هوش مصنوعی حلال مسائل کلان کشور شد!

امروزه در جهان بسیاری از کشورها با ناترازی انرژی دست و پنجه نرم می‌کند. هوش مصنوعی امروز یکی از مهم‌ترین فناوری‌های تحول‌آفرین در جهان به شمار می‌رود؛ ابزاری که توانسته در صنایع گوناگون، مدیریت منابع حیاتی همچون آب و انرژی و حتی در حوزه‌های حساسی مانند امداد و نجات نقش‌آفرینی کند. بسیاری از کشور‌ها با بهره‌گیری از این فناوری، به دنبال راهکار‌های سریع، کم‌هزینه و ایمن برای مقابله با چالش‌های کلان خود هستند.

ایران نیز که در سال‌های اخیر با مسائلی همچون ناپایداری انرژی و محدودیت منابع آبی روبه‌رو بوده است، تصمیم گرفته با تکیه بر ظرفیت‌های علمی و فناوری داخلی، راهکار‌های عملیاتی و کاربردی برای حل این مشکلات ارائه دهد.

به گزارش خبرنگار علمی برنا، در همین راستا، معاون علمی ریاست‌جمهوری در نشست رونمایی از فراخوان ستاد هوش مصنوعی در حوزه آب، انرژی و امداد و نجات اعلام کرد که از این پس تمرکز ستاد بر توسعه زیرساخت‌ها و بخش کاربردی‌سازی هوش مصنوعی خواهد بود و نخستین فراخوان در زمینه مسائل کلان کشور در مهرماه برگزار می‌شود. وی افزود که دو فراخوان دیگر نیز به ترتیب در اواخر آذر یا اوایل دی‌ماه و انتهای بهمن ماه انجام خواهد شد. در این نشست معاون علمی توضیحات مفصلی درباره اهداف، زمان‌بندی، شرایط و معیار‌های پذیرش پروژه‌ها ارائه داد که شرح آن به شرح زیر است.

تمرکز بر کاربردی‌سازی و برگزاری سه فراخوان ملی

افشین در ابتدای سخنان خود تأکید کرد که از این پس تمرکز اصلی در حوزه هوش مصنوعی بر کاربردی‌سازی خواهد بود. به گفته وی:

• نخستین فراخوان در مهرماه برگزار می‌شود.

• فراخوان دوم احتمالاً در اواخر آذر یا اوایل دی‌ماه اعلام خواهد شد.

• آخرین فراخوان نیز در اواخر بهمن‌ماه برگزار می‌شود.

وی افزود: در مجموع سه فراخوان در دستور کار قرار دارد تا فضای کاربردی‌سازی ایجاد شود، حتی اگر مشتری آن صرفاً دولت باشد.

سکوی ملی هوش مصنوعی؛ تول‌باکسی برای همه

معاون علمی و فناوری گفت: در گذشته انجام یک پروژه هوش مصنوعی چند ماه یا حتی یک سال زمان می‌برد، اما اکنون با سکوی ملی هوش مصنوعی می‌توان در یک یا دو روز خروجی استاندارد و کم‌هزینه دریافت کرد.

وی توضیح داد:

• این سکو به‌صورت تول‌باکس طراحی شده و هم متخصصان حرفه‌ای و هم افراد غیرمتخصص می‌توانند از آن استفاده کنند.

• قابلیت توسعه و افزودن ابزار‌های جدید در آن پیش‌بینی شده است.

• امکان نصب در محیط‌های لوکال وجود دارد؛ به‌ویژه برای سازمان‌هایی که نیازمند نگهداری داده‌ها در محیط داخلی خود هستند.

• امنیت داده‌ها تضمین شده و حتی در شرایط قطع اینترنت، سامانه به‌طور کامل ایمن عمل خواهد کرد.

سیاست داده‌ها؛ ذخیره در لوکال یا سرویس‌دهی ملی

افشین خاطرنشان کرد: انتخاب محل ذخیره‌سازی داده‌ها بستگی به میزان محرمانگی اطلاعات دارد.

• داده‌های محرمانه می‌توانند در محیط داخلی ذخیره شوند.

• داده‌های عمومی‌تر قابلیت ذخیره در سرویس‌دهی ملی را دارند.

سکوی ملی شامل مجموعه‌ای از تول‌باکس‌ها، بازارگاه‌ها و استودیوهاست که در سندباکس‌های استاندارد تعریف شده و از نظر امنیتی و سلامت، کاملاً ارزیابی شده است.

شرایط فراخوان‌ها؛ سخت‌گیری زمانی و حذف ضمانت‌های پیچیده

معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری درباره شرایط فراخوان‌ها گفت:

• مهلت فراخوان تمدید نخواهد شد. هر دوره یک‌ماهه است و باید به‌موقع جمع‌بندی شود.

• خریدار پروژه‌ها دولت است؛ چه وزارت نیرو، چه وزارتخانه‌های دیگر یا هلال‌احمر.

• قرارداد‌ها بلاعوض هستند؛ یعنی نیازی به وثیقه‌های سنگین مانند ضمانت بانکی یا سند ملکی نیست.

وی افزود: پروژه‌ها در صورت موفقیت حمایت می‌شوند. معیار اصلی ما زمان‌بندی مشخص و تحقق اهداف تعیین‌شده است.

دو شرط اصلی موفقیت پروژه‌ها

افشین شرط موفقیت را در دو بخش خلاصه کرد:

• رعایت زمان‌بندی: پروژه باید در بازه مقرر به نتیجه برسد؛ تأخیر باعث از دست رفتن ارزش علمی و کاربردی می‌شود.

