تنوع و تکثر دیدگاه‌ها و مکاتب نهایت سعی جشنواره موسیقی جوان است

به گزارش خبرگزاری برنا، هومان اسعدی در مورد تفاوت جشنواره دوره یازدهم نسبت به سال گذشته گفت: مسئلۀ تغییرات در ابعاد مختلفی می‌تواند قابل بحث باشد، سیاست‌گذاری، ترکیب هیات‌های داوران، سازوکار بررسی و ارزیابی آثار، کمیت و کیفیت آثار ارسالی، سطح رپرتوار، وضعیت کلی و تطبیقی بخش‌های سه‌گانه اصلی (موسیقی دستگاهی، نواحی و کلاسیک) و غیره. جشنوارۀ امسال در زمینۀ سیاست‌های کلان تقریباً همان روند سال گذشته را داشته است. البته، در این چند دوره‌ای که مسئولیت دبیری این جشنواره بر عهده اینجانب بوده پس از اتمام هر دوره، و قبل از آغاز فعالیت‌ها برای دورۀ بعدی، تلاش کرده‌ایم ابتدا عملکرد خودمان را به‌طور انتقادی از درون بررسی و ارزیابی کنیم و ضعف‌ها را تا حد امکان مرتفع کنیم و نقاط قوت را هم تقویت کنیم. در واقع، برای سیاست‌گذاری‌ها از سویی از برآیند نظرات فنی شوراهای تخصصی متعدد (که همان هیئت‌های داوری تخصصی هستند) بهره گرفته‌ایم، و از سوی دیگر نیز از بازخوردها و پیشنهادها و انتقادهای همکاران، موسیقیدانان و شرکت‌کنندگانی که بعضاً به‌طور مستقیم با دبیر یا دبیرخانه جشنواره در تماس بوده‌اند استفاده کرده ایم.

دبیر یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان در مورد ترکیب هیات داوران و روند داوری‌ها افزود: ترکیب هیئت داوران در بخش‌های مختلف در مجموع همانند دورۀ قبل است، فقط در چند مورد تغییرات اندکی را هم تجربه کرده‌ایم. نکتۀ مهمی که دربارۀ ساختار و سازوکار هیئت‌های داوری باید توضیح داده شود این است که نهایت سعی جشنواره بر این بوده است که تنوع و تکثر دیدگاه‌ها، مکاتب و سبک‌های مختلف و معتبر در این امور تا حد امکان در نظر گرفته شود. نحوۀ ارزیابی آثار بدین‌گونه است که تک‌تک آثار توسط یکی از اعضای ستاد جشنواره پخش می‌شود و داوران هر یک به‌طور انفرادی در جداولی که معیارها و امتیازها مشخص شده است نمرات خودشان را وارد می‌کنند و پس از اتمام بررسی کلیۀ آثار در هر گروه سنی در بخش مربوطه دبیر جشنواره میانگین امتیازهای تمامی داوران را جمع‌بندی، اعلام و ثبت می‌کند. در طی روند میانگین‌گیری، که چندین‌بار هم کنترل می‌شود، اگر در موارد بسیار معدودی انحراف معیار (بر اساس محاسبات آماری) در برخی از آراء از حد متعارف بیشتر باشد، آثار مذکور مجدداً مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد. حتی در مواردی، در صورت لزوم، آثار صرفاً به‌صورت صوتی و بدون ذکر نام شرکت‌کننده، بر اساس کُدگذاری، پخش می‌شود. در هر حال، به‌طور خلاصه باید عرض کنم که در تمام مراحل کار تلاش شده است تا حداکثر دقت ممکن اعمال شود.

وی در مورد نحوه داوری بخش ویژه موسیقی دستگاهی گفت: بخش ویژه موسیقی دستگاهی (با موضوع حفظ ردیف و احاطه بر دستگاه‌ها و آوازهای موسیقی کلاسیک ایرانی) به‌صورت دومرحله‌ای برگزار می‌شود. تعداد کل درخواست‌ها 75 مورد بود که 24 نفر حائز شرایط ورود به مرحلۀ اول این بخش شدند و در نهایت پس از برگزاری جلسۀ داوری حضوری، به شکلی آزمون‌گونه، تعداد 10 نفر به مرحلۀ نهایی جشنواره در این بخش وارد شدند.

این موسیقیدان همچنین در مورد نحوه داوری در بخش نواحی جشنواره گفت: در بخش نواحی هم ساختار کلی و سازوکار داوری، به‌طور کلی، مانند دیگر بخش‌هاست. اگرچه، به دلیل تنوع و تکثر اقوام، مسلماً پیچیدگی‌های این بخش هم بسیار بیشتر از دو بخش دیگر است. در این بخش در طی سه دورۀ اخیر افزایش سطح کمی و کیفی آثار بسیار قابل‌توجه بوده است که حاکی از پتانسیل‌های بالای این حوزه است. در ترکیب هیئت‌های داوران این بخش هم مانند دو بخش موسیقی دستگاهی و کلاسیک نهایت تلاش شده است که تا حد امکان ترکیب هیئت‌های داوران تفاوت‌های عمدۀ سبک‌شناختی را پوشش دهد و از همکاری جمعی از استادان بومی هر منطقه بهره گرفته شود.

