توریسم درمانی؛ تحریمها به جایگاه نخست ایران در منطقه آسیب میزند/ لزوم حفظ جایگاه برتر ایران
در اقتصاد جهانی، درآمد گردشگری دارای بیشترین ارزش افزوده برای کشورها است. در سالهای اخیر، توریسم درمانی نیز به این حوزه اضافه شده است. با توجه به دانش فنی و زیرساختهای مناسبی که از دهه ۵۰ در حوزه پزشکی در کشور ایجاد شد، ایران در دهه ۹۰ به نخستین مقصد توریسم پزشکی در خاورمیانه تبدیل شد. اما با تشدید تحریمها و کاهش قدرت اقتصادی، پزشکان نیز جزو گروههای مهاجر شدند؛ تا جاییکه امروز دکتر "غلامرضا کریمی" با سابقه بیش از ۲۰ سال فعالیت، هشدار میدهد که در صورت ادامه روند موجود، بیماران قلبی برای انجام عمل قلب باید به عمان بروند تا توسط متخصصان ایرانی عمل شوند.
ایران، از رقبا جلوتر، اما بدون سرمایهگذاری
دکتر غلامرضا کریمی عضو سازمان نظام پزشکی در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی برنا، درباره ظرفیتهای توریسم درمانی و دانش پزشکان ایرانی اظهار داشت: «در حوزه زیرساخت و کادر درمان، با صراحت عرض میکنم که ما یک سر و گردن از کشورهایی که امروز این بازار را از ایران گرفتهاند، مانند ترکیه، جمهوری آذربایجان و در سالهای اخیر عمان و عربستان، بالاتر هستیم؛ اما آنها سرمایهگذاریهای گستردهای کردهاند.»
وی ادامه داد: «فارغ از ظرفیتی که اتباع خارجی میتوانند در این حوزه برای کشور داشته باشند، ما بیش از ۱۰ میلیون ایرانی مقیم در سایر کشورها داریم که تمایل دارند خدمات زیبایی و درمانی خود را در ایران انجام دهند؛ زیرا علاوه بر کیفیت بالا و دانش بهروز پزشکان کشور، قیمت خدمات پزشکی و زیبایی در ایران به مراتب ارزانتر از سایر کشورهاست. ایرانیها از قدیم به زیبایی علاقهمند بودهاند و در آثار تاریخی ما نیز ذکر شده که ایرانیها به پاکیزگی و آراسته بودن اهمیت میدادند. تلاش برای زیبا بودن، ریشه در فرهنگ ما دارد.»
هدف ۶ میلیارد دلاری توریسم درمانی دستیافتنی است
کریمی با اشاره به برنامه هفتم توسعه و نقشه راه ۶ میلیارد دلاری توریسم درمانی گفت: «این عدد رویایی نیست. امروز سهم اقتصاد ما از این حوزه نزدیک به ۵۰۰ میلیون دلار است که مهمترین دلیل کاهش آن، مشکلات تحریمی و اتفاقاتی است که در چند ماه اخیر رخ داده است. میتوانم با اطمینان بگویم با توجه به ظرفیت فنی و توانایی پزشکان ایرانی در حوزههای درمانی و زیبایی، خیلی راحت میتوانیم به این عدد برسیم و نیازی نیست برای رسیدن به ۶ میلیارد دلار برنامه توسعهای تدوین کنیم.»
تحریمها و دشواریهای واردات تجهیزات پزشکی
عضو سازمان نظام پزشکی کشور در خصوص اثرگذاری تحریمها بر توریسم درمانی، بهویژه در حوزه زیبایی، با توجه به وابستگی این حوزه به مواد اولیه و دستگاههای خارجی گفت: «نمیتوانیم اثرات تحریمها را در حوزه پزشکی، اعم از درمانی و زیبایی، نادیده بگیریم. مردم هر روز این محدودیتها را با تمام وجود حس میکنند؛ از کمبود دارو گرفته تا افزایش قیمتها. پس نمیتوان گفت تحریمها کاغذپاره است. امروز حتی برای وارد کردن یک دستگاه ساده لیزر مجبور هستیم تحریمها را دور بزنیم.»
وی ادامه داد: «این مشکلات تحریمی در حالی است که برندهای مطرح حوزه زیبایی آرزو دارند در ایران نمایندگی رسمی داشته باشند و بتوانند بهطور مستقیم با مراکز درمانی و تخصصی ایران کار کنند. حجم کارهای زیبایی و لوازم مصرفی این حوزه در ایران آنقدر زیاد است که تمام شرکتهای مطرح اروپایی، آمریکایی و آسیایی آرزو دارند با مجموعههای ایرانی همکاری داشته باشند. امروز لوازم مصرفی پزشکی، زیبایی و دستگاهها با چند واسطه به مصرفکننده میرسد. اگر تحریمها وجود نداشت و ما میتوانستیم مستقیماً از شرکت مادر مواد مورد نیاز را تهیه کنیم، علاوه بر اصالت و کیفیت کالا، به طور حتم قیمت این لوازم برای بیمار و مصرفکننده پایینتر از امروز بود.»
