سهم انسان در تولید گاز گلخانه‌ای بسیار کمتر از طبیعت است/ نظریه بحران گرمایش جهانی انسان ساخت دستاویز کشورهای توسعه یافته برای پرهزینه‌تر کردن و کاهش سرعت رشد در کشورهای درحال توسعه است

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ ایمان فاتحی، پژوهشگر مقطع دکتری عمران آب و محیط زیست دانشگاه اشتوتگارت آلمان، با اشاره به پژوهش‌های انجام شده در رابطه با گرمایش جهانی و افزایش دمای هوا طی سال های آینده گفت: درسال ۲۰۰۵ میلادی، بیرن پژوهشگر سرشناس دانمارکی اعلان کرد که اگر همه کشورها شامل ایالات متحده آمریکا (به عنوان دومین کشورتولیدکننده گازهای گلخانه ای در جهان)، خود را متعهد به اجرایی کردن تمامی مفاد پروتکل کیوتو تا پایان قرن جاری میلادی کنند، تاثیر آن بر میزان تغییر اقلیم و گرمایش جهانی تا سال ۲۱۰۰ تقریبا نامحسوس خواهد بود و از لحاظ زمانی تنها در حدود ۶ سال روند تغییرات اقلیمی پیشبینی شده را به تعویق خواهد انداخت، این درحالی است که رعایت مفاد پروتکل کیوتو هزینه ای حداقل ۱۵۰ میلیارد دلاری را برگردن کشورهای عضو و متعهد به این پروتکل قرار خواهد داد.

او افزود: این بدان معناست که اگر میانگین دمای کره زمین برمبنای بدبینانه‌ترین حالت گرمایش جهانی در سال ۲۱۰۰ با رشدی حدود ۳ درجه ای نسبت به زمان کنونی، در حدود ۱۶/۵ درجه سانتیگراد مدلسازی و پیشبینی شود، در صورت رعایت چنین پیمان های بازدارنده جهانی، این ارقام، درصورت صحت و دقت آمارها، به جای سال ۲۱۰۰ درسال ۲۱۰۶ میلادی محقق خواهند شد.

فاتحی تصریح کرد: پروتکل کیوتو درسال ۱۹۹۷ میلادی به عنوان توافق نامه‌ای کلی و تعهدآور (اما فاقد ضمانت اجرایی) در کیوتو ژاپن به تصویب رسید و در آن مقرر شد که کشورهای توسعه یافته انتشار گازهای گلخانه ای خود به اتمسفر زمین را کاهش دهند

این متخصص حوزه اقلیم افزود: اما ۱۸ سال بعد یعنی درسال ۲۰۱۵ میلادی در نزدیکی شهر پاریس واقع در کشور فرانسه، این کشورها مجددا گردهم جمع شده و تصمیم به ایجاد محدودیت‌هایی داوطلبانه، اما الزام آور، در صنایع تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای توسط اعضا گرفتند، تا میزان افزایش میانگین دمای کره زمین را زیر ۲ درجه سانتیگراد در پایان قرن جاری میلادی حفظ کنند.

او ادامه داد: اما در ماه ژوئن سال ۲۰۱۷ میلادی، دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، خروج زودهنگام و رسمی این کشور از تعهدات داده شده در توافقنامه پاریس را اعلام کرد.

فاتحی گفت: علل این اقدام ترامپ که زمینه ساز جبهه گیری رسانه های بین المللی جریان اصلی (حامی جهانی سازی) علیه وی شد، دارای نکات تامل برانگیزی است. براساس محاسبات انجام شده هزینه رعایت تعهدات ایالات متحده آمریکا به پیمان پاریس تنها تا سال ۲۰۲۵ میتواند شامل از بین رفتن ۲/۷ میلیون موقعیت شغلی و کاهش تولید بسیاری از محصولات کلیدی از جمله صنایع کاغذسازی، سیمان، آهن، استیل، زغال سنگ و گازطبیعی در این کشور شود.

