نقش معجزه‌وار مجالس حسینی علیه‌السلام در پیشرفت اسلام

به گزارش خبرگزاری برنا از قم، نقش معجزه‌وار مجالس حسینی علیه‌السلام در پیشرفت اسلام یکی دیگر از سلسله نوشتارهای حضرت آیت الله صافی گلپایگانی به مناسبت ماه محرّم الحرام است که به شرح زیر است:

یکی از نتایج شهادت حضرت سیّدالشهداء ‎علیه‌السّلام که همواره مورد استفاده عموم و وسایل تعلیم و تربیت و هدایت جامعه به اخلاق فاضله است برنامه‎هائی است که به عنوان عزاداری و سوگواری و ذکر مصائب آن حضرت در عرض سال اجرا می‎شود.

کتر رینو (جوزف) مستشرق معروف فرانسوی در کتاب خود «اسلام و مسلمانان» که به عربی ترجمه شده (الاسلام و المسلمون) شرح مبسوط و عمیقی پیرامون فلسفه عزاداری سیّدالشهداء ‎علیه‌ا‌لسّلام‎ و روضه‌خوانی و هیأت‎های عزا نگاشته و به فوائد این مراسم از جنبه سیاست و اخلاق و تربیت و کمالیات و مرکزیتی که ایران در جامعه شیعه دارد، اشاره کرده و پیشرفت و بقای مذهب شیعه را به خصوص در بعضی نقاط، مثل هند، مربوط به سوگواری سیّدالشهداء دانسته و اظهار نظر کرده که با حفظ این مراسم، جمعیت و شوکت و ترقّی شیعه در آینده بیشتر خواهد شد.

این شرق‌شناس ضمن اشاره به اوقاف و وجوه بسیاری که شیعه در راه برگزاری عزاداری حسینی صرف می‎نماید، می‎گوید: «مذاهب دیگر به قدر شیعه در راه تبلیغ و دعوت به دین، بذل مال نمی‎کنند و مصارفی که شیعه دارد، شاید سه برابر مصارفی باشد که سائر فرق اسلام در این راه می‎نمایند، و اگر یک نفر شیعه در دورترین نقاط هم باشد، به تنهایی این مراسم را از تشکیل مجلس روضه و انفاق به فقراء و اطعام و غیره اجرا می‎کند و در حقیقت به دعوت و تبلیغ می‎پردازد.»

«منبر و وعظ، خطابه و سخنرانی، در تربیت خطبا و وعاظ و گویندگان توانا و پرورش اخلاق عوام و آشنا کردن به علوم معارف، موقعیت خاصی دارد. تمام مسائل در منابر مطرح و مورد بحث واقع می‎شود به نوعی که عوام شیعه از سائر فرق به عقاید و مذهب خود آشناترند و اگر در اقطار عالم نظر کنیم، در هیچ جامعه‎ای مانند شیعه زمینه ترقّی علمی و صناعی و اقتصادی نیست، و فرقه شیعه پیشرفته‎ترین فرق، و آمادگی آنها برای کسب علوم و صنایع جدیده بیشتر است چنانچه تعداد کارگر شیعه به نسبت جمعیت زیادتر است. شیعه دین خود را با زور شمشیر پیش نبرده بلکه با نیروی تبلیغ و دعوت پیشرفت کرد، و اهتمام آنها به برگزاری مراسم سوگواری موجب شده که تقریباً دو ثلث مسلمانان و بلکه جماعاتی از هنود و مجوس و سایر مذاهب نیز با آنها در عزای حسین شرکت کنند.روی این اسباب ممکن است بگوئیم جمعیت شیعه در آینده از سایر فرق بیشتر شود، شیعه به وسیله این مجالس و مراسم که دیگران هم در آن شرکت می‎جویند، توانسته است در ملل و اهل مذاهب دیگر نفوذ کند و اصول مذهب خود را به دیگران تبلیغ نماید و این همان اثری است که سیاستمداران غربی برای پیشرفت دین مسیح با صرف پول‎های بسیار، آرزو می‎کنند»

