دستمزد و درآمد سینماگران در قیاس با دیگر اقشار جامعه

گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، معمولاً بازیگران که مطرح‌ترین افراد در سینما به حساب می‌آیند با میزان دستمزد بالایشان این تصور را در جامعه به وجود می‌آورند که اهالی سینما از لحاظ معیشتی در وضعیت بسیار مساعدی به سر می‌برند اما نظر سینماگران با آنچه که مردم تصور می‌کنند متفاوت است. به همین بهانه میزان دستمزد اهالی سینما و به خصوص بازیگران را با چند سینماگر در قیاسی با دیگر اقشار جامعه مورد بررسی قرار دادیم.

سیروس الوند: دستمزد بازیگران هیچ سنخیتی با عوامل پشت دوربین ندارد

سیروس الوند، کارگردان سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: دستمزد بازیگران هیچ سنخیتی با عوامل پشت دوربین ندارد، آن‌ها نسبت به کاری که می‌کنند دستمزد بیشتری می‌گیرند اما عوامل پشت دوربین دستمزد بسیار کمتری دریافت می‌کنند.

الوند تصریح کرد: نکته‌ای که درباره دستمزد عوامل پشت دوربین در نظر گرفته نمی‌شود بیکاری آنهاست. عوامل پشت دوربین معمولاً با مشکل بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند و پس از پایان کار معمولاً مدتی بیکار هستند اما فقط میزان دستمزدشان مطرح می‌شود و کسی به مدت زمان بیکاری این افراد توجه نمی‌کند. به عنوان مثال اگر یک نفر 100 یا 200 میلیون تومان برای دو ماه دستمزد می‌گیرد و دو سال بیکار است میزان درآمدش به اندازه یک کارمند است.

این کارگردان خاطرنشان کرد: تعداد بازیگرانی که دستمزدهای میلیاردی می‌گیرند بسیار کم است ولی به طور کل دستمزد بازیگران بسیار بالا است و باید نظارتی بر میزان دستمزدها صورت بگیرد. وقتی به بازیگرانی که امروز دستمزد بسیار بالایی می‌گیرند دلیل این دستمزدها را می‌پرسیم آن‌ها ادعا می‌کنند که با حضورشان در یک فیلم اقبال تماشاگر را به همراه دارند اما ثابت شده که امروز اینگونه نیست و اگر یک فیلم قصه و موضوع جذابی نداشته باشد نمی‌تواند نظر مخاطبان را به خود جلب کند و بارها دیده‌ایم فیلمی با بازیگران مطرح شکست خورده و فیلمی که بازیگران چندانی ندارد توانسته فروش خوبی داشته باشد. با توجه به این مسأله امروز باید چنین قاعده‌ای که فیلم‌ها بر اساس بازیگران به فروش می‌رسند را فراموش کنیم.

کارگردان فیلم سینمایی «این سیب هم برای تو» در ادامه گفت: در گذشته که مبنای فروش فیلم‌ها بازیگرانی بودند که در آن حضور داشتند هم قواعدی وجود داشت که تنها بازیگر تعیین‌کننده نبود. در آن زمان یک سوپراستار به قدری تأثیرگذار بود که سینماهای شهرستان‌ها پیش از ساخته شدن فیلم با پرداخت مبالغی از تهیه‌کننده می‌خواستند که فیلم را زودتر در شهر آنها اکران کند، چنین وضعیتی باعث می‌شد که یک فیلم پیش از ساخته شدن هزینه خود را تأمین می‌کرد و حتی به سود می‌رسید، در این صورت بود که میشد گفت سوپراستارها تأثیرگذار هستند اما وقتی فیلمی ساخته می‌شود، یک بازیگر مبلغ هنگفتی را به عنوان دستمزد دریافت می‌کند اما فیلم فروشی ندارد باید تجدیدنظری صورت بگیرد.

الوند با اشاره به وضعیت نامساعد دستمزدها در بین عوامل پشت صحنه اظهار داشت: عوامل پشت صحنه یعنی هر شخصی غیر از بازیگران وضعیت خوبی در دستمزدها ندارند و ملاک و معیار مشخصی برای تعیین میزان دستمزد وجود ندارد. یه فیلمنامه‌نویس اگر فیلمنامه خوبی داشته باشد ممکن است با قیمت بسیار مناسبی فیلمنامه‌اش را بفروشد اما برخی افراد حتی حاضر نمی‌شوند بابت فیلمنامه مبلغی پرداخت کنند. از فیلمنامه‌نویس که کارش پایه ساخت هر فیلمی است گرفته تا دیگر عوامل قاعده مشخصی برای دریافت دستمزدش ندارد.

