هلیکوباکتر پیلوری یا اچ پیلوری معده چیست؟
برای اینکه دقیق بدانید اچ پیلوری معده چیست، چه علائمی دارد و چگونه تشخیص داده میشود، ادامه مطلب را از دست ندهید.
هلیکوباکتر پیلوری چیست؟ مهمترین علت التهاب و زخم معده
منظور از هلیکوباکتری معده، یک باکتری است که سالها در لایه محافظ معده زندگی میکند و با ترشح آنزیم و سم، باعث التهاب مزمن میشود. این فرایند همان چیزی است که به آن کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری گفته میشود. در این مرحله، باکتری بهتدریج در بافت معده تثبیت میشود و برخی افراد دچار گاستریت یا زخم میشوند. اگر میپرسید هلیکوباکتر پیلوری مثبت یعنی چه؟ یعنی باکتری وارد معده شما شده و شروع به فعالیت کرده است.
اگر از داروهایی مثل کنترل کننده ترشح اسید معده استفاده میکنید یا پزشک شما مصرف داروهای گوارشی را توصیه کرده، دلیلش این است که کاهش اسید به بافت آسیبدیده فرصت ترمیم میدهد و روند التهاب را کم میکند.
علائم هلیکوباکتر پیلوری معده؛ چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر میپرسید علائم عفونت هلیکوباکتر پیلوری چیست یا چه نشانههایی با فعالشدن باکتری بروز میکند، موارد زیر شایعترینها هستند:
- درد یا سوزش در قسمت بالای شکم
- نفخ و افزایش گاز معده
- سیری زودرس با خوردن مقدار کم غذا
- کاهش اشتها، تهوع یا استفراغ
- مدفوع تیره یا شبیه قیر در صورت خونریزی
- احساس ضعف یا خستگی ناشی از کمخونی
بعد از مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است، بهویژه اگر استفراغ خونی یا درد شدید شکم دارید. این علائم احتمالا نشاندهنده زخم فعال باشند. در این شرایط استفاده هدفمند از داروهای گوارشی در کنار درمان آنتیبیوتیکی زیر نظر پزشک لازم است.
راههای انتقال هلیکوباکتر پیلوری؛ علت بروز این بیماری چیست؟
آب، غذا یا وسایلی که به میکروب موجود در مدفوع فرد مبتلا آلوده شده باشند از جمله روشهای اصلی انتقال هلیکوباکتر پیلوری هستند. این آلودگی در کشورهای با امکانات کمتر شایعتر است و اغلب افراد از کودکی آلوده میشوند. راههای اصلی انتقال اچ پیلوری به شرح زیر هستند:
- مصرف آب و غذای آلوده
- تماس با وسایل مشترک افراد مبتلا
- نشستن صحیح دستها
این موارد نشان میدهد چرا رعایت بهداشت فردی و استفاده از آب سالم مهمترین سد پیشگیری است. اگر عفونت فعال شود، به آن عفونت هلیکوباکتر پیلوری گفته میشود و معمولا نیاز به بررسی و درمان دارد.
پیشگیری از عفونت هلیکوباکتر پیلوری؛ چگونه احتمال ابتلا را کاهش دهید؟
پیشگیری نقش مهمی در جلوگیری از عود این بیماری دارد. نکات زیر مهمترین اصول هستند:
- شستوشوی مرتب دستها بعد از دستشویی و قبل از غذا
- نخوردن غذای مشترک با دیگران
- استفاده از آب آشامیدنی سالم
رعایت همین چند اصل ساده خطر انتقال باکتری را بهشدت کم میکند و در کنار درمان مناسب، احتمال بازگشت بیماری را به حداقل میرساند.
عوارض هلیکوباکتر پیلوری؛ از گاستریت تا زخم و سرطان معده
زمانی که کلونیزاسیون هلیکوباکتر پیلوری ادامه پیدا میکند، مخاط معده در برابر اسید آسیبپذیرتر میشود. در این شرایط احتمال بروز مشکلات زیر افزایش مییابد:
- گاستریت هلیکوباکتر پیلوری (التهاب مزمن معده)
- زخم معده یا دوازدهه
- خونریزی گوارشی و کمخونی
- افزایش احتمال سرطان معده (در موارد نادر)
- بوی بد دهان بهدلیل التهاب مزمن
هلیکوباکترپیلوری در بسیاری از افراد بیعلامت است، اما در برخی موجب التهاب، زخم یا عوارض جدی میشود اما در صورت ایجاد زخم یا التهاب شدید، ممکن است مشکلساز باشد و نیاز به درمان قطعی دارد.
