خیام نابغه ای نادر در تاریخ ایران است

به گزارش  خبرگزاری برنا از مشهد، علی اصغر کاراندیش در آیین پایانی همایش ملی از توس تا نیشابور که به مناسبت بزرگداشت روز ملی خیام نیشابوری در آرامگاه این شاعر برگزار شد، افزود: وجود چنین نوابغی برای هر فرهنگ و تمدنی غنیمتی بزرگ و گنجینه ای تمام ناشدنی است از این منظر واکاوی شخصیتی ژرف و هوشمند چون حکیم عمر خیام کار هر کسی نیست.

وی اظهار داشت: مقام علمی خیام آن چنان والاست که هر کدام از اهل علم و فضل و فرهنگ در طول زمان، لقبی ارجمند و شایسته به وی داده اند بر همین اساس خیام در بین مشاهیر ایران، صاحب بیشترین القاب به شمار می آید.

کاراندیش گفت: شاید بتوان گفت شعر آخرین و تفننی ترین تخصص خیام بوده که با آن شهره عالم شده است در حالی که او پیش از آن که شاعر باشد فیلسوفی ژرف اندیش، ریاضی دانی مبتکر و ستاره شناسی متبحر است.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه خیام در ریاضیات، نجوم، علوم ادبی، دینی و تاریخی و حتی تحلیل و تفسیر موسیقی استاد بود، افزود: یکی از برجسته ترین کارهای وی را می توان اصلاح گاه شمار ایران در دوره سلطنت ملک شاه سلجوقی دانست.

کاراندیش بیان داشت: خیام زندگی اش را به عنوان ریاضیدان و فیلسوفی شهیر سپری کرد در حالی که معاصرانش از رباعیاتی که امروز مایه شهرت و افتخار اوست بی خبر بودند تا جایی که مشاهیری نظیر نظامی عروضی یا ابوالحسن بیهقی که معاصران خیام به شمار می روند از شاعری او ذکری به میان نیاورده اند.

وی با اشاره به اینکه خیام شاعری ژرف اندیش و روشن بین است، افزود: خیام شخصیت ویژه ای دارد، شخصیتی عمیق و قابل بحث که کشف اش کنکاشی دقیق تر و پژوهش هایی وسیع تر می طلبد.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: زبان خیام در شعر، طبیعی، ساده و به دور از تکلف است که پیرو کسی نیست و هدف وی از سرودن رباعی، شاعری به معنی متعارف نبوده بلکه به واسطه داشتن ذوق شاعری نکته بینی های فلسفی خود را در قالب شعر بیان کرده است.

وی با اشاره به اینکه خیام در اشعارش بی اعتباری دنیا و ناپایداری هستی انسان را به تصویر می کشاند، ادامه داد: زبان تند و تیز خیام در رباعیات، تازیانه ای بر زاهدان دروغین و ریاکار است.

کاراندیش اظهار داشت: برخی حافظ را نیز پیرو و متاثر از خیام می دانند با این تفاوت که خیام فیلسوف است و حافظ عارف؛ خیام افکار فلسفی خود را بدون پرده پوشی در شعر می آورد اما حافظ که فلسفه نمی داند این نقص را با الهامات شاعرانه و تشبیهات و تلمیحات زیبا جبران می کند.

وی افزود: بسیاری از فلاسفه و نویسندگان شهیر مغرب زمین چون موریس بوشور، آندره ژید، ژان لاهور، شارل گرولو، مارک برنارد و ژان شاپلن در آثارشان تحث تاثیر خیام بوده و از او مایه گرفته اند.

معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یادآور شد: دو کامارگو، شاعر اسپانیایی نیز افکار خیام را در قالب شعر نو ریخت و متن اسپانیایی آنها را در سراسر آمریکای لاتین و متن فرانسوی را در اروپا رواج داد.

کاراندیش گفت: شعر خیام، در قالب رباعی، شعری کوتاه، ساده و بدون هنرنمایی فضل فروشانه و در عین حال حاوی معانی عمیق فلسفی و حاصل اندیشه آگاهانه متفکری بزرگ در مقابل اسرار عظیم آفرینش است.

وی بیان داشت: اگر بخواهیم خیام را در یک کلام تعریف کنیم او به معنای کامل کلمه حکیم است و حکمت بالاترین مرتبه دانایی است، چیزی که دانش پژوهان در روزگار ما بدان اعتقاد راسخ دارند؛ حکمت یعنی جامعیت و حکیم متفکری است که جامعیت دارد و از مجموعه دانش های روزگار خود، البته به نسبت های مختلف آگاه است.