او در پایان تصریح کرد: تنها راه مقابله با دستمزدهای نجومی بازیگران مشروط کردن این دستمزدها به فروش بالای فیلم است. این شرایط به شکلی غلط و ناقص امروز در حال اجرا است، به طوری که مثلاً یک بازیگر دستمزد خود را یک میلیارد می‌داند و با همین رقم در فیلم مشارکت می‌کند و حتی اگر فیلم فروش نداشته باشد هم این افراد به سود می‌رسند و هیچ فرقی با بازیگرانی با دستمزد بالا ندارند. زمانی که فیلم «نفس بریده» را ساختم که آخرین فیلم بهروز وثوقی محسوب می‌شود، بهروز وثوقی درصدی از دستمزدش را دریافت کرد و مابقی را به صورت پورسانتی با ما کار کرد که با توجه به فرمول و شرایط موجود منطقی بود اما امروز بازیگران با قواعدی قرارداد می‌نویسند که تحت هر شرایط این قراردادها به نفع بازیگران و به ضرر تهیه‌کننده‌ها است. این وضعیت را می‌توان ناشی از ورود پول‌های مشکوک دانست.

حسن توکل‌نیا: اکثر بازیگران وضعیت معیشتی مناسبی ندارند/ دستمزدهای میلیاردی تنها مربوط به چند بازیگر است/ کارگردان‌های میلیاردی به پروژه‌های پولشویی مربوط هستند

حسن توکل‌نیا، تهیه‌کننده سینما، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: در سینما دیگر خبری از دستمزد یک میلیون تومانی نیست، دو میلیون تومان نیز در کمتر فیلمی دیده می‌شود، امروز حتی یک آبدارچی ساده هم دستمزدش بالای دو میلیون تومان است اما این مسأله نمی‌تواند دلیلی بر خوب بودن وضعیت معیشتی عوامل سینما باشد.

توکل‌نیا خاطرنشان کرد: عوامل فنی در سینما اگر برای کار یک ماهه در یک فیلم 4 میلیون تومان دریافت می‌کنند ممکن است 4 ماه بیکار باشند پس نمی‌توان دستمزد عوامل را کافی و منطقی دانست. اگر عوامل پشت صحنه در ماه 4 میلیون تومان دستمزد بگیرند و همیشه کار داشته باشند این دستمزد را می‌توان کافی و منطقی دانست اما خوش‌شانس‌ترین افراد در سال 3 یا 4 کار دارند و باقی روزهای سال معمولاً بیکار هستند.

او افزود: دستمزدهای میلیاردی تنها مختص بازیگران است و اگر کارگردانی دستمزد میلیاردی دریافت می‌کند قطعاً مربوط به قراردادهای پولشویی می‌شود وگرنه در یک کار سالم از لحاظ اقتصادی چنین مبلغی وجود ندارد. کسی که برای انجام یک کار هنری مشغول ساخت فیلم است نمی‌تواند هزینه‌هایی که ممکن است در یک پروژه پولشویی وجود داشته باشد را بپردازد.

این تهیه‌کننده در ادامه گفت: دستمزد میلیاردی بازیگران نیز تنها مختص به چند بازیگر است که تعدادشان از اندازه انگشتان دست نیز بیشتر نمی‌شود؛ اگر از این‌ها بگذریم به بازیگرانی با دستمزد 700، 800 میلیونی می‌‌رسیم که می‌توان گفت وضع معیشتی‌شان خوب است، سپس بازیگرانی با متوسط دستمزد 150 تا 200 میلیون که امورات زندگی‌شان تا حدی می‌گذرد و اگر مدام سر کار باشند وضع مالی خوبی خواهند داشت اما باقی بازیگران وضعیت خوبی ندارند و معمولاً 8 ماه از سال بیکار هستند و وقتی هم در فیلم یا سریالی حضور دارند دو تا سه ماه بازی می‌کنند و دستمزد حداقلی به آنها تعلق می‌گیرد. این بازیگران که تعدادشان بسیار بالا است بعضاً کنار گذاشته شده یا فراموش شده‌اند به همین دلیل وضعیت این قشر بسیار بد است و معمولاً از لحاظ روحی حال خوبی ندارند. این افراد به غیر از سینما شغل دیگری ندارند و این وضعیت تنها مربوط به بازیگران نمی‌شود چرا که عوامل پشت دوربین هم هستند که چنین وضعیت بدی دارند. این قشر را می‌توان حدود 80 درصد جامعه سینما دانست.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «کاغذ بی‌خط» در ادامه گفت: معمولاً تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها بازیگران خود را با معیارهای متفاوتی انتخاب می‌کنند اما میزان دستمزد یک بازیگر معمولاً با درصد اقبال تماشاگران سنجیده می‌شود و شاید تنها 20 درصد به کیفیت کار بازیگران مربوط شود به این معنی که یک بازیگر توانمند اگر با اقبال خوبی مواجه نباشد احتمالاً دستمزد چندانی ندارد اما همین که فردی توانمند است می‌تواند برایش یک نقطه قوت باشد.

توکل‌نیا در پایان اظهار داشت: عوامل پشت صحنه معمولاً بر اساس توانایی خود انتخاب می‌شوند و البته برخی افراد که افرادی مطرح هستند دستمزد بالایی دارند که همه تهیه‌کننده‌ها نیز آن‌ها را می‌شناسند. معمولاً اخلاق حرفه‌ای و توانایی افراد در انجام کار می‌تواند جزو معیارهایی باشد که دستمزد آنها را مشخص می‌کند اما این مسأله مربوط به بازیگران نمی‌شود.