وی در ادامه گفت: نکتۀ مهمی را هم بر اساس تجربیات این چند دوره، دربارۀ بخش موسیقی نواحی، لازم است توضیح دهم. به نظر من برای برگزاری هرچه بهتر و شایسته‌تر این بخش باید تدابیر خاصی اندیشیده شود. علی‌رغم ارتقاء سطح کمی و کیفی این بخش در چند دورۀ اخیر در این جشنواره، معتقدم که هنوز چنان‌که شایسته و بایسته است حضور این بخش در جشنوارۀ ملی موسیقی جوان منعکس‌کنندۀ ظرفیت‌های واقعی تمامی مناطق نیست. پیشنهاد من این است که با توجه به اهمیت زیاد این بخش، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین وجوه هویت فرهنگی ایران‌زمین، بهتر است این بخش در طی دو مرحله برگزار شود. در مرحلۀ اول به‌صورت منطقه‌ای و تمرکززدایی‌شده، یعنی این‌که استان‌های مختلف با توجه به قرابت‌ها و هم‌خانوادگی‌های فرهنگی‌ـ‌‌موسیقایی‌شان به چند منطقۀ فرهنگی اصلی تقسیم‌بندی شوند و با توجه به امکانات، و نیز مسائل کلان سیاست‌گذارانه، مرحلۀ اول در هر منطقه به‌صورت بومی، ولی با هماهنگی و نظارت از سوی نهاد مرکزی جشنوارۀ ملی موسیقی جوان، برگزار شود. این سازوکار، از سویی موجب جلب مشارکت بیشتر موسیقیدانان نواحی مختلف خواهد شد، زیرا مشقت‌ها و مشکلات سفر به تهران را برای عدۀ کثیری از داوطلبان شرکت در جشنواره مرتفع خواهد کرد و اطلاع‌رسانی بهتر و دقیق‌تری هم از طریق مراکز استانی انجام خواهد شد. همچنین، از سوی دیگر، تشکیل هیئت‌های تخصصی داوران با حضور تعداد بیشتری از استادان برجستۀ بومی را سهل‌تر خواهد ساخت، به‌گونه‌ای که با دقت بیشتری تنوع‌های مکاتب و سبک‌های منطقه‌ای را بتواند پوشش دهد. سپس، مرحلۀ نهایی جشنواره می‌تواند در تهران یا هر شهر دیگری که امکانات لازم را داشته باشد به‌صورت متمرکز و سراسری برگزار شود. یکی دیگر از مزایای چنین سازوکاری این است که بسیاری از جشنواره‌های محلی در سطح استان‌ها که اساساً فاقد ارتباط اُرگانیک با دیگر جشنواره‌ها هستند، و بعضاً حتی هم‌پوشانی دارند، هم به سمت‌وسویی هدفمند هدایت خواهند شد. همۀ اینها قطعاً می‌تواند موجب افزایش سطح کیفی آثار هنری، دقت بیشتر، افزایش مشارکت موسیقیدانان، و مهم‌تر از همه حرکت در جهتی هدفمند شود. البته، به‌شرطی که از پشتوانۀ سیاست‌گذاری کلان و دوراندیشانه و تخصصی زیر نظر مرکزیتی واحد به درستی برخوردار باشد: و این مهم به دست مسئولین بلندپایۀ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است که چنین طرحی به درستی عملی شود. و اگر چنین شود قطعاً نتایج مثبت آن در آینده به خوبی نمایان خواهد شد.

اسعدی در مورد تغییرات و دلایل انتخاب هیئت داوران نسبت به سال گذشته گفت: در مجموع، همچون دوره‌های قبل سعی شده است از حداکثر پتانسیل موجود در قالب شوراها و هیئت‌های تخصصی داوران بهره گرفته شود و خوشبختانه استادان برجستۀ بسیاری، همچون قبل، بزرگوارانه با جشنواره همکاری دارند. ترکیب هیئت‌های داوران عمدتاً مانند دورۀ پیشین است و در کل تفاوت‌های چندانی وجود ندارد؛ در موارد معدودی هم استادان دیگری به هیئت‌های پیشین ملحق شده‌اند. فکر می‌کنم این یکی از بزرگترین دستاوردها و نقاط قوت این جشنواره است که جمع کثیری از استادان (بیش از 70 موسیقیدان برجسته) همدلانه به همکاری با جشنواره ادامه داده‌اند. مسلماً ثبات و تداوم، در عین توجه به اصلاحات تدریجی از درون، یکی از مهم‌ترین سیاست‌هایی است که تا حد زیادی موجب موفقیت این جشنواره و تثبیت جایگاه آن در حیات موسیقایی کشور در سطحی ملی شده است. امیدوارم، در آینده هم دبیران و مسئولان بعدی این جشنواره همین روند سیاست‌گذاری را پیشه سازند تا نهالی که در چندین سال قبل به‌تدریج به درختی تنومند تبدیل شده است همچنان مانا و برقرار بماند و بتواند، به نوبۀ خود، موجب رونق هرچه بیشتر هنر والای موسیقی در این سرزمین شود.

یازدهمین جشنواره ملی موسیقی جوان با دبیری هومان اسعدی و با مشارکت گستردۀ استادان برجستۀ موسیقی کشور توسط انجمن موسیقی ایران و با حمایت معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و با همکاری دفتر موسیقی و بنیاد رودکی، در شهریور ماه سال جاری برگزار خواهد شد.