داعش از آغاز تا پایان/ ترورهای کثیف در ایران

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری برنا، اما واقعیت مسائل امنیتی فراتر از خوشنودی یا عدم استقبال مخاطبان خبری است. امنیت نعمتی است که بسادگی قابل درک نیست. به موارد و مسائل زیادی وابستگی دارد که همه آنها همیشه در اختیار یا انتخابا ما نیستند. با اینحال آنچه که نیروهای اطلاعاتی و امنیتی کشور عزیزمان در سال گذشته برای ایجاد تامین ثبات و آرامش و مبارزه با ناقضان آن انجام داده اند، حدیث پیچیده ای است که بیان آن برای عموم مردم ممکن نیست.

داعش یکی از مواردی است که برای تهدید امنیت و تحلیل بردن توان سیاسی و نظامی ایران در منطقه ایجاد شد. که در ادامه به دلایل آن میپردازیم. جدی ترین عملیات انجام شده داعش در ایران: حمله به مجلس و مرقد امام در 17 خرداد 96 بود. طبق اعلام معاون امنیتی و انتظامی وزیر کشور در حمله به مجلس ۱۳ نفر شهید و۴۳ نفر مجروح شدند. در این حادثه، سه نفر از عوامل داعش با کلاشینکف و اسلحه کمری از ورودی مراجعات مردمی وارد ساختمان مجلس شدند. داعش از طریق رسانه های همیشگی خود، مسئولیت این حمله را برعهده گرفت. همان روز در مرقد امام خمینی (ره) نیز مهاجمان قبل از آنکه موفق به اقدامی شوند با واکنش نیروهای حفاظتی مواجه و به مرگ مهاجمان ختم شد.

دیگر اقدام جدی داعش در ایران حمله به رژه نظامی اهواز در سالگرد هفته دفاع مقدس در 31 شهریور ماه 97 بود. در این حمله که با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته بود، 25 نفر نظامی و غیرنظامی شهید و 60 نفر زخمی شدند.

تلاش دیگر آنها گروگان گیری مرزبانان ایران در منطقه میرجاوه 24 مهر 97 بود. گروهک تروریستی جیش العدل با انتشار دو عکس مدعی شد که افراد حاضر در این تصاویر نیروهای ربوده شده در مرز میرجاوه به همراه تسلیحاتی است که از آن منطقه غارت کرده‌اند.

روابط عمومی نیروی زمینی سپاه در 30 آبان ماه 97 طی اطلاعیه ای از آزادی و بازگشت 5 تن از مرزبانان ربوده شده توسط گروهک تروریستی در میرجاوه به کشور خبر داد. لازم بذکر است؛ مقامات مسئول معتقدند که در پی خیانت عوامل نفوذی، ۱۲ تن از مرزبانان و بسیجیان بومی در نقطه صفر مرزی در جنوب شرق کشور در مهرماه ربوده شدند.

آخرین اقدام گروه تروریستی جیش العدل 24 بهمن سال 97 حمله به اتوبوس سپاه در جاده زاهدان بود که 40 شهید و جانباز برجای گذاشت. اتوبوس پرسنل شیفت سپاه در محدوده چانعلی جاده خاش-زاهدان بر اثر برخورد خودروی انتحاری منفجر شد. در جریان این حمله علاوه بر انفجار اتوبوس، سرنشینان شماری از خودروهای عبوری نیز قربانی این حمله تروریستی شده‌اند. جیش العدل رسما مسئولیت این حمله تروریستی را بر عهده گرفت. به اعتقاد برخی از ناظران سیاسی همزمانی این اقدام تروریستی با نشست ضدایرانی آمریکا در لهستان، معنادار بود.

جیش العدل از جمله حامیان معارضین در جنگ داخلی سوریه است و یکی از دلایل اقدامات خود علیه جمهوری اسلامی را حمایت از دولت سوریه اعلام کرده‌است. این گروه خود را مدافع حقوق اقلیت سنی بلوچستان ایران و مخالف «مداخله» جمهوری اسلامی در حمایت از حکومت سوریه معرفی می‌کند. به اعتقاد برخی از کارشناسان امنیتی این گروه اگرچه مستقل از داعش بنظر میرسد اما از سوی داعش مورد حمایت مالی، سیاسی و تسلیحاتی است. این موارد از حملات عیان و آشکار داعش و همدستان او بود که خبر ساز شد.

نیروهای امنیتی کشورمان بارها و بارها گروه های تروریستی که قصد ورود به کشور را داشتند یا توطئه های بزرگ و کوچک آنها را در شهرها و مناطق مختلف کشورمان خنثی کرده اند. اما طبیعت امور اطلاعاتی و امنیتی بر سکوت مسولان مربوطه است. زیرا آشکار کردن و اعلام رسمی هریک میتواند به تخریب یا عدم موفقیت دیگر اقدامات امنیتی بیانجامد. به همین خاطر با وجود تمرکز نیروهای امنیتی بر جمع آوری اطلاعات و مبارزه با نیروهای متخاصم، سکوت و عدم انتشار این اقدامات تضمین موفقیت های بعدی است.