• تحقق اهداف: فناوری و دستاورد پروژه باید متناسب با نیاز‌های واقعی و محیط موجود باشد و دچار کهنگی نشود.

الزامات و معیار‌های پذیرش پروژه‌ها

برای پذیرش، پروژه‌ها باید ویژگی‌های زیر را داشته باشند:

• تعریف در محیط واقعی و بر اساس داده‌های موجود.

• عدم نیاز به زیرساخت‌های جدید یا نصب تجهیزات پیچیده.

• حضور حداقل دو شرکت در هر پروژه:

• یک شرکت دانش‌بنیان (طرف قرارداد اصلی).

• یک شرکت مشاور، دانشگاه یا اندیشکده.

• یکی از دو شرکت الزاماً باید دانش‌بنیان باشد.

وی تأکید کرد: شرکت‌هایی که تنها در تولید قطعات خاص مانند سنسور‌ها فعال هستند، بدون تسلط بر کلان‌موضوع، پذیرفته نمی‌شوند.

فرایند عقد قرارداد و نقش دستگاه‌های اجرایی

• پس از عقد قرارداد با شرکت دانش‌بنیان، یک هفته فرصت وجود دارد تا قرارداد همکاری با شرکت مشاور یا دانشگاه ارائه شود. در غیر این صورت قرارداد لغو خواهد شد.

• بررسی و ارزیابی پروژه‌ها توسط دستگاه‌های تخصصی انجام می‌شود:

• وزارت نیرو در حوزه آب.

• وزارت نفت در حوزه انرژی.

• هلال‌احمر در حوزه امداد و نجات.

زمان‌بندی؛ عامل حیاتی در انتخاب پروژه‌ها

افشین توضیح داد که حداکثر زمان اجرای هر پروژه ۱۲ ماه است و پروژه‌هایی که بتوانند در بازه‌های کوتاه‌تر، مانند ۶ ماه، به نتیجه برسند در اولویت بالاتری قرار می‌گیرند. او همچنین تأکید کرد که هر شرکت می‌تواند حداکثر در دو فراخوان شرکت کند و بیش از دو پروپوزال ارائه ندهد.

اهداف و اولویت‌های کاربردی پروژه‌ها

پروژه‌ها باید در یکی از این مسیر‌ها ارزش‌آفرینی کنند:

• افزایش بهره‌وری.

• بهبود دقت نظارت.

• کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیر.

• در حوزه امداد و نجات: تسریع عملیات، افزایش کیفیت خدمات و ارتقای تنوع مأموریت‌ها.

 همکاری‌های پایدار و فرصت‌های جدید

افشین با اشاره به ظرفیت‌های موجود گفت: وزارت نیرو و وزارت نفت داده‌ها و زیرساخت‌های ارزشمندی در اختیار دارند که زمینه‌های متعددی برای بهره‌گیری از هوش مصنوعی ایجاد می‌کند. به گفته او، وزارتخانه‌ها معمولاً تیم‌های حرفه‌ای خود را برای سال‌های طولانی حفظ می‌کنند؛ بنابراین شرکت‌هایی که در اجرای پروژه‌ها موفق باشند، می‌توانند وارد همکاری‌های پایدار و چندساله با این دستگاه‌ها شوند.

وی همچنین تأکید کرد که برگزاری فراخوان‌ها فرصتی است تا شرکت‌ها در کنار هم قرار بگیرند و ایده‌ها و توانمندی‌های خود را به‌طور شفاف ارائه دهند، زیرا در روند‌های اداری معمول، بسیاری از پیشنهاد‌ها آن‌طور که باید دیده و درک نمی‌شوند.

معاون علمی ریاست جمهوری در پایان گفت: این فراخوان فرصتی است تا شرکت‌ها ایده‌های خود را برای حل مسائل کلان کشور ارائه کنند. ما بازار و زیرساخت را فراهم می‌کنیم؛ شما بهتر از هر کس دیگری با واقعیت‌های میدانی آشنا هستید. اولویت با پروژه‌هایی است که سریع‌تر اثرگذار شوند و کیفیت و ایمنی را ارتقا دهند. از هر ایده جدید برای افزایش بهره‌وری استقبال می‌کنیم.

برگزاری فراخوان‌های ستاد هوش مصنوعی در حوزه‌های آب، انرژی و امداد و نجات نشان می‌دهد که نگاه کشور به این فناوری از سطح پژوهشی صرف عبور کرده و وارد مرحله کاربردی‌سازی و حل مسائل کلان ملی شده است. ساختار طراحی‌شده، با حمایت بلاعوض، حذف پیچیدگی‌های ضمانت، و تمرکز بر زمان‌بندی دقیق شرایطی را فراهم می‌کند تا شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها بتوانند توانمندی‌های خود را در بستری امن و استاندارد عرضه کنند.

این رویکرد فرصتی است برای ارتقای بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و ایجاد همکاری‌های پایدار میان دولت و بخش خصوصی. در واقع هر پروژه موفق می‌تواند آغازی برای شراکت‌های چندساله و گامی به سوی تحول دیجیتال در مدیریت منابع حیاتی کشور باشد.

اما پرسش کلیدی این است: آیا این پروژه‌ها واقعاً می‌توانند تحولی ملموس در مدیریت منابع آب و انرژی و خدمات امدادی ایجاد کنند؟ تأثیر واقعی این پروژه‌ها چه زمانی و چگونه در زندگی روزمره مردم دیده خواهد شد؟

انتهای پیام/