سرگرد ضرابینژاد: باید فرهنگ مسئولیتپذیری در فضای مجازی تقویت شود
گفتوگوی پیشرو با سرگرد مجید ضرابی نژاد رئیس مرکز مشاوره و ارائه خدمات روانشناختی پلیس استان کرمان پیرامون سوءاستفاده از تصاویر دختران در فضای مجازی انجام شده است.
در این گفتوگو، سرگرد ضرابینژاد، در جایگاه یک کارشناس تمام عیار در خصوص زخمهای روانی و مجازاتهای قانونی این معضل صحبت کرده است.
خواننده این گفتوگو در خبرگزاری برنا باشید:
**با توجه به گسترش شبکههای اجتماعی، سوءاستفاده از تصاویر دختران به یکی از نگرانیهای جدی خانوادهها تبدیل شده است. این پدیده را چگونه ارزیابی میکنید؟
متأسفانه این موضوع بهویژه در میان نوجوانان و جوانان بسیار شایع شده است. افراد سودجو با دسترسی به تصاویر دختران—چه از طریق دوستی، هک یا برداشت از صفحات عمومی—اقدام به بازنشر بدون اجازه، فتوشاپ تحقیرآمیز، ساخت حسابهای جعلی یا حتی تهدید و اخاذی میکنند. این رفتارها نهتنها غیراخلاقیاند، بلکه طبق قانون جرایم رایانهای، جرم محسوب میشوند.
**از منظر قانونی، چه مجازاتی برای این افراد در نظر گرفته شده است؟
طبق مواد ۱۶ و ۱۷ قانون جرایم رایانهای، هرگونه انتشار، تغییر یا استفاده غیرمجاز از تصاویر خصوصی افراد، بهویژه اگر منجر به هتک حیثیت یا اخاذی شود، میتواند منجر به حبس، جزای نقدی یا هر دو شود. در صورت اثبات نیت مجرمانه، مجازاتها تشدید میشوند. این قوانین با هدف صیانت از کرامت انسانی و حریم خصوصی افراد تدوین شدهاند.
**این نوع سوءاستفادهها چه پیامدهای روانی برای قربانیان بهویژه دختران نوجوان دارد؟
آثار روانی این اتفاقات بسیار عمیق و گاه جبرانناپذیر است. قربانیان معمولاً دچار اضطراب، ترس، بیاعتمادی، افسردگی و احساس شرم میشوند. برخی از آنها به دلیل ترس از قضاوت اجتماعی، از حضور در مدرسه یا محل کار خودداری میکنند. در موارد شدید، حتی افکار خودکشی یا رفتارهای پرخطر مانند فرار از خانه یا مصرف مواد نیز مشاهده میشود.
**آیا خانوادهها نیز تحت تأثیر این آسیبها قرار میگیرند؟
قطعاً. خانوادهها در چنین شرایطی دچار شوک، خشم، احساس گناه و فشار اجتماعی میشوند. در برخی موارد، بهجای حمایت از فرزند، سرزنش و تنش در خانواده افزایش مییابد که خود به تشدید آسیب روانی قربانی منجر میشود.
**چه راهکارهایی برای پیشگیری از این نوع جرایم پیشنهاد میکنید؟
پیشگیری نیازمند همکاری چندجانبه است. نخست، آموزش سواد رسانهای به نوجوانان و والدین ضروری است تا بدانند چگونه از حریم خصوصی خود محافظت کنند. دوم، باید فرهنگ مسئولیتپذیری در فضای مجازی تقویت شود. سوم، خانوادهها باید فضایی امن و بدون قضاوت برای فرزندان خود فراهم کنند تا در صورت بروز مشکل، بتوانند با اعتماد موضوع را مطرح کنند.
**سخن پایانی شما برای خانوادهها و نوجوانان چیست؟
فضای مجازی همانقدر که فرصت است، تهدید نیز هست. انتشار هر تصویر، حتی سادهترین عکسها، میتواند در دست افراد نادرست به ابزاری برای آسیب تبدیل شود. آگاهی، احتیاط و گفتوگوی صادقانه در خانوادهها، مهمترین سپر دفاعی در برابر این تهدیدهاست؛ و مهمتر از همه، اگر فردی قربانی شد، باید بداند که مقصر نیست و میتواند با حمایت خانواده و پیگیری قانونی، از این بحران عبور کند.
انتهای پیام