سابقه و پیدایش

داعش یک گروه ستیزه‌جوی تکفیری و پیرو آموزههای وهابی است. بر اساس اخبار موجود این گروه توسط ابوبکر البغدادی از مجاهدین سلفی جدا شده از شبکه القاعده تأسیس و با دولت‌های عراق، سوریه وارد جنگ شد.

داعش یکی از رادیکال‌ترین گروه‌هایی است که در خاورمیانه ادعای اسلام‌گرایی دارد. علاوه بر این گروه‌های هم‌پیمان داعش در نقاط دیگر دنیا مثل افغانستان و آسیای جنوب شرقی نیز فعال هستند. این حمایت ها معمولا ایدئولوژیک، مالی و سیاسی است.

ریشه تاریخی داعش به "جماعت توحید و جهاد" می‌رسد که در سال1378 (۱۹۹۹ میلادی) به رهبری ابومصعب الزرقاوی تأسیس شد. این گروه در سال 1383 (۲۰۰۴ میلادی) به شبکه القاعده پیوست و پس از آن به القاعده عراق معروف شد. این گروه که وارد جنگ با دولت عراق و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق شده بود در سال 1385 (۲۰۰۶ میلادی) با چندین گروه اسلام‌گرای دیگر ائتلاف کرد و «مجلس شورای مجاهدین» را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار، وسیع‌ترین استان عراق، محسوب می‌شد.

در 21 مهر 1385 (۱۳ اکتبر2006) مجلس شورای مجاهدین به همراه چند گروه شورشیِ دیگر «حکومت اسلامی عراق» را تشکیل داد. ابوایوب المصری و ابوعمر بغدادی دو رهبر اصلی حکومت اسلامی عراق بودند که در فروردین 1389 (آوریل ۲۰۱۰)در عملیات ارتش آمریکا کشته شدند و ابوبکر بغدادی جایگزین آن‌ها شد.

با آغاز جنگ داخلی سوریه نیروهای حکومت اسلامی وارد سوریه نیز شدند و در 19 فروردین ماه 1392 (۸ آوریل ۲۰۱۳) نام «حکومت اسلامی عراق و شام» را بر خود نهادند. از آن پس با نام مخفف داعش معروف شدند. آن‌ها به سرعت، بخش‌هایی از شمال شرقی سوریه را تصرف کردند و شهر رقه را به عنوان پایتخت خود انتخاب کردند. سپس هم‌زمان با اقدام نظامی در سوریه، به عراق نیز حمله کردند و موفق شدند رمادی و فلوجه مهم‌ترین شهرهای استان انبار در عراق را به قلمرو خود اضافه کنند. در خرداد 1393 (ژوئن ۲۰۱۴) مهم‌ترین موفقیت داعش با تصرف موصل ـ دومین شهر بزرگ عراق ـ به دست آمد. آن‌ها در ماه‌های بعد نیز پیشروی‌های زیادی داشتند و تا خرداد ۱۳۹۴(ژوئن 2015) حدود نیمی از خاک سوریه و بخش‌های شمال غربی عراق را در تصرف خود درآوردند. داعش در این دوره بخش‌هایی از متصرفات خود را نیز از دست دادند. از جمله شهر مهم تکریت را در فروردین ۱۳۹۴ (آوریل 2015) به ارتش عراق و نیروی مردمی شیعه معروف به حشد شعبی که برای جنگ با این گروه تشکیل شده بود، واگذار کرد.

علت وجودی آنها

شواهد تاریخی گویای آنست که همه این گروههای تندرو و افراطی پس از پیروزی انقلاب اسلامی در 1357 و به اصطلاح غربی ها برای مهار انقلاب اسلامی تشکیل شدند. آنان این گروههای افراطی را حمایت و تقویت کردند تا از گسترش نفوذ ایران در سایر کشورهای اسلامی جلوگیری کنند. جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نتیجه لازم را در پی نداشت و ایران باز هم قدرت و توانایی برای بازسازی و ادامه فعالیت خود را داشت. بنابراین بعد از جنگ عراق باید شیوه دیگری برای مقابله با ایران ایجاد میکردند. شیوه جدید آنها القاعده بود که اینبار مستقیما به وهابی های عربستان وصل میشد. القاعده نمود بیرونی و بازوی سیاسی وهابی ها بود و شاخه نظامی و خارجی آنها گروه طالبان بود که برای اولین بار در افغانستان ظاهر شد. البته ریشه این شاخه هم در مدارس تحت پوشش وهابی ها در پاکستان بود.

