عبور از دیوار بلند انتقاد با انیمیشن کوتاه

مدتی است که انیمیشن های کوتاه یک دقیقه ای که اکثر چاشنی طنز دارند، فضای مجازی را از آن خود کرده اند و البته این نوع انیمیشن ها که چندان هم تکنیک قوی ندارند، ذهن مخاطب را درگیر کرده و آن ها را با خود همراه می کنند، انیمیشن های «دیرین، دیرین»، «پندانه»، «اینارو» و... چند نمونه از این انیمیشن ها هستند، اما سوال ما از کارشناسان انیمیشن این بود که آیا نبود تکنیک قوی در این انیمیشن ها یا ماندگار نشدن آن ها در ذهن انتظار زیادی به شمار می رود و جزو نقاط قوتشان محسوب می شود یا خیر؟

انیمیشن های کوتاه فضای مجازی را به دست انیماتورها بسپاریم

سیدعلیرضا گلپایگانی استاد دانشگاه و داورجشنواره های مختلف انیمیشن در پاسخ به این پرسش که آیا انتظار ماندگاری از انیمیشن های کوتاهی که در فضای مجازی دست به دست می شود، درست است یا نه، به برنا گفت: این انیمیشن هایاینترنت و فضای مجازی، من را یاد کاریکاتورهای روزنامه ای می اندازند. ما دو نوع کاریکاتور داریم، کاریکاتورهایی که بدون کلام و بدون شرح هستند و  بعضی ها به عنوان یک اثر هنری می مانند، ولی بعضی ازکاریکاتورها با موضوعات روز در روزنامه ها و سایت ها قرار می گیرند؛ یعنی محوریتشان اخبار و ماجراهایی است که پیرامون ما اتفاق می افتد و اغلب صفحه ثابتی در روزنامه ها دارند و به صورت طنز ماجرای اتفاق افتاده را  بیان می کنند.اغلب نیز پر از دیالوگند و عمر مصرفشان نیز برای  همان دو سه روز است؛ یعنی اگر دیرتر از 24 ساعت این کاریکاتورکشیده شود مانند اخبار می سوزد و تازگی را ندارد.

گلپایگانی در خصوص این انیمیشن ها توضیح داد: انیمیشن هایی که الآن رایج شده و بعضی ها محبوب هستند، برای ماندگاری ساخته نشدند؛ یعنی عملا واکنشسازندگانشان به اتفاقات و اخبار روز است که  در کشور ما کم نیست؛ یعنی به قدری اخبار متعدد سیاسی و اقتصادی داریم که دستمایه سازندگان این آثار می شود و عمدتا به زبان طنز این اخبار را نقد می کنند. به طبع این انیمیشن ها جذاب هستند و به گونه ای به مخاطب اطلاع رسانی می شود یا مطالب نقد می شود.

این عضو هیأت علمی دانشگاه هنر عنوان کرد: این انیمیشن های کوتاه بر اساس گفته های سیاستمداران، هنرمندان و سلبریتی ها ورزشکارها، عملا در عین اطلاع رسانی و نقد گونه مفرحی دارد و ساختار پیدا کردند و مدعی اسکلت ثابت اند؛ یعنی یک مدل کاملا مشخصی دارند. افراد و کاراکترهای ثابتی در این انیمیشن ها هستند که واکنش نشان می دهند و می دانیم واکنش آنها نسبت به اخبار چیست و بعضی هایشان به زبان خاص خودشان واژگان یا تکیه کلام های خاصی دارند. این مدل انیمیشن ها اغلب ساده هستند  یعنی عمدتا بر اساس دیالوگ و کلام پیش می روند و کمتر بر اساس موقعیت های فیزیکی و اکشن های تصویری هستند. متن بر اساس کلام است و ما داریم یک متن رادیویی یا نمایش رادیویی را با تصویر می بینیم. 

داور هشتمین جشنواره پویانمایی تهران افزود: آن تصویر در واقع حالت تزیینی دارد، ولی به هر حالچون از وسایل ارتباط جمعی مثل گوشی های موبایل و صفحات اینترنت استفاده می کنند، بیننده بیشتر جذب می شود. ما نمونه های صوتی هم داریم، اما چون محور انیمیشن است، تکنیکی ساده دارند و حتی گاهی به نظر می رسد افرادی تسلطی به تکنیک انیمیشن ندارند، ولی عمدتا کلام و شوخی هاکلامی است و بعضی ها از خط و کلام متعارف خارج می شوند، ولی برای اینکه بتوانند ماندگار شوند و فیلتر نشوند یا  از فعالیتشان جلوگیری نشود، سعی می کنند خط مرزهایی را  حفظ کنند ولی با زهم از خط های متعارف کمی فاصله می گیرند تا بتوانند جذاب باشند و بتوانند جسورتر به آن مقوله ها بپردازند. این انیمیشن ها بر اساس زمانه و ابزراهای ملی به وجود آمدند. 

مدیرعامل موسسه انیمیشن حرکت کلیدی در پاسخ به اینکه آیا با توجه به نبود تکنیک قوی یکی از جنبه های مثبت این نوع انیمیشن ها،آشنایی مردم با انیمیشن است، گفت: من اهمیت تکنیک را در مرحله چندم می بینیم؛ یعنی اعتقاد دارم کسانی که درباره انیمیشن نمی دانند نیز از این فرم استفاده کردند، اما معتقدم حال که این فضا جذاب و مخاطب پسند است، بهتر است که به دست هنرمندان واگذار شود. 

او یادآوری کرد: این انیمیشن ها برای ماندگار شدن و افزایش طول عمر مفیدشان بهتر است از هنرمندان انیمیشن کمک بگیرند، چون آنها هم می توانند خلاقیت های بصری را به این کارها اضافه کنند و هم اینکه به معنای احترام گذاشتن به مخاطب است. مخاطب را وادار نکنیم که یکسری تصاویر مبهمو زشت و غلط را ببیند. کسانی که در این فضا فعالیت می کنند، برای اینکه به مخاطبشان احترام بگذارند، بهتر است که از صدا و تصویرسازی مناسبتری نیز  بهره بگیرند و دائما نیز در حال ارتقا باشند تا بتوانند عمر مفید و بالاتری داشته باشند.