سپس راجع به هیأت ها و پرچم ها و علامات عزا و فوائد آن شرحی می‎نگارد و تأثیر این شعائر را در اتحاد و زیادتی شوکت و استقلال و اتحاد متذکّر شده و می‎گوید:«از اموری طبیعی و فطری که مؤید شیعه است این است که هرکس به طبع و فطرت خود طرفدار مظلوم است و مایل است مظلوم را یاری کند»

این نویسندگان و مؤلّفان اروپائی هستند که در کتاب هایشان تفصیل شهادت حسین علیه السلام و اصحابش را می‎نویسند و مظلومیت آن حضرت و اصحابش و ستمگری و بی رحمی کشندگان آنها را تصدیق می‎کنند و نام کشندگان حسین را نمی‎برند مگر با نفرت؛ هیچ چیز نمی‎تواند در جلو این امور فطری و ادراک وجدانی بشر بایستد و مانع از پیشرفت مذهب شیعه شود.

البته شاید کسانی باشند که اهتمام شیعه را به برگزاری این مراسم و صرف میلیون ها اموال را همه ساله بی‎فائده و اسراف بشمارند؛ ولی اگر فوائده معنوی این مراسم و تأثیر آن را در تربیت جامعه و تهذیب اخلاق در نظر بگیرند، تصدیق می‎کنند که این برنامه‎ها از بهترین وسایل اصلاح و مکتب های تربیت است.

این مراسم، احیای امر اهل بیت و رمز عالی بقای مذهب تشیع، و بلکه اسلام است. اگر هزاران میلیون اموال و موقوفات برای ترویج تعلیمات اخلاقی و اجتماعی قرار دهند که کلاس‌هایش در تمام دوران سال برقرار باشد، این قدر پایدار نمانده و مورد حسن استقبال عموم واقع نمی‎شود.

ولی حسین ‎علیه السّلام با سرمایه اخلاق و نیت پاک و فداکاری در راه حق، مدرسه‎ای باز کرد که بیش از سیزده قرن است، کلاس ها و شعبه‎های آن همه ساله روز افزون و در همه جا تشکیل، و نشریات و مطبوعات و شعبات سخنرانی آن همواره رو به ازدیاد بوده و زن و مرد، در این کلاس ها شرکت نموده و درس حقیقت و فداکاری می‎آموزند.

خواندن و شنیدن تاریخ فداکاری و نهضت حسین ‎علیه السّلام و یاران آن حضرت، ایمان را راسخ، اخلاق را نیک و پسندیده، و همّت‎ها را بلند می‎سازد.

این برنامه‎ها که همه ساله در مساجد و حسینیه‎ها و خانه‎ها اجرا می‎شود؛ مبارزه با بیدادگری و کفر و شرک و اعلام پیروزی از هدف حسین‎علیه السّلام است.

برای ترغیب مردم به فضایل اخلاقی و آزادمنشی یک راه مؤثّر این است که نمونه‎های عملی به مردم نشان داده شود و تاریخ زندگی افراد ممتاز و نخبه جهان را، برای آنها بگویند.

حکایت و نقل تاریخ چه کسی از تاریخ زندگی حسین‎علیه السّلام، آموزنده‎تر و سودمندتر است؟

مجالس ذکر مصیبت آن حضرت بهترین مجالس تبلیغی و دعوت به اسلام است. در این مجالس، معارف قرآن، اصول و فروع دین، تفسیر و حدیث، تاریخ و سیره پیغمبر و ائمه‎علیهم السّلام و صحابه، مواعظ، نصایح و راهنمائی های اخلاقی و اجتماعی و آئین زندگی از خانه‎داری تا کشورداری، به مردم آموخته می‎شود و جاذبه نام حسین ‎علیه السّلام مردم را ساده و بی‎ریا در این مجالس تعلیم و هدایت و تربیت حاضر می‎سازد.

