حضور نمایندگان ادبیات کودک ایرانی در کنگره‌های جهانی

به گزارش خبرگزاری برنا،  در این مراسم شهره یوسفی، داور ایرانی جایزه اندرسن ۲۰۱۶ با اشاره به مراسم افتتاحیه این کنگره تاکید کرد: این کنگره دارای عناصر ویژه‌ای است. جشن برندگان اندرسن، نمایش برندگان آساهی، نمایش کتاب‌های برنده، روز خاص خانواده و بخش پوسترها تنها بخشی از برنامه‌های این کنگره هستند. شعار سی‌وپنجمین کنگره IBBY همچنان که پیش‌تر اعلام شده بود، «ادبیات در جهان چندسوادی» بود و در بخش برندگان آساهی طرح «با من بخوان» از ایران در این کنگره توانست خود را نشان دهد و ایران با حضور افرادی چون پژمان رحیمی‌زاده که در فهرست نهایی برندگان جایزه هانس کریستین اندرسن ۲۰۱۶ قرار داشت، توانست به خوبی بدرخشد.

این عضو شورای کتاب کودک سپس به ارائه خلاصه برخی از سخنرانی‌های این کنگره پرداخت و گفت: در این کنگره سخن‌های مختلفی با محورهای مختلفی ارائه شده که از آن جمله می‌توان به موضوع «ادبیات از طریق نمایش و رقص» اشاره کرد. از سخنرانان این بخش «جولیا اِکلِشر» از انگلیس بود. او معتقد است این‌که چیزی به اسم کتاب کودک وجود دارد، نمی‌دانیم. آنها خواننده ما هستند و اینکه آیا چیزی را که ما می‌نویسیم می‌فهمند، هنوز کاملا مشخص نیست! نویسنده‌ی کودک باید برای کودکان بنویسد. داستان شفاهی بگوید. جذابیت این کتاب‌ها در آن است که همه‌چیز را به مخاطب نگوید و برخی از مسائل را به کشف کودک واگذار کند.

«جولیا اِکلِشر» سپس از تلویزیون به عنوان خطر کتاب‌های کودک یاد کرد و گفت: کتاب کودک به واسطه تلویزیون، امروز مورد تهدید است. استفاده از نمایشگاه باعث می‌شود داستان‌های بومی زنده بمانند. بعد از خواندن کودکان می‌توانند کاردستی درست کنند و یا براساس داستان‌ها نمایش اجرا کنند.

«نوهاکو اوشاهی»، نویسنده و برنده سال ۲۰۱۴ نیز با حضور در این برنامه به نقش خانواده در تحکیم ارتباطات خانوادگی تاکید کرد.

این نویسنده ژاپنی اظهار کرد: در کشور من خانواده بسیار مهم  است، اما این فرهنگ مرتبا تغییر می‌کند. من دیگر کیمونو نمی‌پوشم و با این‌که غذاهای ژاپنی را دوست دارم، اما باربکیو را هم دوست دارم. در ژاپن من عضو اکثریت هستم، اما ژاپنی حرف نمی‌زنم، اقلیت‌ام. اما ما نیاز داریم که به درک مشترک برسیم، چرا که جهان از مظاهر و زبان‌های مختلف تشکیل شده است. این موضوعی است که در داستان‌ها به خوبی می‌تواند دیده شود. ما بارها در داستان‌ها می‌خندیم، گریه می‌کنیم و صحبت می‌کنیم و راه درک مشترک را از طریق داستان‌ها منتقل می‌کنیم.

تصویرگری در جهانِ چندصدایی، از دیگر محورهای اصلی سخنرانی این کنگره بوده است. دکتر «جان استونیسون» از آمریکا در این‌باره گفت: ۹۷ درصد جوانان بازی‌های مولتی‌مدیا می‌کنند و سرمایه بالایی بر روی این بازی‌ها صرف شده است. انگری‌بِرد نمونه ملموس آن است، اما باید شرکت‌کنندگان خود در داستانگویی این ابزار سهیم باشند. می‌توان روی طرح پیوند، شخصیت‌سازی با مخاطبان گفت‌وگو کرد و درباره‌ی داستان‌گویی این بازی‌ها به بحث و تبادل نظر پرداخت.

«نهضت قریشی»، مسوول انجمن دوستداران ادبیات اصفهان نیز با حضور در این برنامه تاکید کرد: من از کودکی این شانس را داشته‌ام که کتاب‌خواندن نیاز روزمره من شود. اصولا کار سازمان گرفته و برنامه‌ریزی شده در کنار عشق می‌تواند مثمرثمر باشد. طرح «با من بخوان» این حس را در من ایجاد کرد که این طرح همان طرحی است که می‌تواند به عنوان طرحی سازمان یافته و برنامه‌ریزی شده موجبات رشد کودکان این سرزمین را فراهم آورد و با تکیه بر خرد جمعی ادامه پیدا کند. خوشحالم که توانستم با این طرح همکاری کنم. این طرح کامل و فوق‌العاده است و همه اعضای هیات داوران جایزه آساهی با آن موافق بودند. من زمانی که جایزه آساهی را می‌گرفتم، به شدت افتخار می‌کردم که متعلق به این کشورم و خوشحال بودم که در مسیر زندگی‌ام کسانی را دیدم که توانستند من را با طرح «با من بخوان» پیوند دهند.

