نباید از اصلاح کشور مأیوس شد

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ هفتمین قسمت برنامه تلویزیونی «شوکران» با حضور حجت‌الاسلام دکتر احمد واعظی رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم شب گذشته از شبکه چهار سیما روی آنتن رفت.

وی در ابتدای این برنامه گفت: بحث عدالت ترجمان فقهی مناسب خودش را پیدا نکرده است. ما سه تلقی یا رویکرد کلان از فقه داریم که اینها متداخل هم هستند، یعنی در مقابل هم نیستند. یک تلقی این است که کار فقیه صرفا استنباط احکام فرعی است. تلقی دوم این است که علاوه‌بر استنباط احکام فرعی، مشارکت در استخراج نظامات هم هست. یک تلقی سومی هم هست که فقه حکومتی یا فقه ولایی کار و رسالت فقیه را علاوه‌بر استنباط احکام فرعی و مشارکت در تنقیح نظامات، دیدن فقه در بستر حاکمیت و تلاش در جهت پیاده کردن فقه و احکام فقه در عینیت در جامعه می‌داند. 

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: ما در این 40 ‌سال به‌نحو ایجابی تلاش‌های تاسیسی برای حل مسائل و نهادسازی را کم مرتکب شدیم یا کم موفق شدیم. به‌صراحت می‌گویم که اگر بخواهید بدانید در حوزه و دانشگاه چندنفر استاد داریم که ممحضاً در عدالت کار کنند و عدالت‌پژوه رسمی باشند، خیلی کم داریم.

واعظی در پاسخ به این پرسش پیام فضلی‌نژاد سردبیر برنامه که چرا پس از چهل سال از برپایی جمهوری اسلامی، هنوز عدالت محقق نشده است، اظهار داشت: عمیقا معتقدم در جنبه‌های خدمت‌رسانی (روستایی، زیرساختی و...) خیلی وضع بهتر از قبل شده است ولی اتفاقات نامبارکی افتاده که جامعه را شوکه می‌کند و باعث می‌شود آن خدمات هم دیده نشود. چند اتفاق بد ـ به اعتقاد من ـ در جمهوری اسلامی افتاد و با وضع قوانین سخت جلوی آن را نگرفتیم. یکی اینکه اجازه دادیم صاحبان منصب، کار شخصی اقتصادی کنند. این از فجایع بود.

وی افزود: وقتی مسئول ما (فرقی نمی‌کند نماینده مجلس باشد، صاحب‌منصب فرهنگی یا سیاسی باشد) به کار اقتصادی وارد شدند، این درجه حساسیت‌شان را نسبت به محرومان کم می‌کند. این طبیعی است. وقتی کسی در رفاه مطلق باشد نمی‌تواند محرومان جامعه را درک کند. امیرالمومنین(ع) خود را در محرومیت قرار می‌داد و باوجود آن ثروتی که در اختیار وی بود و با دایره حکمرانی‌ و اقتدارش، به نان جو اکتفا می‌کرد تا طعم محرومیت مردم را بچشد.

عضو هیأت امنای سازمان تبلیغات اسلامی اذعان کرد: هنوز دولت اسلامی هم نداریم چه رسد به اینکه بگوییم جامعه اسلامی داریم. دولت که می‌گوییم فقط قوه مجریه نیست بلکه کلان نهادهای حاکمیت است. چه ‌کسی می‌تواند بگوید که وزارتخانه‌های ما، شهرداری‌های ما و قوه قضائیه ما کاملا اسلامی است؟ اگر اسلامی است پس رانت و فساد و سوءتدبیرها و فاصله بین مردم و مسئولان چیست؟ در این مسیر باید حرکت و اصلاح بشود. آگاهی و مطالبه عمومی خیلی تاثیر می‌گذارد و اصلا نباید از این غافل باشیم، ولی باید بخواهیم و جامعه بخواهد و صاحبان فکر و اندیشه در این زمینه کار کنند. مساله مهم مأیوس نشدن است.

