مردم از رادیو انرژی مثبت می خواهند

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا؛ منوچهر آذری، یکی از هنرمندان پیشکسوت رادیو است. او کار در رادیو را با برنامه «دوخت و دوز» حسن خیاط‌باشی آغازکرد و پای ثابت برنامه های طنز صبح جمعه شد. بعد از انقلاب نیز با برنامه‌های «صبح جمعه با شما» و «جمعه ایرانی» فعالیت خود را در رادیو ادامه داد. با اینکه چند سالی است از برنامه «جمعه ایرانی» خبری نیست و صدای او را در رادیو نمی شنویم، او همچنان به رادیو و برنامه های شاد و مفرح به ویژه برنامه های صبحگاهی رادیو جوان علاقه دارد و معتقد است باید بین برنامه‌سازان جدید و پیشکسوتان رادیو تعامل بیشتری در بحث انتقال تجربه باشد، چرا که مخاطب امروز رادیو انتخاب بیشتری دارد و ممکن است رادیو به راحتی مخاطب خود را از دست بدهد. 

این موضوع بدون درنظر گرفتن تجربه پیشکسوتان میسر نخواهد شد. به بهانه برگزاری چهاردهمین جشنواره بین المللی رادیو با این هنرمند پیشکسوت رادیو گفت‌وگو کردیم.

کار در رادیو را چگونه آغاز کردید؟

-من در سال 1342 وارد رادیو شدم. البته پیش از آن در تلویزیون کارهای هنری انجام می‌دادم و فارغ‌التحصیل هنرکده هنرهای دراماتیک در رشته فن‌بیان و بازیگری هستم. البته من با حسن خیاط‌باشی در سال 42 کار تلویزیونی آغاز کردم که پس از آن با ایشان برنامه صبح جمعه با نام «دوخت و دوز» را داشتیم. آن زمان در استودیوی هشت رادیو در میدان ارگ بودیم، جوان بودم و هنوز ازدواج نکرده بودم. به خاطر دارم روزی زنده یاد حمید قنبری (کارگردان و تهیه کننده رادیویی مطرحی که چند تیپ صدا داشت و فیلم سینمایی هم کار کرده بود) در اتاق فرمان مرا دید. به من گفت شما جوان با استعدادی هستی؛ دیدم که چطور برنامه اجرا می کنی. هفته آینده را به دعوت من به رادیو بیا و با گروه ما یعنی «شما و رادیو» همکاری کن. «شما و رادیو» برنامه‌ای بود که در آن استادان بزرگی همچون زنده یاد عزت الله مقبلی، مهین دیهیم، تاجی احمدی، علی تابش، غلامحسین بهمن‌یار، احمد قدکچیان، عباس مصدق، مرتضی احمدی و منوچهر نوذری حضور داشتند. من گفتم چگونه جلوی این استادان برنامه اجرا کنم این افراد استاد من هستند. قنبری گفت «شما هم خیلی با استعدادی هم می خوانی، هم اجرای قوی داری، هم در اجرای زنده با مردم ارتباط برقرار کنی.» من خیلی خوشحال شدم. آن زمان رادیو برای خودش بسیار ارزشمند بود و احترام خاصی را داشت. تنها دو شبکه رادیویی داشتیم و مثل امروز شبکه‌ها این قدر متنوع نبود. این گونه بود که با آقای قنبری هم افتخار همکاری پیدا کردم. 

همکاری شما با رادیو چگونه ادامه پیدا کرد؟

-وقتی با این دو عزیز همکاری کردم در حین کار با برنامه‌های دیگر مثل «داستان‌های شب» رادیو با بزرگانی همچون صدرالدین شجره، ثریا قاسمی، شمسی فضل‌اللهی، توران مهرزاد، منیژه زرین، تاجی احمدی و مهین بزرگی همکار بودم و فعالیت من ادامه پیدا کرد. بدین ترتیب دیگر برنامه های رادیو هم مرا شناختند و حتی برنامه‌های کودک هم به دنبال من می‌آمدند. بعد از آن هم برنامه‌های عصر رادیو و عصر جمعه با رادیو را داشتیم. بعد از انقلاب هم با آقای احمد شیشه‌گران و سعید توکل برنامه «صبح جمعه با شما» را داشتیم. تا اینکه آقای شیشه‌گران رفتند و آقای توکل این برنامه را با نام «جمعه ایرانی» تا 12-13 سال در زمان آقای ضرغامی ادامه داد. بعد از آن به اجرای این برنامه به مذاق برخی مدیران خوش نیامد و گروه «جمعه ایرانی» از هم پاشیده شد. اکنون هم حدود دو سال است که با رادیو کار نکرده ام چرا که شرایط برای ما جور نبود، آقای توکل راضی نمی‌شد و... اخیرا هم با آقای شاه‌آبادی که مدیر بسیار محترم و با فرهنگی هستند نشستی داشتیم و طی صحبت‌هایی که با ایشان کردیم، اگر آقای توکل قبول کنند با یک برنامه خوب و پرشنونده مثل «جمعه ایرانی» بعد از ماه مبارک رمضان دوباره به رادیو برمی‌گردیم. من سال‌ها برای رادیو زحمت کشدم. حتی رادیوهای شهرستان‌ها هم با من تماس می گرفتند و من از خانه برای آنها به عنوان مهمان راه دور برنامه اجرا می کردم. اکنون اگر شرایط فراهم باشد حتما باز هم فعالیت می‌کنم. بالاخره ما عمرمان را در رادیو گذاشتیم. 

