خانواده باید بهترین مامن ذهن پرسشگر و جسور فرزند خود باشد/ مراقبت والدین از فرزند باید همراه با ثبات باشد

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ از زمره مهمترین،‌ حساس‌ترین، خلاق‌ترین و پربارترین دوره‌های زندگی دوره نوجوانی است. با شروع دوره نوجوانی و همزمان با تغییرات فیزیولوژیک و جسمانی، ذهن انسان از حالت خام قبلی خارج شده و صورت انتزاعی به خود می‌گیرد. در تفکرات نوجوان استدلال، استنتاج و پرداختن به مفاهیمی مانند موضوعات و نگرانی‌های مربوط به آینده، مفاهیم وجودی و نگرش به خود و جهان هستی به شکل مستقل از نگرش خانواده شکل می‌گیرد. مفاهیم  معنوی و ارتباط انسان با اخلاقیات تقویت می‌شود. وابستگی های نوجوان و دغدغه‌های او از مسائل مربوط به خانواده فراتر می‌رود و وسعت بیشتری پیدا می‌کند. در این دوره است که ارتباطات اجتماعی موجودیت رسمی‌تری پیدا می‌کند و اثرگذاری و اثر پذیری در قالب گروه همسالان و جامعه پیرامون انسان به فعل می‌رسد.

امیرحسین اسدی، فعال حوزه کودک و نوجوان و کارشناس آموزشی، در خصوص این موضوع که ارتباط خانواده و نوجوان، ارتباطی به غایت ظریف و در خور تامل و دقت است، گفت: از جمله مهمترین عملکردهای دوره رشد انسان یعنی عملکرد تحصیلی مورد موشکافی خانواده و اجتماع قرار می‌گیرد. ضمن اینکه رفتارها، هیجانات و دغدغه‌ها و افکار نوجوان به عنوان زمینه زندگی آتی او در نظر گرفته می‌شود. در این دوره است که والدین مسئول و خردمند تلاش می‌کنند تا ضمن احترام به اصول و موازین استقلال ذهنی نوجوان خود، با صمیمیت و حمایت همه جانبه در کنار نوجوان خود باشند.

او ادامه داد: باید حرف‌ها، دل مشغولی‌ها و نگرانی‌های او را فعالانه بشنوند، با او همدلی کنند و بهترین مامن ذهن پرسشگر و جوان و جسور او باشند. او را در امور مهم و تصمیم‌گیری‌های زندگی مشارکت دهند. از نظراتش استفاده کنند، نقد او را بشنوند و بفهمند و برای او وقت اختصاصی جهت گفت و شنود در نظر بگیرند.

اسدی با بیان این موضوع که تمامی موضوعات ذکر شده سبب کمک به افزایش اعتماد نفس در حال رشد نوجوان می‌شود و او را به دنیا و آینده معتمد می‌سازد، اظهار کرد: این گونه است که والدین می‌توانند همیشه در کنار نوجوان خود باشند، از او در جایگاه خطر مراقبت کنند، از وقایع درونی و بیرونی وجود او مطلع باشند و بهتر از هر منبع بیرونی برای ذهن کنجکاو فرزندشان محل رجوع باشند.

این کارشناس آموزشی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین بخش‌های مراقبت از نوجوان دانش آموز، تداوم مراقبت از بُعد موضوع زمان و همچنین چارچوب و قواعد مراقبت از بعد کیفیت مراقبت است، تصریح کرد: به صورت کلی مراقبت والدین باید ثبات داشته باشد. به شرایطی که گاهی هستند و گاهی نیستند نمی‌توان زیاد دل بست یا اعتماد کرد. اگر بین پدر و مادر شیوه‌ای از رویکرد به نوجوان مورد هماهنگی و اتفاق نظر نباشد تعارض و گیجی و سردرگمی به‌وجود می آورد. همین تعارض است که ممکن است در نوجوانی که در حال گذراندن دوره شکل گیری شخصیت و هویت و جهان بینی خود است ایجاد اضطراب کند.

