برداشت سطحی جامعه ایرانی از علم جامعه شناسی / درک جامعه شناسان از عوام متفاوت است

به گزارش خبر نگار  خبر گزاری برنا ، در نشستی با عنوان جامعه شناسی و معرفت عامه دکتر محمد رضاطالبان و دکترمحمد  فاضلی در گفتگوی تحلیلی از برداشتهای سطحی  افراد اجتماع درباره تعریف جامعه شناسی پرداختند و با اشاره به اینکه موضوع جامعه شناسی نمی تواند موضوعی تعریف شده،  یک بار برای همیشه باشد، به مناظره پرداختند و به شناسایی روش های مناسب برای درک  این مباحث پرداختند که در این گزارش به برخی از آنها اشاره می کنیم.

طالبان در تعریف کلی به عناوین ارزیابی مقالات پژوهشی پرداخت و گفت : یک نارسایی جدی و ضعف در تحقیقات جامعه شناسی اجتماعی است که من آن را با عنوان باز تولید معرفت عامه نامگذاری کرده ام و به نظر من ما به عنوان یک جامعه شناسان باید تلاش بکنیم که  اعتبار و منزلت جامعه شناسی را به عنوان یک علم تقویت بکنیم و جایگاه  و سطح آن منزلت را حفظ کنیم .

استاد دانشکده دانشگاه تربیت مدرس گفت : از دیدگاههای مختلف در باره یک معزل اجتماعی تعاریف مختلفی می توان داشت .به عبارت دیگر همه آدمیان اعم از دانشمند وغیر دانشمند ، از آن حیث که در جامعه و محیط های اجتماعی مختلفی زندگی و کسب تجربه می کنند واجب به دانستن دانش و معرفت هایی می شوند که آنها را با دنیای پیرامونشان هماهنگ می سازد. این نوع دانش و معرفت در ادبیات جامعه شناسی common sense  نامیده شده است که در ایران به فهم متعارف، دانش عامیانه، معرفت عامه ، فهم عرفی ، ادراک حاصل از زندگی و ... ترجمه شده است .

وی ادامه داد در این راستا باید متذکر شد که ، روانشناسان اجتماعی نشان دادند که ادراکات و پنداشتهای معمولی  افراد که حاصل تجربیات زیسته شان هست و نه محصول دانش های معتبر ، غالباً مبتلا به خطاهای متعددی هستند از جمله ادراکات و قضاوتهای غالبی ، اثرات غالبی،  فرافکنی ها ، ادراکات برگزیده ، سو گیری های ایدئو لو ژی و ... علم و روش های تحقیق علمی تلاشهایی هستند تا حتی المکان بر این خطاها فائق آیند . و آنچه را که می پنداریم یا دیگران می پندارند واقعیت نبینیم .

دکتر محمد رضا طالبان جامعه شناس تصریح کرد: مسلماً یکی از بزرگترین دستاوردهای بکار گیری متودلوژی علمی در تحقیقات جامعه شناسی این بوده که نشان داده ، معرفت عامه در بسیاری قوات با واقعیات همخوانی و تطابق نداشته است، علت اصلی اش آن است که معرفت عامه یک دانش غیر تحلیل است و غالبا بر شناخت های محدود حاصل از تجربیات زیسته شخصی ، اطلاعات نیمه موثق ناشی از شنیده ها ، شواهد گزینشی و منابع مبهم استوار است . وی در ده عنوان تمامی مسائل و معزلات مسائل تعریفی و مفهومی جامعه شناسی اجتماعی را بیان نمود که برخی از آنان را به سمع و نظر شما رساندیم.

 دکتر محمد فاضلی در ادامه به  نقد و بررسی دیدگاههای خود و عناوین گفته شده توسط دکتر طالبانی پرداخت و گفت : در کل مطالعات آموزش عالی مبحثی وجود دارد به نام ارزیابی درونی ، ارزیابی درونی از نظر خود متخصصان  حوزه آموزش عالی این است که  دردورن مطالعات آموزش عالی یک حوزه ای وجود دارد به نام ارزیابی درونی و به وسیله ارزیابی درونی کیفیت عوامل تشکیل دهند نظام شامل برنامه ، سازمان ، یا موسسه  بوسیله خود اعضای تشکیل دهنده نظام ارزیابی می شود . مراحل اجرای ارزیابی درونی چنان است که دست اندر کاران نظام  به امکانات نظام ،قوت ها، ضعف ها ، فرصت ها و تهدیدهای نظام پی برده و سپس با مشارکت برای برنامه ریزی بهبود کیفیت بپردازند .

وی افزود :  ارزیابی درونی باید اول توسط متخصصان انجام شود تا از طریق مردم عوام ، مثلا اگر از مردم بپرسیم که فست فود موجب چاقی می شود یا نمی شود آنها پزشک نیستند اما به نظر من شما از پزشکان دانشگاه هاروارد این پرسش را بکنید که فست فود باعث چاقی میشود و یا نمیشود انها نه به استناد نظر شخصی شان بلکه به استناد آزمایشگاهی که سالها مشاهده کردند میتوان ارزیابی انها را مثبت و معتبر تلقی کنیم . پس در باره تعریف معرفت عامه باید اول بدانیم که کی عامه هست؟ آیا مجموعه جامعه شناس ها عوامند؟ یا نه اینها شان همان محققی را دارند که در آزمایشگاه در باره کبد چرب در استفاده از فست فود کرده اند .؟ پس درک ما از عوام متفاوت است .

دکتر محمد فاضلی بیان کرد:  اجتماع علمی یکی از معیارهای  اعتبار اجماع است ، و به نقل  استاد طالبان  نظر متخصصان سترون است . در پاسخ به این سوال آیا رویه های روشن و پاسخ گویی بر تخصیص و مصرف منابع عمومی در ایران  وجود دارد بین یک تا ده نمره بدهبد ؟ در معرفت عامه یک راننده تاکسی با اعتراض به دزدی و چپاول مسند دارن یه نمره پائینی می دهد ، از یک کارشناس پرسیده شود با یک ارزیابی  نمره سه را می دهد آیا شان دو پاسخ به این سوال یکی است ؟

وی با تاکید بر تعاریف متفاوت از تعریف عامه گفت : با تایید درگفته دکتر طالبان  معرفت عامه الزاما با معرفت متخصصان  در تعارض نیست اما شان یکسانی هم ندارد.در این گفتگو دکتر فاضلی اشارات بسیار زیادی به شناخت شان علم نمودند و در تعریف های متفاوت  برداشت عمومی یک فرد از یک موضوع  را مورد بررسی قرار دادند و ...