سناریو‌های بحران‌های آبی
•  مدیریت همزمان آب و انرژی
•  مدیریت همزمان آب و فاضلاب

۲. محور انرژی و نیرو

• پایش وضعیت و مدیریت دارایی تجهیزات مدرن
• تخمین حالت و بهبود بهره‌برداری و کنترل سیستم‌های قدرت
•  نظارت غیرتهاجمی بر مصرف انرژی در سیستم‌های چندحاملی
•  پیش‌بینی تولید و تقاضا
• مدیریت و بهینه‌سازی انرژی
•  بهینه‌سازی فرآیند تعمیر و نگهداری تجهیزات
• تشخیص سرقت و قاچاق سوخت
•  مدیریت همزمان چاه، مخزن و تأسیسات روزسطحی
•  شبیه‌سازی شبکه سراسری گاز (دوقلوی دیجیتال)
•  پایش و مدیریت مصرف غیرعادی به‌ویژه ماینر‌های غیرمجاز

۳. محور امداد و نجات

• توسعه سامانه ملی مدیریت امدادی چندزبانه
•  آموزش مبتنی بر هوش مصنوعی برای امدادگران و مردم در رویداد‌هایی همچون حج و اربعین
• شبیه‌سازی هوشمند بحران و تولید سناریو‌های امدادی

توجه ویژه به مصرف غیرعادی انرژی و دوقلو‌های دیجیتال

فاطمی‌زاده در بخش دیگری از سخنانش گفت: یکی از زیرمحور‌های مهم ما توجه به ماینر‌ها و مصرف غیرطبیعی برق است که در شرایط کمبود انرژی به چالشی جدی تبدیل شده است.

وی همچنین به اهمیت توسعه دوقلو‌های دیجیتال (Digital Twin) اشاره کرد و افزود: این فناوری می‌تواند در حوزه‌های آب، برق و گاز به‌عنوان ابزاری کلیدی برای پایش، پیش‌بینی و بهینه‌سازی مصرف مورد استفاده قرار گیرد.

تأکید بر راه‌حل‌های بومی و واقعی

رئیس دبیرخانه ستاد توسعه فناوری هوش مصنوعی در پایان تأکید کرد: هر طرحی که ارائه می‌شود باید ناظر بر یک چالش واقعی کشور باشد و با تفسیر علمی و عملی راه‌حل ارائه دهد. ما بر دوری از هیاهوی رسانه‌ای تأکید داریم و در صورت استفاده از راه‌حل‌های خارجی، از زیرساخت‌های محاسباتی داخلی بهره خواهیم گرفت تا وابستگی به ابزار‌های دشمن به حداقل برسد.

این فراخوان نخستین گام جدی در مسیر بهره‌گیری از ظرفیت‌های هوش مصنوعی برای حل مسائل حیاتی کشور در حوزه‌های حیاتی آب، انرژی و امداد و نجات به شمار می‌رود.

انتهای پیام/