درمان هلیکوباکتر پیلوری؛ برای از بین بردن هلیکوباکتر پیلوری چه کنیم؟
درمان استاندارد این بیماری همواره شامل ترکیب چند دارو به مدت ۱۴ روز است. درمان شامل دو آنتیبیوتیک و یک داروی مهارکننده اسید میشود. این روش بهترین پاسخ را دارد و پایه اصلی درمان هلیکوباکتر پیلوری محسوب میشود. در ادامه، راهکارهای درمانی مطرح شده است:
- تجویز مهارکننده پمپ پروتون (PPI) مثل فورایز؛کنترل کننده ترشح اسید معده
- دو آنتیبیوتیک همزمان برای جلوگیری از مقاومت میکروبی
- تکمیل کامل دوره درمان بدون قطع دارو
اگر درمان اول نتیجه ندهد، پزشک یک رژیم دیگر با آنتیبیوتیک متفاوت تجویز میکند. اغلب بیماران میپرسند درمان هلیکوباکتر پیلوری با مترونیدازول امکانپذیر است؟ بله، مترونیدازول در برخی رژیمها استفاده میشود، اما همیشه باید همراه با داروهای دیگر و طبق نسخه پزشک باشد. درمان ناقص ممکن است منجر به هلیکوباکتر پیلوری یا عفونت مقاوم شود.
تست هلیکوباکتر پیلوری چیست؟ بهترین روشهای تشخیص دقیق
برای اینکه بدانید جواب آزمایش هلیکوباکتر پیلوری چه معنایی دارد، ابتدا باید با روشهای تشخیص آن آشنا شوید. پزشکان معمولا یکی از روشهای زیر را توصیه میکنند:
- تست تنفسی: در این روش که با نام تست تنفسی اوره شناخته میشود، فرد محلولی مخصوص مینوشد. اگر باکتری هلیکوباکتر پیلوری در معده وجود داشته باشد، این محلول را تغییر میدهد و این تغییرها در هوای بازدم قابل اندازهگیری است.
- آزمایش مدفوع: در این آزمایش، نمونه مدفوع از نظر وجود آنتیژن یا همان نشانههای پروتئینی باکتری بررسی میشود و حضور هلیکوباکتر پیلوری را بهطور مستقیم نشان میدهد.
- آزمایش خون: در آزمایش خون، وجود آنتیبادیهایی که بدن در واکنش به این باکتری تولید میکند ارزیابی میشود. البته چون این آنتیبادیها ممکن است حتی بعد از برطرف شدن عفونت هم در خون باقی بمانند، دقت این روش برای تشخیص فعلی بیماری کمتر است و به همین دلیل کاربرد محدودی دارد.
هلیکوباکتر پیلوری در آزمایش خون فقط سابقه تماس سیستم ایمنی با باکتری را نشان میدهد و برای پیگیری درمان مناسب نیست. افرادی که بالا بودن هلیکوباکتر پیلوری در آزمایش خون دارند، معمولا باید آزمایش دقیقتر انجام دهند؛ همچنین، میزان نرمال هلیکوباکتر پیلوری در آزمایش خون و میزان نرمال هلیکوباکتر پیلوری در آزمایش مدفوع بسته به نوع کیت آزمایشگاهی متفاوت است و باید توسط پزشک تفسیر شود. پزشک برحسب شرایط فرد بهترین درمان بالا بودن هلیکوباکتر پیلوری در آزمایش خون را تجویز میکند.
چه زمانی باید نگران هلیکوباکتر پیلوری باشید؟
اچ پیلوری معده یک عفونت شایع اما قابلدرمان است. شما زمانی نیاز به بررسی پزشکی دارید که علائم گوارشی مزمن، درد معده یا سابقه زخم دارید. تشخیص این بیماری با تست تنفسی یا آزمایش مدفوع انجام میشود و درمان استاندارد ۱۴ روزه با آنتیبیوتیکها و مهارکننده اسید، بهترین روش ریشهکنی هلیکوباکتر است. اگر هر یک از علائم هشداردهنده را تجربه میکنید، مراجعه به متخصص گوارش بهترین تصمیم برای حفظ سلامت معده شما است.
