بحران کرونا دومینوی کاهش رشد اقتصادی، افت تقاضای انرژی و سقوط نفت را فعال کرد/ جنگ نفتی کوتاه مدت است/ قیمت نفت به زودی به تعادل می‌رسد/ ایران پیروز میدان جنگ نفتی است

«سیدمهدی حسینی»، کارشناس و تحلیل‌گر بازار نفت که به معمار قراردادهای نفتی مشهور است، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری برنا اظهار کرد: اوپک پلاس به خوبی توانسته بود نظم و تعادل بازار نفت را طی سال گذشته حفظ کند اما دو کشور آمریکا و روسیه مهم‌ترین عوامل برهم زننده بازار بودند که با افزایش تولید نا‌متعارف خود در این بازار، اختلال ایجاد کردند.

او افزود: یکی از عوامل بی‌نظمی بازار، آمریکا بود که تولید خود را به شکل غیر متعارفی افزایش داده بود. روسیه عامل دیگری بود که تولید خود را تا 11میلیون بشکه بالا برد. عراق هم نقش خود را داشت اما در مجموع اوپک پلاس تلاش کرد بازار را آرام و با تصویب کاهش تولید در سال گذشته تعادلی میان تولید و تقاضا ایجاد کند.

حسینی با بیان اینکه رشد اقتصادی رابطه مستقیم با تقاضای نفت و انرژی دارد، خاطرنشان کرد: اواخر سال 98، بحران کرونا بر رشد اقتصادی کشورهای بزرگ مصرف‌کننده نفت مثل کره، هند، چین، ژاپن و اروپای شرقی که نقش اساسی در رشد اقتصادی دنیا دارند، تاثیر منفی گذاشت و در حالی که پیش‌بینی‌ها برای رشد اقتصادی جهانی در سال 2020 معادل 3/5 درصد، افزایش تقاضای کل انرژی رقمی معادل همین 3/5 درصد و افزایش تقاضای کل نفت معادل نصف این رقم بود، ویروس کرونا با زمین زدن اقتصاد این کشورها همه معادلات را برهم زد.

این کارشناس و تحلیل‌گر حوزه نفت خاطرنشان کرد: چین که هم محور کرونا بود و هم تاثیر زیادی بر رشد اقتصای دنیا دارد، در دهه گذشته رشد اقتصادی دو رقمی داشته و هند با جمعیت بالایی که دارد دارای رشد اقتصادی 8 درصدی بود، اما تحت تاثیر کرونا رشد آن‎ها به شدت افت کرد تا جایی که پیش بینی می‌شود، رشد اقتصادی دو رقمی چین به زیر 5درصد کاهش یابد.

حسینی خاطرنشان کرد: چین حدود 14 میلیون بشکه ظرفیت پالایشگاهی دارد که نیازمند نفت خام است و با کاهش رشد اقتصادی و کاهش کشش بازار، میزان مصرف پالایشگاه‌های این کشور به شدت افت می‌کند.

او با اشاره به تقویم پر فراز و نشیب بازار نفت اظهار کرد: در سال 86 شاهد شوک نفتی بودیم که قیمت نفت از 40 دلار به زیر 8 دلار رسید. همچنین جنگ نفت را در اوایل دهه 90 داشتیم. بعدها در سال 2005 نیز افزایش ناگهانی قیمت نفت را تجربه کردیم که چنین شرایطی بازار نفت را نامطمئن کرده‌ بود.

به گفته حسینی، بازار نفت همواره تحت شوک‌های متفاوت قرار داشته اما اوپک در حدود 4 دهه گذشته نقش بسیار تعیین کننده‌ای در همه این دوره‌ها داشت و علی‌رغم اینکه بیش‌تر از 30 درصد تولید دنیا را ندارد اما توانست، نقش خوبی در تنظیم بازار ایفا کند و حتی در دوره‌ای محدوده نفتی بین 22 تا 28 دلار قرار داد تا بازار به خوبی تنظیم و کنترل شود.