واعظی خاطرنشان کرد: این جمهوری اسلامی و این انقلاب به لحاظ رهبری برآمده از حوزه است. امام یک شخصیت حوزوی و مرجع تقلید بود و شاگردان برجسته امام از جمله رهبر معظم انقلاب و شهید بهشتی‌ها و شهید مطهری‌ها و دیگران همه حوزوی بودند. بنابراین حوزه باید احساس مسئولیت کند و نمی‌تواند خود را کنار بکشد. حوزه نمی‌تواند بگوید که با توجه به این اختلافات و عدم انسجام و ضعف‌ها و بعضا فسادهایی که هست، ما دیگر کاری به این نظام نداریم و کنار می‌رویم. نه! دیگر این پیوند ایجاد شده و حوزه باید احساس مسئولیت کند

رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در پاسخ به این پرسش که آیا به تحول حوزه امیدوار هستید، گفت: تحول که یک امر قهری است و باید اتفاق بیفتد. تحول یک ضرورت است و حوزه باید ضرورتاً متحول شود، چون جامعه و گروه‌های مخاطب ما متحول شده است. البته تحول فی‌الجمله نه بالجمله. یعنی تحول کند و موردی نه همه‌جانبه و سریع!

وی افزود: چند جوان که خودشان سابقه علمی چندانی ندارند و دانش‌آموخته سطحِ حوزه هستند، تحت عنوان تحول حوزه و پشت برخی شعارهای رسمی از جمله «حوزه تمدنی» متوقف می‌شوند و بعضی شعارهای رهبری و برخی بزرگان را هم علم می‌کنند، اما پیشنهادهایی که مطرح می‌کنند بسیار پیشنهادهای خامی است. الان ما با مدعیانی در عرصه تحول حوزه مواجهیم که بیشتر به آشفتگی دامن می‌زنند. یعنی پیشنهادهایی که مطرح می‌کنند، آن چیزی را که فعلا ولو به شکل نسبی، یک مطلوبیت‌ها و مزیت‌هایی دارد هم مخدوش می‌کنند به گمان یک امر موهومی که برای آن نه راهکار و نه برنامه‌ای دارند.

عضو هیأت امنای دانشگاه امام صادق(ع) در پاسخ به این پرسش که چرا بسیاری از معارف شیعه در دنیا به وسیله غیرشیعه تبلیغ و تبیین و نوشته می‌شود، اظهار داشت: نخست اینکه تعاملات علمی ما با محافل آکادمیک بیرون از مرزهای خودمان ضعیف است. حتی می‌توانم بگویم نسبت به حجم طلابی که داریم، آشنایی ما حتی با جهان تسنن و جهان عرب هم کم است. دوم اینکه ما نگارش زبان به انگلیسی و زبان‌های دیگر نداریم. یعنی درصد کمی از فضلای حوزوی را داریم که بتوانند به انگلیسی یا حتی عربی جدید بنویسند؛ به‌طوری که برای یک متفکر و صاحب‌نظر و به‌اصطلاح ثقافی عربی ملال‌آور نباشد.

در بخش دیگری از هفتمین برنامه شوکران، فضلی‌نژاد پرسید «آیا امروز در حوزه علمیه قم و در میان روحانیان، گروه‌های فشاری داریم که به صورت خودسرانه مانع آزاد‌اندیشی برخی متفکران مصلح شوند؟» که واعظی پاسخ داد: بله. متاسفانه گاهی این واقعه ناپسند اتفاق می‌افتد که بیایند یک مجلس علمی را شلوغ کنند و برهم بزنند. یا مجلسی که رسمی هست و میهمان مدعوی دارد صحبت می‌کند، بیایند و با هیاهو برنامه را هم بزنند. نمی‌گویم زیاد است ولی هست.

وی در پایان گفت: از وقتی خودم را شناختم دریغ نکردم از اینکه خدمت اجتماعی انجام دهم و برای افکار و عقایدم هزینه بدهم. اهل فکر و اهل نظر بیشتر به این آفت دچارند که بیشتر به دیدن ضعف‌ها و نقدها اکتفا می‌کنند و کمتر بار مسئولیت و اجرا و هزینه دادن‌ها را به دوش می‌کشند.

«شوکران» محصول مشترک حوزه هنری و شبکه چهار سیما به تهیه‌کنندگی علی قربانی است که دوشنبه‌ها حوالی ساعت ٢١ روی آنتن می‌رود.