به طور یقین هیچ وسیله دیگری نمی‎تواند این منظور را تأمین کند، نام حسین مانند مغناطیس همه را جذب می‎کند و محبوبیت فوق العاده او طوری است که همه می‎خواهند با او ارتباط داشته و در شمار دوستانش محسوب و در مصیبتش قطره اشکی بریزند.

این کم نیست که اگر بخواهیم از مردم برای مصارف خیریه اعانه و کمک بگیریم به دشواری مبلغ، مختصری می‎دهند ولی خودشان به نام حسین‎علیه السّلام اموال بسیار انفاق می‎کنند و به اهل استحقاق می‎رسانند.

عجب وسیله بزرگی برای اصلاحات و ترقّی و پیشرفت مملکت و هدایت نسل جوان و راهنمائی زن و مرد در دست ما قرار گرفته و از آن به طور شایسته استفاده نمی‎کنیم.

برای راهنمایی و تربیت و ترقّی سطح فکر جامعه و اندرزهای اخلاقی و اجتماعی چه سازمانی می‎توانیم تشکیل بدهیم که عموم از آن آزادانه استقبال کنند بهتر از سازمان عزاداری حسین ‎علیه السّلام؟!

مردمی که حسین دارند و برای حسین به سر و سینه می‎زنند و گریه می‎کنند، باید در آزادی و عدالت اجتماعی نمونه باشند.

مردمی که از پیشوای آنها این جمله جاوید و گران بهای «لا اَرَی الْمَوْتَ اِلّا سَعادَةً وَلاَ الْحَیاةَ مَعَ الظّالِمینِ اِلّا بَرَما» در صفحات تاریخ به یادگار مانده است، نباید پشتیبان ظالم و یار ستمگر باشند.

مردمی که یزید را لعن می‎کنند و یکی از مطاعن او را ارتباط و سازش با کفار و خیانت به کشور اسلام می‎شمارند، باید خود از این روش زشت برکنار باشند.

در زمان ما در شعب مهمّ تبلیغی، شعبه‎ای مهم‎تر از همین مجالس روضه و تعزیه حضرت حسین ‎علیه السّلام‎ نیست، اگر از آن استفاده کنیم و فوائد و نتائج آن برای تربیت و دعوت به فضایل انسانی بسیار و بی‎اندازه است.

در دوره سال این کلاس های اخلاق و دین و علم، همواره مفتوح است و در ماه محرّم و صفر تعداد آن افزایش می‎یابد به طوری که کمتر کسی است که در این کلاس ها شرکت نکند، مخصوصاً در زمان ما با استفاده از وسائل تبلیغی جدید بهتر می‎توان از این وسیله هدایت بهره برداری کرد.

به نظر ما در ایران، افغانستان، پاکستان، هند، عراق، سوریه، لبنان و احسا و قطیف و بحرین و قطر، یمن و مصر و نقاط دیگر که عزاداری حسین‎علیه السّلام متداول است، از سائر تأسیسات عام المنفعه و مؤسساتی که برای خیر و صلاح جامعه و عالم کردن مردم به معنای واقعی تأسیس می‎شود، مانند تشکیلات حسین ‎علیه السّلام نمی‎توان استفاده کرد.

باز هم تکرار می‎کنم:انصاف این است که ما از این خوان گسترده آن طور که باید منتفع نمی‎شویم.یکی از عوامل مهم پیشرفت مذهب تشیع و اسلام در هند به تصدیق اهل اطلاع، مجالس عزاداری حسین‎علیه السّلام است، که ملل مختلف را تحت تأثیر حقیقت و روحانیت آن حضرت قرار داده و به گفته «ماربین» تا چندی پیش جمعیت شیعه در هند انگشت شمار بود ولی اکنون از برکات عزاداری حسین ‎علیه السّلام یکی از جمعیت های قابل توجّه هند به شمار می‎روند.

پس باید بگوییم حسین ‎علیه السّلام همان طور که فداکاری و شهادتش باعث نجات اسلام شد، مجالس روضه و ذکر مصائبش نیز موجب بقای دین و هدایت جامعه بوده و هست.