پژوهشگر حوزه تغییرات اقلیمی و محیط زیست دانشگاه اشتوتگارت آلمان در پاسخ به این سوال که سهم انسان، شامل تمامی کشورهای جهان، در گرمایش جهانی تا چه میزان است؟ بیان کرد: در دنیای علم، اگرچه نظریات بسیاری به همراه فرضیات و پیشفرض‌های تحقق آنها مطرح می‌شود، اما نکته ضروری همواره بیان عدم قطعیت های همراه با این نظریات است.

او اضافه کرد: کارشناسان گاز دی اکسیدکربن را (پس از بخار آب که تقریبا بطور کامل دارای منشأ طبیعی است و سهمی ۹۵ درصدی از میزان گازهای گلخانه‌ای را داراست) به عنوان عامل اصلی بروز پدیده گلخانه و ایجاد گرمایش جهانی در اتمسفر زمین می‌دانند (دارای سهمی به بزرگی ۳.۷٪ از گازهای گلخانه‌ای). سایر گازهای موثر در ایجاد پدیده گلخانه‌ای و گرمایش جهانی عبارتند از متان، اکسید نیتروس، کلروفلوئورکربن ها (سی اف سی ها) و سایرگازها که روی هم چیزی حدود ۱.۳٪از گازهای گلخانه ای را تشکیل میدهند.

فاتحی ادامه داد: برپایه گزارشی که مرکز ارزیابی اطلاعات دی اکسیدکربن وزارت انرژی ایالات متحده آمریکا منتشر کرده است، اندازه‌گیری‌ها نشان می‌دهد که نقش انسان در انتشار گاز دی اکسیدکربن به اتمسفر ۱۱٪از میزان کل این گاز در اتمسفر بوده که سهم چین ۲۵/۳٪، ایالات متحده آمریکا ۱۷/۸٪، اتحادیه اروپا ۱۲/۶٪ و سهم ایران از این میان تنها کمتر از ۲٪ می‌باشد.

پژوهشگر حوزه تغییرات اقلیمی و محیط زیست دانشگاه اشتوتگارت آلمان اضافه کرد: از لحاظ علمی هیچگونه تفاوتی میان مولکول های گاز دی اکسیدکربن انسان ساخت و تولیدشده در اقیانوس ها و یا در بیوسفر، در ایجاد گرمایش جهانی وجود ندارد. نقش انسان همچنین در انتشار سایر گازهای گلخانه همواره بسیار کمتر از طبیعت بوده به طوری که تنها ۱۸/۳۳٪ از گاز متان انتشار یافته به اتمسفر و کمتر از ۵٪ اکسید نیتروس جو دارای منشأ انسانی است.

فاتحی تصریح کرد: براساس این آمارها، بطور کلی سهم انسان در انتشار گازهای گلخانه‌ای به اتمسفر در حالت کنونی کمتر از ۰/۵٪ بوده و تمامی پیمان ها و پروتکل های اقلیمی همچون کیوتو و پاریس جهت کاهش این سهم کمتر از نیم درصدی است.

او ادامه داد: اما موضوع نگران کننده در مقایسه میان دوره چند هزار ساله گذشته تاکنون، که تقریبا در تمامی توافقنامه‌های اقلیمی جهانی روی آن تمرکز شده است، غلظت بالای کنونی گاز دی اکسیدکربن در جو است که طبق آمارهای ارائه شده از همه ادوار تاریخی پیش از آن بیشتر است. اما چند گزاره وجود عدم قطعیت معنادار و جدی در این آمارها که بر مبنای آن این نظریات ارائه شده است را نشان می‌دهد.

فاتحی اضافه کرد: نخست آنکه بر اساس مقالات سازمان فضایی ایالات متحده آمریکا (ناسا) در کلیه آمارهای اقلیمی و کیفی مربوط به پیش از سال ۱۸۸۰ میلادی بدلیل عدم دسترسی به ابزارهای اندازه‌گیری قابل اطمینان، عدم قطعیت بالایی وجود دارد و این آمارها بر اساس مراکز علمی- پژوهشی ایجاد شده در قطب جنوب و براساس اندازه گیری عناصر درهسته یخ های قطبی مدلسازی و تهیه می‌شوند.

