بهترین ظرفیت برای تأمین آب شرب؛بارش بهاری است

به گزارش خبرگزاری برنا؛ خشکسالی های 2 دهه اخیر با نام استان هایی همچون یزد ، سیستان و بلوچستان و کرمان عجین شد به گونه ای که این استان ها برای حرکت از رده نخست کم بارش ترین مناطق ایران به نوعی با هم رقابت داشته اند.

بر این اساس در ابتدای سال 98 ، با وجودی که مردم بسیاری استان ها از افزایش بارندگی ها و وقوع سیلاب و سیل به دلیل حوادث ناگوار و حتی چندین مورد کشته گلایه داشتند ، سه استان یادشده در رده های اول تا سوم کم بارش ترین استان ها را در اختیار دارند.

اما نکته مهم این است تمام حوادث طبیعی همچون سیل های مخرب ناشی از بارندگی های اخیر به نوعی موهبت الهی محسوب می شود و به فرموده رهبر معظم انقلاب، سیل هم برکاتی دارد و هم صدمات و ما باید از ویرانی‌ها جلوگیری کنیم.

حضرت آیت الله خامنه ای در جلسه 13 فروردین که ویژه‌ بررسی اقدامات و امدادرسانی‌ها به استان‌های سیل‌زده‌ برگزار شد، اشاره داشتند به نقش بشر در کاهش این خسارت‌ها و اینکه هر کدام از حوادث به نوعی می‌تواند ریشه در عملکرد خود انسان‌ها داشته باشد و در ادامه ایشان آیه‌ای از قرآن را قرائت کردند: «ما اَصابَکَ مِن حَسَنَةٍ فَمِنَ اللهِ وَ ما اَصابَکَ مِن سَیِّئَةٍ فَمِن نَفسِک» یعنی آن‌چه که خیر هست از خداوند است و اگر سیئه و سختی‌ای در نزول نعمت‌هاست، برمی‌گردد به خود ما و فرمودند که باران اصلش خیر و برکت است و صدمات ناشی از آن طبیعتاً به عملکردهای ما برمی‌گردد.

ایشان همچنین فرمودند که اهمیّت باران برای آقای وزیر کشاورزی و آقای وزیر نیرو طبعاً بیشتر از دیگران مطرح است؛ به خصوص بعد از خشکسالی؛ [یعنی] یک جاهایی باران آمده که 15 سال، 16 سال خشکسالی بوده -[مثل] منطقه‌ جنوب خراسان- خب این مال خدا است؛ باران را خدا فرستاده امّا ویرانی را چه کسی درست کرده؟ من این را عرض می کنم که کارهایی را که مانع از ویرانی می شود، قبلاً پیش‌بینی نکردیم و انجام ندادیم.

در خصوص خیر و برکت بودن باران در حوادث اخیر وزیر نیرو شامگاه 12 فروردین در گفت‌وگو با خبر ساعت 21 شبکه یک تلویزیون ایران گفت: سیل اخیر بیش از پنج میلیارد مترمکعب آب شیرین برای کشور فراهم کرد که ارزش آن به قیمت جاری 2.5 میلیارد دلار برآورد می‌شود.

رضا اردکانیان با بیان اینکه این آب در آینده به مصرف شرب شهرها، کشاورزی، صنعت و تولید برق خواهد رسید، گفته بود که بارندگی‌ های اخیر 40 تالاب کشور را سیراب کرد و حجم وسیعی از آب در دریاچه ارومیه که در حال خشک شدن بود، وارد شد.

این موضوع در یزد نیز که مدت های زیادی دچار خشکسالی و کم آبی بود و به همین دلیل با افت سالانه 50 سانتیمتر سفره های زیرزمینی و فروچاله و نشست زمین در بسیاری از نقاط مواجه شده به خوبی آشکار و قابل مشاهده است.

درباره تأثیر بارندگی های امسال مدیرعامل آب منطقه ای یزد گفته بود: چشمه‌ها و رودخانه‌های استان پس از 15 سال خشکسالی ، بواسطه بارش های اخیر ، دوباره زنده شد و رنگ آبی به خود گرفت .

محمدمهدی جوادیان زاده گفت: در باران های اخیر حدود 30 میلیون متر مکعب سیلاب در استان جریان یافت که 70 درصد آن ذخیره سازی و به تدریج جذب سفره های آب زیرزمینی خواهد شد.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون 81 میلیمتر بارندگی در استان گزارش شد که در مقایسه با میانگین بلندمدت هشت درصد بیشتر است.

هم اکنون از 6 هزار و 733 منبع آبی استان یک میلیارد و 78 میلیون مترمکعب برداشت می‌شود که 833 میلیون مترمکعب آن از چاه‌ها ، 163 میلیون مترمکعب از قنات و بقیه از چشمه‌ها تأمین می‌شود.

و از سوی دیگر با توجه به اینکه آب تجدیدشونده منابع زیرزمینی یزد 827 میلیون مترمکعب و کسری مخزن 252 میلیون مترمکعب است و این امر موجب افت سفره های زیرزمینی شده باید بخش عمده ای از منابع آب شرب استان از خارج از تأمین شود.

به گونه ای که سال‌های اخیر، به‌طور متوسط 70 درصد آب شرب یزد از خارج استان و بقیه از منابع داخلی تأمین شد که در مجموع 54 الی 57 و حداکثر تا 64 میلیون مترمکعب حجم سالانه آب انتقالی به یزد بوده است.

معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری یزد هم چندی قبل در این خصوص با بیان اینکه آب انتقالی به اندازه نشتی سد زاینده رود نیست ، گفت: از 130 میلیون مترمکعب آب مصرفی در این استان تنها 54 میلیون مترمکعب آن از کوهرنگ تأمین می شود.

محسن صادقیان گفت: به دلیل بالا بودن میزان سختی و شوری آب سفره های زیرزمینی یزد ، برای افزایش کیفیت آب شرب و بهداشت مردم، آب انتقالی از کوهرنگ در مخازن ورودی شهر یزد با منابع آب زیرزمینی مخلوط و در اختیار مردم قرار می گیرد .

این میزان آب از مبدأ کوهرنگ برای یزد و نیز استان اصفهان تأمین می شود ولی در کنار آن پیشنهادهای متنوعی برای تأمین آب مرکز ایران و بویژه یزد از خلیج فارس ، دریای عمان ، رودخانه کارون و حتی دریای خزر ارائه شده که در حال حاضر برای بخش صنعت توسط بخش خصوصی از خلیج فارس در حال اجراست.

نکته مهم این است که بارندگی ها و ذخایر جدید آب شیرین پشت سدها در نقاطی همچون چهارمحال و بختیاری و خوزستان می تواند ظرفیتی مناسب برای پیوند دوباره استان ها و مردم از طریق انتقال آب فراهم کند و کام خشک مردمان کویر مرکزی ( اصفهان ، یزد و کرمان ) را سیراب سازد.

البته لازمه این کار ، ارائه برنامه ای منسجم و منظم برای کنترل و بهره برداری از آب های شیرین ذخیره شده پشت سدهای کشور و ممانعت از هدر رفت آنهاست.