مهدی همایونفر: شرایط مشکوک سینما نشان از بودجه‌های مسموم دارد/ تا مسیر سالمی را طی نکنیم دستمزدها منطقی نمی‌شود

مهدی همایونفر تهیه‌کننده سینما و تلویزیون در گفت‌وگو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، اظهار داشت: وقتی قرار است درباره میزان دستمزد و درآمد یک قشر از جامعه صحبت شود باید همه جوانب را در نظر گرفت. هر شغل شرایط شرایط خاص خود را دارد و ما باید آن را با شرایط خاص خودش مدنظر قرار دهیم. به عنوان مثال در شغلی مثل کارگری در معدن سختی‌هایی وجود دارد که نمی‌شود بدون در نظر گرفتن آنها درباره دستمزد این افراد نظر بدهیم.

همایونفر خاطرنشان کرد: در این بین مشاغل سینمایی را نیز باید با شرایط خودشان در نظر داشته باشیم. به عنوان مثال بازیگران معمولاً در سن 25 یا 26 سالگی مطرح می‌شوند و در دوره کوتاهی مطرح هستند. بازیگران به طور معمول در دوره کوتاهی می‌توانند بدرخشند و به قولی از لحاظ مالی درآمد خوبی داشته باشند. طبیعتاً از سنی به بعد هر بازیگری دچار افت می‌شود و نمی‌تواند مثل روزهای اوجش باشد و در نتیجه درآمد بالایی روزهای اول را هم ندارد. پشت دوربین نیز همینطور است و معمولاً افراد در سنی مشخص می‌توانند فعال باشند و بدون اینکه امنیت شغلی چندانی داشته باشند با دستمزدهای ساده‌ای که می‌گیرند پس از مدتی بیکار شده و با مشکلات بسیاری دست و پنجه نرم می‌کنند.

این تهیه‌کننده در ادامه گفت: بازیگران دستمزد بیشتری نسبت به دیگر اقشار سینما دریافت می‌کنند، دیگر عوامل سینما نیز شاید برای حضور در یک فیلم دستمزد نسبتاً خوبی بگیرند اما معمولاً پس از انجام یک کار مدتی طولانی بیکار هستند و در زمان کار نیز به صورت 24 ساعت در خدمت پروژه هستند. شرایط در سینما به شکلی است که مردم فکر می‌کنند هر کس در این حوزه فردی پولدار و ثروتمند است اما در حقیقت مشکلات بسیاری وجود دارد و اگر بیکاری را حساب کنیم دستمزد عوامل پشت صحنه هیچ فرقی با یک کارمند یا کارگر ندارد و حتی در برخی مواقع دستمزدهای کمتری هم می‌گیرند.

او افزود: بازیگرانی که دستمزدهای غیرمعقول می‌گیرند بسیار اندک و انگشت‌شمار هستند و این وضعیت خوب تنها شامل حال بازیگران است و حتی کارگردان‌ها هم وضعیت معیشتی مناسبی ندارند. برخی بازیگران توقعات نامعقولی دارند و بدون هیچ درجه‌بندی مشخص انتظار دارند دستمزدهای میلیاردی به آنها تعلق بگیرد. بازیگران چنین توقعاتی را با توجه به موفقیت فیلم قبلی‌شان در گیشه و یا میزان محبوبیتشان در بین مردم از سازندگان فیلم‌ها دارند و این بهانه که به هیچ‌عنوان قابل قبول نیست امروز به یک عامل ظهور دستمزدهای بالا تبدیل شده است.

تهیه‌کننده فیلم سینمایی «اتوبوس شب» در ادامه اظهار داشت: سینمای ما امروز بیمار است و مسیر سالمی را طی نمی‌کند. دستمزدها باید بر اساس گیشه منطقی شود و این وضعیت در دستمزدها که امروز شاهد هستیم به هیچ‌عنوان منطقی نیست. ما در سال بالای 100 فیلم تولید می‌کنیم اما از این 100 فیلم حتی 40 فیلم هم در شرایط مناسب و خوب اکران نمی‌شوند و نود درصد آثار پول خود را برنمی‌گردانند و می‌بینیم که باز هم فیلم‌های بیشتری هر سال ساخته می‌شود. این شرایط بسیار مشکوک است و نشان از وجود بودجه‌های مسموم است.

همایونفر در پایان تصریح کرد: بخشی از این بودجه‌های نجومی برای ساخت فیلم‌های سینمایی از سوی دولت و حکومت به سینما تزریق می‌شود و بخشی متعلق به افرادی است که با قصد و نیت پولشویی وارد سینما شده‌اند. این وضعیت باعث شده تا سینمای امروز ما به شدت در فضایی مسموم قرار بگیرد. افراد بسیاری در سینما هستند که نزدیک به یک سال از آخرین کاری که در آن حضور داشتند می‌گذرد و ما می‌بینیم تنها برخی افراد در سر کار هستند و مدام دستمزدهای بالا می‌گیرند و این تصور در بین مردم شکل می‌گیرد که همه اهالی سینما در وضعیت خوبی به سر می‌برند و دستمزدهای بسیار بالایی می‌گیرند.