«سحر ترهنده»، از دیگر افرادی که در این کنگره حضور داشت، گفت: سالیان سال هیات‌مدیره «نوش‌آفرین انصاری» را به عنوان نماینده ایران برای حضور در IBBY معرفی کرده بود. بعد از مدتی تا مدت‌ها هیچ نماینده‌ای از ما در این سازمان جهانی حضور نداشت، اما خوشبختانه با گسترش طرح‌های ترویجی خواندن زهره قائینی مدتی است که برای حضور در چنین تشکل‌هایی انتخاب شده است. این افتخار بزرگی است که ما می‌توانیم در جوامع بین‌المللی نمایندگان خود را داشته باشیم.

زهره قائینی، عضو هیات مدیره دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان نیز در این مراسم گفت: همه کسانی که در حوزه ادبیات کودک و نوجوان کار می‌کنند، باید مواظب یکدیگر باشند. امروز موضوع ادبیات کودک در عرصه‌های جهانی چندان حائز اهمیت نیست؛ با این وجود، این حس اضطراب‌آور است که بخواهی به عنوان یک ایرانی کارَت را به درستی انجام بدهی. امیدوارم بتوانم عنصر فعالی در این تشکل بین‌المللی باشم. حضور ما به سبب وابستگی به شرق جهان در این دفتر مهم است به ویژه که در مقطع تاریخی کنونی بیانیه مهمی نیز از سوی این دفتر صادر شده است.

وی بخش دیگری از سخنان خود را به موضوع ادبیات کودک نیوزلند اختصاص داد و گفت: ادبیات کودک نیوزلند با وجود جمعیت چهار میلیونی آن به خوبی مورد توجه است. در این کشور ادبیات کودک در سال‌های اخیر با موضوع محیط زیست پیوند خورده است. همکاری نزدیک کتابداران با بچه‌ها به شدت محسوس است. فعالیت کتابخانه‌ها در این کشور از دو طریق کتابخانه‌های مدرسه‌ای و کتابخانه ملی صورت می‌گیرد. در کتابخانه مدرسه‌ای بچه‌ها باید به صورت پیوسته با کتابخانه در ارتباط باشند و بخشی از نیازهای آموزشی خود را از این کانال تامین کنند. در مورد کتابخانه ملی نیز باید بگویم که معلمان براساس نیازسنجی‌های خود درخواست‌هایی را به کتابداران کتابخانه ملی ارائه می‌کنند و کتابداران موظفند براساس نیاز معلمان بهترین و به‌روزترین کتاب‌ها را تامین، بسته‌بندی و از طریق کامیون‌هایی به مدارس منتقل کنند سیستمی که حتی کتابخانه ملی ما فاقد آن است.

برنامه کنگره دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان از ۱۸ تا ۲۱ اوت سال ۲۰۰۶ در نیوزلند با موضوع اصلی "ادبیات در جهان چندسوادی" برپا شد.  ادبیات جهانی، محلی، بومی، فرم‌ها و قالب‌های متنوع ادبی و  جذب خوانندگان از محورهای اصلی این کنگره بودند.

این کنگره هر دو سال یک‌بار و با همراهی ۷۷ کشور جهان در حوزه ادبیات کودک و ترویج خواندن برگزار می‌شود و گردهمایی متخصصان ادبیات کودک جهان، مهم‌ترین و تاثیرگذارترین بخش این رویداد ادبی است.

در این جلسه  دیپلم جایزه هانس کریستین اندرسن به پژمان رحیمی‌زاده و دیپلم افتخار دفتر بین‌المللی به پدیدآورندگان و ناشران مرجان فولادوند/ افق،  مانلی منوچهری/ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، فرزاد فربد / پنجره  تقدیم می‌شود و دلایل اهدای جایزه آساهی ۲۰۱۶ به طرح ملی "با من بخوان" مطرح خواهد شد.

پیش‌تر کمیته جوایز شورای کتاب کودک از میان آثار برتر سال‌های گذشته کتاب‌های «آرش، حکایت تیرانداختن مرد قصه‌گو» نوشته مرجان فولادوند ( نشر افق ) را در بخش تالیف، «مترسک و خدمتکارش» ترجمه فرزاد فربد ( نشر پنجره ) را در بخش ترجمه و «زال و سیمرغ» با تصویرگری مانلی منوچهری (کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ) را در بخش تصویر برای معرفی به فهرست افتخار دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان ۲۰۱۶ برگزیده بود.

فهرست افتخار دفتر بین‌المللی کتاب برای نسل جوان IBBY فهرستی از آثار برجسته و برگزیده و تازه منتشر شده‌ است که هر دو سال یک بار، به منظور تجلیل از نویسندگان، تصویرگران و مترجمان کشورهای عضو IBBY ارائه می‌شود. گزینش این آثار تنها از سوی شعبه‌های ملی صورت می‌گیرد.