برگزاری چهاردهمین جشنواره بین المللی رادیو را چگونه می بینید؟

به نظرم انتظاری که مردم از رادیو دارند 70 درصد موسیقی و 30 درصد گفتار است. رسانه های دیگری در کنار رادیو وجود دارد که باید رادیو با آنها رقابت کند. بنابراین باید تحول بزرگی در برنامه‌سازی رادیو با بزرگان و پیشکسوتان رادیو در زمینه‌های مختلف ایجاد کرد. باید از تجربیات قدیمی‌ترها استفاده کرد. من همچنان رادیو گوش می دهم و کارهای جوانان را دوست دارم ولی من به عنوان کسی که 45 سال در رادیو کار کرده ام و عمرم را گذاشتم باید بگویم توقع مردم از رادیو بیش از این حرف هاست. صرفا با برگزاری جشنواره کاری پیش نمی رود. پیشنهاد می کنم به جای برگزاری جشنواره و صرف هزینه‌های گزاف بهتر است نویسنده‌های کاربلد را جمع کنیم و آنها را به کار دعوت کنیم. شنونده‌های رادیو پراکنده هستند. رسانه های دیگر در رقابت با ما شنونده ها را جذب می‌کنند. ما باید به مردممان خوراک خوب بدهیم. رادیو گوینده های خوب و با تجربه می‌خواهد. از این افراد باید بیشتر استفاده کرد. البته برگزاری جشنواره از آن جهت خوب است که در آن تبادل نظر می شود ولی من نظرم این است که جشنواره نباید محدود به دو-سه روز برگزاری آن شود. نیاز ما همانند یک انباری است که با دو روز در سال پر نمی شود. این گونه است که باید هر روز برای مخاطب پیام اثرگذار داشته باشیم که بتوانیم شنونده‌های رادیو را در هر شرایطی حفظ کنیم. اکنون دیگر رادیوها خاموش شده‌اند در حالی که قبلا در تاکسی‌ها و مراکز درمانی و... می‌دیدیم که رادیو روشن بود. با حرف و پوستر و سخنرانی و همایش کار درست نمی شود. بلکه باید در عمل درست رفتار کنیم. مخاطب با خود می گوید با گوش ندادن به رادیو چیزی را از دست نخواهم داد و این اصلا خوب نیست. 

در طول این سال ها کدام برنامه ها را بیشتر دوست داشتید؟

من آدم شادی هستم و شادی را برای مردم ضروری می بینم، چون اگر مردم بشاش و خنده‌رو، کارشان در جامعه ثمربخش‌تر خواهد بود. مثلا برنامه صبح رادیو جوان از ساعت 6 تا 8 صبح را دوست دارم که بسیار پرانرژی است. خانم فاطمه صداقتی و آقای پیمان طالبی این برنامه را بسیار شاد و با نشاط اجرا می‌کنند. همه وقتی مرا در خیابان می‌بینند می‌پرسند که چرا دیگر برنامه ندارید؟ و سراغ برنامه‌های شاد صبح جمعه را می‌گیرند. امیدوارم دردل‌های ما به گوش مسئولان برسد. 

برای اینکه مردم با رادیو بیشتر دوست شوند چه کار باید کرد؟ 

-از موسیقی در رادیو نباید غافل شد. مردم موسیقی، خصوصا موسیقی ایرانی را بسیار دوست دارند. ریتم برنامه‌های لابلای برنامه‌ها را باید عوض کرد. باید از سازهای سنتی بیشتر استفاده شود. باید شرایطی فراهم شود که برنامه‌سازان جوانی که وارد رادیو می شوند بتوانند از تجربه پیشکسوتان استفاده کنند. درحال حاضر موسسه‌ای به نام موسسه هنرمندان پیشکسوت وجود دارد که من عضو آن موسسه هستم. در این موسسه هنرمندانی که بالای 60 سال دارند شامل هنرمندان رادیو و تئاتر و سینما حضور دارند که رادیو و تلویزیون می توانند با این موسسه تعامل داشته باشند و از تجربیات پیشکسوتان استفاده کنند. گنجینه‌هایی در این موسسه هستند که می توان از آنها در رادیو و تلویزیون به خوبی استفاده کرد. 

و سخن پایانی

برنامه‌سازان رادیو اگر فقط به فکر پخش برنامه و تمام کردن کارشان باشند کیفیت برنامه‌ها پایین می آید. در این صورت مخاطب به راحتی رسانه و برنامه دیگری را انتخاب می کند و ما به همین راحتی مخاطب را از دست خواهیم داد.