فیلم ماندگار «سفیر» به سوگ نشست

اسماعیل فریبرز صالح متولد 1323 در تهران، فعالیت سینمایی را از سال ۱۳۴۷ با بازی در فیلم «کشتی نوح» به کارگردانی خسرو پرویزی آغاز کرد و مدتی نیز به کار دوبله‌ی فیلم مشغول بود. او در سال ۱۳۴۹ به انگلستان رفت و در زمینه سینما مطالعه و تحصیل کرد و در سال ۱۳۵۱ به ایران بازگشت و با ساختن فیلم کوتاه «کتیبه» در سال ۱۳۵۳ در تلویزیون ملی ایران مشغول به کار شد.

صالح در سال 1361 «سفیر» را به‌عنوان اولین فیلم سینمایی‌اش کارگردانی کرد که این فیلم از اولین تجربه‌های مهم سینمای ایران در پرداختن به‌ تاریخ اسلام و یکی از ماجراهای منتهی به‌ عاشورای حسینی محسوب می‌شود و هنوز هم به‌عنوان یکی از ماندگارترین آثار سینمای ایران در این حوزه به‌شمار می‌آید که با امکانات اوایل انقلاب به خوبی به تصویر کشیده شد.

این کارگردان درباره ساخت «سفیر» که در اولین دوره جشنواره فیلم فجر حضور داشت و مورد توجه مهمانان خارجی قرار گرفت، گفته بود: ساخت این فیلم تیری در تاریکی نبود، بلکه پدیده‌ای روشن بود که در یک برهه‌ی خاص به‌ زایش رسیده بود و لازم و ضروری و بجا می‌نمود که ماحصلی مثبت و معنوی داشته باشد.

او که بعد از ساخت «سفیر» دیگر این نوع تجربه را تکرار نکرد و فقط دو فیلم «مرگ پلنگ» (1368) و «شیخ مفید» (1374) را ساخت، اظهار کرده بود: ساخت فیلم‌هایی مانند «سفیر» به‌دلیل هزینه سنگینش باید متقاضی‌ داشته باشد. ضمن این‌که معتقدم این‌گونه آثار یا نباید ساخته شود یا اگر ساخته می‌شود، باید در شأن شخصیتی باشد که به آن پرداخته می‌شود.

فریبرز صالح که در سال‌های آخر زندگی، دور از هیاهوی پایتخت در شمال کشور زندگی می‌کرد، در آخرین گفت‌وگویش، از آماده بودن فیلمنامه‌ای درباره یکی از یاران امام حسین (ع) خبر داده بود و با امیدواری از فراهم شدن شرایط تولیدش، گفته بود: سال‌ها پیش به سفارش آقای ضرغامی که علاقه‌مند بود کار درخور توجهی مانند «سفیر» ساخته شود، فیلمنامه «روز بعد» را درباره «زهیر بن قین» یکی از 72 نفر از یاران امام حسین (ع) نوشتم و در حالی که کد تولید سیما فیلم را نیز گرفته بود، اما به نتیجه نرسید. این شخصیت در ابتدا از مخالفان بود، اما در نهایت به یاران و مریدان امام پیوست و در ظهر عاشورا به شهادت رسید. معتقدم اگر شرایط ساخت این فیلم فراهم شود، اثر خوبی مرتبط با موضوع عاشورا و بسیار بهتر از «سفیر» خواهد شد.

اطلاعات مربوط به مراسم تشییع و خاکسپاری این هنرمند اعلام خواهد شد.