این تحلیل‌گر بازار نفت با اشاره به اجلاس اخیر اوپک، تصمیم کاهش تولید را تصمیم درستی دانست و گفت: در روزهای پایان سال 98 علاوه بر کرونا، روسیه نیز با عدم همکاری با اوپک برای کاهش تولید نفت خود منجر به سقوط بازار و افت 30درصدی قیمت نفت از 60 دلار به 35 دلار شد و مسکو حتی توافق کاهش تولید سال گذشته را هم نپذیرفت.

حسینی با تاکید بر اینکه آمریکا و روسیه هر دو نیازمند قیمت بالای نفت هستند، گفت: قیمت مطلوب نفت برای آمریکا بین 60 تا 70 دلار است تا بتواند نفت غیرمتعارف خود را که ستون فقرات نفت این کشور بوده و شامل 8 میلیون بشکه از 14 میلیون بشکه نفت تولیدی آن می‌شود، حفظ کند و اگر قیمت نفت برنت به زیر 35 دلار برسد، کل تولید شیل در 5 منطقه آمریکا زمین می‌خورد. بنابراین آمریکا هم حداقل قیمت را 60 تا 70 دلار می‌خواهد و علاقه‌ای به کاهش قیمت ندارد. 

او افزود: روسیه هم این موضوع را به خوبی می‌داند و از طرفی به علت افت ارزش روبل و تحریم‌هایی که بر این کشور اعمال شده، به شدت نیازمند نفت گران قیمت است تا جایی که اعضای اوپک پیش بینی می‌کردند روسیه با کاهش تولید اوپک موافقت کند اما موافقت نکرد.

این کارشناس بازار نفت در پاسخ به این سوال که چرا روسیه با کاهش تولید نفت که افزایش قیمت را در پی داشت، موافقت نکرد؟ گفت: روسیه می‌داند آمریکا به شدت از این کاهش قیمت نفت آسیب می‌بیند و به نظر می‌رسد به دنبال یک معامله با آمریکاست اما باید دید، موضوع این معامله چیست. موضوع می‌تواند درباره سوریه و ادلب یا مسائل دیگر باشد.

به گفته حسینی، روسیه با خود برنامه ریخته که با ایجاد چنین آسیبی به آمریکا، این کشور را پای معامله بیاورد. اما در این میان عربستان هم وارد بازی شد و به عنوان نمایندگی از آمریکای آسیب خورده، تصمیم به افزایش تولید گرفت تا قیمت نفت آنقدر پائین بیاید تا خود روسیه هم متضرر شود.

رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران در خصوص موقعیت کشور ما در این شرایط گفت: از آنجایی که ایران نفت زیادی صادر نمی‌کند، معتقدم این افت قیمت آسیب چندانی به ما وارد نکرده و در مجموع می‌تواند به نفع ما باشد چراکه ‌اگر آمریکا در این جنگ زمین بخورد و تولید نفت این کشور ضعیف شود، ایران می‌تواند سهم خود را از تولید و باز نفت جهان باز پس گیرد.

حسینی درباره مدت زمان جنگ نفتی و به تعادل رسیدن بازار گفت: منفعت هر دو طرف جنگ یعنی آمریکا و روسیه در این است که جنگ نفتی زودتر به اتمام برسد چون هیچ کدام از کشورهای آمریکا و روسیه نمی‌توانند این شرایط را در طولانی مدت تاب بیاورند، بنابراین ممکن است در فاصله‌ای نه چندان دور به تفاهماتی دست یابند و قیمت نفت مجددا خود را در سال 99 بازیابی کرده و افت 30 درصدی را تا حدودی جبران کند. البته همه این مسائل بستگی به موضوع معامله دارد که جنگ بر سر قدرت بلامنازع در منطقه و خروج نیروهای آمریکا از سوریه است یا هدف و معامله‌ای بزرگ تر مد نظر دو طرف است.