چگونه سبزه برای عید بکاریم؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ سبز کردن سبزه یکی از سنت‌های جدایی‌ناپذیر عید نوروز است که از قدیم در بین خانواده‌های ایرانی رایج بوده و هست. هر سال در گیر و دار خانه‌تکانی، ۱۰ ـ ۲۰ روز مانده به سال نو ایرانیان دانه‌های گندم، عدس و ماش را داخل بشقاب و دیس‌های بزرگ می‌ریزند. دانه‌ها را با دستمال نمدار مرطوب نگه می‌دارند تا جوانه بزند بعد آن را جلوی نور غیرمستقیم، لب پنجره می‌گذارند تا آرام آرام تا روز عید قد بکشد. روبان قرمز و طلایی را دور آن پاپیون می‌کنند و به امید برکت در روزهای سال جدید، آن را سر سفره هفت‌سین می‌گذارند.

در دوران باستان هم رایج بود که گندم، جو، برنج، لوبیا، عدس، ارزن، نخود، کنجد، باقلا، ذرت و ماش را در ظرف‌های خشتی می‌رویاندند. ایرانیان قدیم معتقد بودند که کاشت این دانه‌ها، نویدبخش برکت و باروری برای زندگی آنها در سال جدید است؛ ضمن اینکه سبزه به عنوان یکی از مهمترین سین‌های هفت سین ایرانی است که پیام شادابی و سرسبزی به خانه‌ها می‌آورد.

خانواده‌های ایرانی در گذشته با تکیه بر آیین‌های دین زرتشتی، سه ظرف از گندم، جو و ارزن به نماد اندیشه، گفتار و کردار نیک سبز می‌کردند. در بین خانواده‌های ایرانی هم که زنان معمولا با نهایت حساسیت و سلیقه کاشت سبزه عید را انجام می‌دهند، در چند ظرف دانه‌های مختلفی را از گندم و جو گرفته تا دانه‌های پرتقال و نارنج سبز می‌کنند تا اگر رشد یکی از دانه‌ها کامل نبود یا با شرایط آب و هوایی منطقه سازگاری نداشت، خیالشان از داشتن سبزه عید راحت باشد.

در مقاله‌ای با عنوان «مراسم نوروز» منتشرشده توسط بنیاد ایران‌شناسی، اینگونه عنوان شده که «در ایران کهن، ۲۵ روز پیش از نوروز، در میدان شهر، ۱۲ ستون از خشت خام برپا می‌شد. بر ستونی گندم، بر ستونی جو و به ترتیب، برنج، باقلا، کاجیله، ارزن، ذرت، لوبیا، نخود، کنجد، عدس و ماش می‌کاشتند و در ششمین روز فروردین، با سرود و ترنم و شادی، این سبزه‌ها را می‌کندند و برای فرخندگی به هر سو می‌پراکندند.»

در این مقاله از قول ابوریحان بیرونی در کتاب آثارالباقیه اشاره شده است که «رسم کاشت دانه‌های غلات و حبوبات در بین ایرانیان پایدار مانده که روز نوروز در کنار خانه هفت صنف از غلات در هفت استوانه بکارند و از روییدن این غلات، خوبی و بدی زراعت و حاصل سالیانه را حدس ‌می‌زنند.» بر این مبنا، ایرانیان قدیم تصمیم می‌گرفتند که برای سال جدید چه دانه‌ای را کشت کنند.

معمولاً سبزه‌های عید را تا سیزدهمین روز از سال نو در خانه نگهداری می‌کنیم. در روز سیزده‌بدر وقتی به دل طبیعت می‌زنیم آن را در آب روان رها می‌کنیم که بنا به باور تعدادی از کارشناسان و فعالان محیط زیستی، انداختن سبزه سبز شده در نهر یا رودخانه‌ها کار خوبی است. چون گندم‌ها در کنار این آب‌ها سبز می‌شود و می‌تواند غذای پرندگان و آبزیان شود؛ هر چند که عده‌ای دیگر رها کردن سبزه‌های عید در طبیعت را عاملی برای تولید آلودگی میکروبی و بصری می‌دانند.

به هر حال سبز کردن دانه‌ها در روزهای نزدیک به سال نو، سنت دیرپایی است که بوی عید را به خانه‌ها می‌آورد. شاید این روزها به دلیل شیوع ویروس کرونا و جان باختن تعدادی از هموطنان در تعدادی از شهرها و حساسیت‌ها برای مقابله با ابتلا به آن، خیلی دل و دماغ سبز کردن سبزه را نداشته باشیم اما از کجا معلوم شاید این سبزه‌ها امیدی را در دل ما جوانه بزند برای رسیدن به روزهای گرم، سبز و پرآرامش. برای رسیدن به روزهای پر از صحت و سلامتی.