کلام پایانی

بسیاری از تحلیل گران مسائل خاورمیانه معقتدند که درگیری با گروه های افراطی مانند داعش و متحدان آنها مانند جیش العدل ادامه جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است. این گروه از کارشناسان مسائل امنیتی میگویند ریشه این فعالیت ها به رقابت تاریخی و استراتژیک عربستان و اسرائیل با ایران در خاورمیانه بازمیگردد.

اسناد و مدارک موجود در آرشیوهای وزارت خارجه آمریکا و بریتانیا که طی سالهای اخیر از رده محرمانه خارج شده، نشان میدهد که پس از جنگ جهانی اول و فروپاشی امپراطوری عثمانی، عربستان سعودی طی فرایندی که افسران اطلاعاتی بریتانیا طراحی کردند، شکل گرفت. اما جاه طلبی آل سعود که دست نشانده لندن بود همواره باعث ناآرامی و تنش در منطقه خلیج فارس و خاورمیانه بوده است. گاهی با کشورهای عربی همجوار و گاهی با سایر کشورها مانند ایران.

پشتوانه این رقابت استراتژیک در ایران فرهنگ، تمدن و تاریخ آن بود، در عربستان پول بادآورده نفت و پشت گرمی به غرب بود. اما اسرائیل نماینده استراتژیک غرب در خاورمیانه بود که حمایت های خاص سیاسی، اقتصادی و نظامی را همواره داشته است. تعارض جدی از این جا شروع میشود که پشتوانه ایران در این رقابت ذاتی و غیرقابل انکار است. اما پشتوانه عربستان و اسرائیل مانند ایران مستحکم و قابل اتکا نیست. پشتوانه ایران خود بخود هویت، مشروعیت و وجاهت عمومی و بین المللی ایجاد میکند. اما پول و حمایت های غرب برای عربستان و اسرائیل هنوز هویت و مشروعیت ایجاد نکرده است. بخصوص رفتارهای غیر قابل قبول آنها در منطقه و جهان. به همین خاطر هم اینک علاوه بر امنیت ایران، مرزهای سیاسی آنرا نیز نشانه گرفته اند تا این رقابت نفس گیر را به زعم خود پایان دهند.

پیش از پیروزی انقلاب آمریکا و بریتانیا با طرح مثلث امنیتی خارمیانه، سعی در همراهی ایران و عربستان و اسرائیل داشتند. در آن الگو ایران نقش نظامی داشت که ژاندارم منطقه نام گرفته بود، عربستان به سبب ثروت هنگفت نفتی نقش حامی مالی را داشت و اسرائیل به سبب نفوذ سیاسی در غرب و اهیمت آن برای غربی ها رهبری سیاسی این ائتلاف را برعهده گرفته بود.

لیکن با پیروزی انقلاب عملا این ائتلاف از هم پاشید. اما با طراحی جنگ عراق علیه ایران و حمایت های بی دریق ریاض از صدام حسین و همکاری آل سعود با اسرائیل در موارد مختلف، سعی در حفظ و تداوم این ائتلاف نامنسجم داشتند. تشکیل "شورای همکاری خلیج" به رهبری عربستان که کشورهای عرب منطقه را به دور خود جمع میکرد، از دیگر نمودهای این توسعه طلبی ریاض بوده است.

آنچه تحت عنوان القاعده، طالبان و داعش و کلا گروه های افراطی با ادعای اسلام گرایی و در ظاهر مذهب سنی طی چند اخیر شکل گرفته، همه حاصل تفکر وهابیون حاکم بر ریاض و پول های بادآورده نفتی عربستان سعودی بوده است. نکته جالب توجه دیگر در این زمینه آنست که همه این تلاشها و ثروت بادآورده نیز عاقبت به نوعی در خدمت کشورهای غربی و ایالات متحده آمریکا بوده.

تلاش عربستان سعودی در ایجاد گروههای افراطی فوق الذکر در لباس نظامی و ایدئولوژیک، و فعالیت آنها در کشورهای مختلف و مجاور ایران برای گشودن جبهه های جنگ علیه ایران بوده و هست. عربستان و گروههای تحت نفوذش، تلاش می کنند تا ایران را به مشغله های امنیتی و نظامی سرگرم کنند و از این راه باعث تضعیف بنیه های اقتصادی و سیاسی ایران شود.

با توجه به این روند میتوان گفت نه تنها نیروهای امنیتی کشورمان بسیار موفق و توانا عمل کرده اند که تا کنون خللی در روند زندگی عادی ما ایجاد نشده است. تلاش های مکرر آنها برای نقض امنیت کشورمان و برهم زدن آرامش روزمره ما، با فداکاری نیروهای مسلح و امنیتی کشور تا امروز به شکست انجامیده.