پژوهشگر مقطع دکتری عمران آب و محیط زیست دانشگاه اشتوتگارت آلمان گفت: اندرس کارلسون، پروفسور زمین شناس دانشگاه ویسکانسین مدیسون، پیرامون کیفیت داده‌های اقلیمی مدل‌سازی شده براساس هسته یخ های قطبی می‌گوید؛ بدلیل منشأ نامشخص بارش که یخ های قطبی طی چند هزارسال گذشته از آنها تشکیل شده‌اند، نمی‌توان با اطمینان از این داده‌های اقلیمی مدل‌سازی شده استفاده کرد.

فاتحی افزود: آمار کنونی غلظت گاز دی اکسیدکربن در جو نیز که با آمارهای (دارای عدم قطعیت بالا) چند هزار ساله مقایسه و سیگنال نگران کننده‌ای به مخاطب می‌دهد، خود دارای عدم قطعیت بالایی است. چنانکه این اندازه گیری‌ها براساس تجهیزات اندازه گیری ترکیبات گازهای اتمسفر سازمان هواواقلیم شناسی ایالات متحده آمریکا (NOAA) در چند ایستگاه دور از فعالیت‌های انسانی و با فرض سیال بودن اتمسفر اندازه‌گیری و ارائه شده است.

او ادامه داد: بطور مثال درباره یکی ازین ایستگاه‌های اندازه گیری معروف که در نزیکی قله کوه مااونالوآ درهاوایی ساخته و تجهیز شده است، واقعیت تعجب برانگیزی وجود دارد و آن این است که این کوه یک کوه آتشفشانی بوده و براساس طبیعت این کوه‌ها و حتی در حالت خاموشی، گازهای بسیاری از جمله متان و دی اکسید کربن به طور دائم از آن متصاعد و منتشر میشود، در نتیجه اندازه‌گیری‌های صورت گرفته در این منطقه نیز آلوده به این گازها بوده و درواقع مقادیر ثبت شده دارای عدم قطعیت منطقی بسیار بالایی است.

این متخصص حوزه اقلیم با اشاره به اینکه سال‌هاست از بحران تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی، صرف نظر از چرخه های طبیعی کوتاه و بلندمدت اقلیمی و توان طبیعی طبیعت در پالایش خویش و براساس آمارها و اندازه‌گیری‌های دارای عدم قطعیت بالا، تصویری کاریکاتوری توسط رسانه‌های جریان اصلی جهانی به مخاطبان ارائه شده است، گفت: هدف من از بیان این نکات نه بی توجهی به پدیده گرمایش جهانی، بلکه ارائه نگاهی نقادانه به جریان‌سازی همه جانبه قدرت‌های جهانی از نقش اصلی انسان در ایجاد این بحران، آنهم بر مبنای آمارهایی دارای عدم صحت بالاست که براساس آن، درچارچوب توافق‌نامه‌هایی چون پاریس، از کشورهای درحال توسعه همچون ایران، که برای پیشرفت و توسعه نیازمند بهره‌برداری از کلیه منابع انرژی موجودند، خواسته می‌شود که به راهکارهای پرهزینه‌ای برای پیشرفت تن در دهند.

او در رابطه با تحلیل علل این گونه اخبار و بحران‌سازی‌های اغراق گونه گفت: متاسفانه در چارچوب آفتی به نام «سیطره سیاست برعلم» افتاده‌ایم.

فاتحی تصریح کرد: اگربه آمارهای چندین هزار ساله، هر چند دارای عدم قطعیت، غلظت گاز دی اکسید کربن و دمای هوا در کره زمین نگاه کنیم، این تغییرات دارای همبستگی، بصورت چرخه‌ای و طی بازه‌های مختلف زمانی به طور پیوسته رخ داده است، این درحالی است که قبل از انقلاب صنعتی نقش انسان در تولید گازهای گلخانه‌ای بسیار کمتر از دوره کنونی بوده و این تغییرات حتی در دوره پیش از پیدایش انسان نیز صورت پذیرفته است.