افزایش کالاهای تقلبی و آسیب به بیماران
دکتر کریمی با اشاره به مشکلاتی که کالاهای تقلبی و دستگاههای بیکیفیت برای مراجعان به وجود آورده است، گفت: «با توجه به اینکه پایه دانش پزشکی ما آمریکایی است، مصرفکننده ایرانی نیز در انتخاب کالا، بین محصولات اروپایی، آسیای شرقی و آمریکایی، تمایل بیشتری به استفاده از کالای آمریکایی دارد. این در حالی است که تعداد برندهای متفرقه و تقلبی بیشتر از کالاهای اصلی شده و این مسئله سبب شده بیماران و زیباجویان زیادی دچار آسیبهای جدی شوند.»
وی افزود: «در بیشتر موارد، حتی ما نمیتوانیم کالای اصل را از تقلبی تشخیص دهیم و در نهایت، این وسط فرد مصرفکننده ضربه میبیند. افرادی داشتیم که برای تزریق ژل لب مراجعه کرده بودند، اما بهدلیل استفاده از محصول تقلبی دچار عفونت شدند. آسیب روحی این اتفاقات بیش از آسیب جسمی است. فردی که برای کار زیبایی آمده، حالا همان زیبایی قبلی خود را از دست میدهد و عملاً اعتمادبهنفس او نابود میشود. زندگی شخصی آنها نیز تحت تأثیر قرار میگیرد.
تمام این اتفاقات و دردسرها فقط بهدلیل عدم ارتباط مستقیم با تولیدکننده و حضور واسطه در فرآیند واردات است.
ضعف نظارت وزارت بهداشت بر حوزه زیبایی
کریمی با انتقاد از نقش نظارتی وزارت بهداشت گفت: «وزارتخانه بهطور کلی این حوزه را رها کرده، زیرا توانایی لازم را ندارد. در سالهای اخیر، حوزه آرایشی و بهداشتی به حدی گسترده شده که متد و روشهای قدیمی دیگر جوابگو نیست.»
وی ادامه داد: «ما در آموزش پزشکی یک فرمت مشخص علمی داریم؛ حالا باید یک فرمت جامع نیز در حوزه زیبایی تعریف کنیم که بر اساس آن فعالیت شود، نه اینکه هر فردی بر اساس سلیقه یا توانایی خود، یک متد و روش ابداع کند. امروز اولین نگرانی یک پزشک حوزه زیبایی این است که کالایی که مصرف میکند اصل است یا خیر. حتی در بازار مطرح شده که شرکتهای اصلی، همزمان کالای فیک خود را نیز وارد میکنند و آن را ارزانتر عرضه میکنند.»
مهاجرت پزشکان؛ تهدید خاموش نظام سلامت
کریمی در خصوص مهاجرت پزشکان به کشورهای دیگر گفت: «باید ببینیم چه شرایطی به وجود آمده که پزشک جوان ایرانی به دنبال مهاجرت است. هیچ پزشک جوانی برای مهاجرت درس نمیخواند؛ اولویت اول آنها ایران است. اگر شرایط حداقلی مهیا باشد، همینها در کشور میمانند.»
او افزود: « افتخار میکنم روستازاده هستم. از روستاهای رفسنجان تلاش کردم تا امروز به اینجا رسیدم. ذات جوان ایرانی این است که برای رسیدن به هدف خود تلاش کند. من نمیتوانم به پزشکان جوان بگویم مهاجرت نکنید، بههرحال زندگی شخصی خودشان است و طبیعی است که به دنبال شرایط بهتر باشند. اما این هشدار را باید بدهم که در صورت ادامه این وضعیت، پنج سال دیگر، بیمار ایرانی برای یک عمل قلب باید به عمان برود تا توسط دکترهای ایرانی عمل شود.»
توریسم درمانی؛ ابزار دیپلماسی اقتصادی ایران
دکتر غلامرضا کریمی در پایان تصریح کرد: توریسم درمانی میتواند سهم زیادی در اقتصاد ما داشته باشد؛ ضمن آنکه اعتبار جهانی ما را نیز افزایش میدهد. اتفاقات چند سال اخیر ثابت کرد که دنیا ما را میخواهد و ایران نقش تأثیرگذاری در معادلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جهان دارد. سیاستگذاران ما باید از این موقعیت استفاده کنند و تغییرات اساسی در دیپلماسی و سیاستهای اقتصادی خود ایجاد نمایند. ما میتوانیم با جهان به یک توافق برد-برد برسیم. گردشگری و توریسم درمانی فقط یکی از امتیازاتی است که بهمحض رفع تحریمها، کشور میتواند از فواید آن بهرهمند شود. ایران برای تمام ایرانیهاست و هر فرد وطندوستی به دنبال ارتقای این کشور است، به شرطی که شرایط آن مهیا باشد.