او افزود: یا اینکه او را از محیط هرج و مرج و نامعلوم خانواده دور کند و برای رفع تشنگی ذهنی و عاطفی، به آبشخور ناامن و غیر مطمئنی رجوع کند. باید در نظر داشت هرچه فضای ارتباطی والدین و خویشان و نزدیکان قابل اعتماد، بیشتر هماهنگی و انسجام داشته باشد، هر چه در طی زمان رشد، خانواده ثبات و صمیمیت ذهنی و احساسی بیشتری با فرزند خود داشته باشد و هر چه قواعد و قوانین جاری در خانواده مشخص‌تر و هماهنگ‌تر باشد، شکل‌گیری هویت، هیجان و نوع تفکر نوجوان به زندگی هم بهتر و قابل کنترل‌تر خواهد بود. مطمئنا دانش‌آموز نوجوان ما آئینه عملکرد خانوادگی ماست. یعنی هر آنچه که در محیط و فضای فکری و عاطفی خانواده می‌گذرد در او انعکاس خواهد داشت. اگر خانواده به این موضوع می‌اندیشند که نتیجه و حاصل عمرشان را در محیط امن و سالم و با نظارت و مراقبت درست پرورش دهند می‌توانند نکات زیر را مورد توجه و اجرا قرار دهند.

این فعال آموزشی با اشاره به این موضوع که ارتباط خانواده و نوجوان ارتباطی به غایت ظریف و در خور تامل و دقت است‎، یادآور شد: هماهنگی بین پدر و مادر نکته بسیار مهمی است. پدر و مادر مانند ماه و خورشید و فرزندان، ستارگان آسمان زندگی. پدر و مادر با هم همراه و همدل و هم رای هستند و در ارتباط با فرزندان هیچگونه شکاف یا فاصله‌ای در نظرات آنها وجود ندارد. پدر و مادر پیش از اعلام نظر، در محیط خصوصی خود اختلاف خود را در ارتباط با فرزندان‌شان حل می‌کنند و پس از رسیدن به اتفاق نظر با رای واحد با فرزند خود گفتگو می‌کنند. برای فرزند نیز رای و نظر پدر، نظر مادر است و برعکس. خصوصا در دوره نوجوانی که ذهن جسور و جستجوگر نوجوان به‌دنبال صمیمیت و مرجع قابل دسترسی برای خود می‌شود این موضوع اهمیت مضاعف پیدا می‌کند.

این فعال حوزه کودک و نوجوان در رابطه با این مبحث که دوام و ثبات مراقبت از نوجوان در طول زمان و بدون خستگی و دل زدگی ادامه می‌یابد، تصریح کرد: پرورش مسئولانه همیشه وجود دارد و مراقبت به گونه‌ای اتفاق می‌افتد که نوجوان ما همیشه احساس امنیت کند. همیشه این حس را داشته باشد که چشمان مهربان و مراقب خانواده به او توجه دارند. در مقابل خطرات از او محافظت می‌کنند. خوبی‌ها و نکات مثبت رفتاری، فکری یا تحصیلی او را به موقع می‌بینند و به موقع تشویق و به آن افتخار می‌کنند و در مقابل مسائلی که ضعف و خطر در آن وجود دارد قاطعانه ایستاده‌اند و به مسیر درست هدایت می‌کنند.

وی در پایان تصریح کرد: برای ایجاد قوانین و قواعد درست رفتاری و ارتباطی و تحصیلی و تعیین آزادی‌ها و خط قرمزها همیشه نوجوان را دخیل می‌کنند و سعی دارند نظر او را جلب کنند. طوریکه نوجوان احساس تحمیل یا اسارت نداشته باشد و حتی بتوان نقدهای او را شنید و پاسخگو بود. وقتی نوجوان در این اصول خود را شریک و سهیم بداند نسبت به آن احساس خوشایندی دارد و بهتر هم به آن عمل خواهد