ظریف: حقوق بین الملل نیاز چندجانبه گرایی است/ حقوق بین الملل مبنای پلیس بین المللی ندارد

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا، محمد جواد ظریف, وزیر امور خارجه کشورمان در نخستین کنفرانس بین المللی با عنوان یکجانبه گرایی و حقوق بین الملل در دانشگاه علامه طباطبایی گفت: چند جانبه گرایی یک انتخاب نیست بلکه یک ضرورت است. دولت ها نسبت به حاکمیت خود با خست عمل می کنند. اگر نیاز دولت ها به راههای چندجانبه نبود چندجانبه گرایی وجود نداشت. اینکه چند جانبه گرایی در عرصه بین الملل ظهور و بروز پیدا کرد به این دلیل که دولت ها بسیاری از مشکلات خود را نمی توانند به تنهایی حل کنند.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در نخستین کنفرانس یک جانبه گرایی و حقوق بین الملل ادامه داد: چندجانبه گرایی یک نیاز قطعی جامعه بشری بوده و دهه هاست که دنیا بدون آن امکان حیات ندارد. چندجانبه گرایی سیاستی است که همه بدون تفکر آن را می پذیرند، اگر امکانات چندجانبه برای دولت ها نبود نمی توانستیم اقدامات بدیهی را انجام دهیم در شرایط گذار کنونی چندجانبه گرایی به یک ضرورت تبدیل شده است. همه دنیا غرب نیست این به معنای فراموش کردن برتری های دفاعی و علم و صنعت در اروپا و غرب نیست. 

وی ادامه داد: در دنیای امروز نه تمام واقعیات در غرب رخ می دهد و نه غرب می تواند همه تصمیمات برای همه تحولات را اتخاذ کند. هر چند اتفاقات قابل توجهی که در جهان رخ داد در غرب و اروپا بود. در زمانی تمام رخدادها در غرب و اروپا بود اما اکنون اینگونه نیست. برخی متأسفانه همچنان فکر می کنند یا تصور می کنند آمریکا و اروپا تعیین کننده برای دولت ها هستند. اکنون جهان پسا غربی حاکم است که در آن تمام واقعیات برای همگان مشترک است. نکته مهم این است که یک جانبه گرایی برای دولت ها غیرممکن است، اگر همه دولت ها گرد هم جمع شوند بدون حضور ذی نفعان نمی توانند تصمیم گیری کنند و در انتظار اجرای تصمیمات باشند.

رییس دستگاه دیپلماسی کشورمان افزود: دولت ها انحصار خود را بر سیاست جهانی و ابزارهای قدرت از دست داده اند، همچنین ابزارهای قدرت و مراکز قدرت متکثر شده اند، هر چند این ابزارها و مراکز قدرت از غرب نشأت گرفته اند اما دیگر غرب مرکز قدرت نیست. هر چند ابزار قدرت از ابزار نظامی حرکت کرده است اما شاهدیم که یک انسان در حال حاضر می تواند با استفاده از یک موبایل کوچک جهان را تغییر دهد. مانند اتفاقی که در تونس رخ داد و منجر به انقلاب در آن کشور شد. بسیاری از حرکت های بین المللی توسط عامل انسانی رخ داده است لذا انسان قدرتمند شد و ابزار قدرت از انحصار دولت ها خارج شد. 

او افزود: واقعیت این است که هیچ دولتی به تنهایی نمی تواند منافع خود را تأمین کند و از خطرات جلوگیری کند. پس از 11 سپتامبر دولت آمریکا دیگر ابرقدرت محسوب نمی شود هر چند از نظر برخی آمریکا همچنان ابر قدرت است. هزینه های نظامی آمریکا حتی از 10 دولت بعدی از جمله چین که چند برابر جمعیت آمریکا را دارد و همچنین عربستان چند برابر است که سالانه بیش از 600 میلیارد است. 

وزیر امور خارجه کشورمان تاکید کرد: اولین وظیفه دولت حراست از شهروندان است. پرسش این است آیا پس از 11 سپتامبر آمریکا توانسته است از شهروندان خود حفاظت کند و امنیت آنها را تأمین کند؟ بنده این ها را محال می دانم. در گذشته همه فکر می کردند که امپراتوری های رسانه ای همچنان قدرتمند هستند اما در حال حاضر همگان شاهدند که امپراتوری های گذشته رسانه ای اکنون به دنبال توئیت یک فرد هستند.  قدرت نظامی تعیین کننده بازیگران غیرحکومتی نه تنها می تواند به تخریب امنیت بپردازد بلکه می تواند در عین حال تأمین امنیت کند، از این رو انحصار دولت ها به پایان رسیده است. در واقع دولت ها بدون کمک بخش های مختلف جامعه نمی توانند امنیت را تأمین کنند. یک جانبه گرایی مصداق بارز بازی با حاصل جمع صفر است بدین معنا که با هزینه تراشیدن برای دیگری بتوان منفعت را برای خود به دست آورد. ما در عرصه بین المللی پیروز و شکست خورده نداریم یکی کمتر شکست خورده و دیگری بیشتر است.

ظریف اشاره کرد: به گفته ترامپ رییس جمهور آمریکا، دولت آمریکا 7 تریلیون دلار در منطقه هزینه کرده است حال پرسش این است آیا در آمریکا اکنون احساس امنیت وجود دارد؟ همچنین خود ترامپ هم احساس می کند مردم آمریکا از اتفاقات گذشته ناخشنود به نظر می رسند و تلاش می کنند برای شرایطی که به امنیت برسند.

ظریف خطاب به اساتید حاضر در این همایش گفت: برخی مفاهیم واقع بینانه در واقع غیرواقع بینانه است و نباید خود را زندانی نظریه ها کنیم. حقوق بین الملل نیاز چندجانبه گرایی است. حقوق بین الملل مبنای پلیس بین المللی ندارد و با تنظیم توقعات کنش گران مختلف بین المللی پیش بینی پذیری را ایجاد می کند. 

ظریف تأکید کرد: یک جانبه گرایی براساس انتخاب لحظه ای عمل می کند، قبلا بولتون گفته بود حقوق بین الملل و سازمان های بین المللی یکی از ابزارهای موجود در جعبه آمریکا هستند که آمریکا هر زمان که بخواهد از آنها استفاده خواهد کرد. پرسش این است آیا آمریکا اکنون زندگی بهتری دارد؟ ممکن است امکان کوتاه مدت داشته باشد اما بی قانونی نمی تواند زمینه ساز حق شود.