درباره خروج ناگهانی ابراهیم حاتمی‌کیا!

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری برنا، ابراهیم حاتمی‌کیا همیشه با ساخت هر فیلم سینمایی‌اش مباحث سیاسی و اجتماعی بسیاری مطرح می‌کند که بسیار مورد بحث و توجه جناح‌های فکر مختلف قرار می‌گیرد. او پس از ساخت «گزارش یک جشن» به ساخت آثاری پرداخت که بیشتر اشاره‌ای مستقیم و غیرمستقیم به قهرمانان و مبارزان جمهوری اسلامی داشته و پس از 9 سال با فیلم سینمایی «خروج» این بار شخصیتی را به تصویر کشید که شاید به لحاظ جایگاه اجتماعی‌اش هیچ ارتباطی با شخصیت‌های اخیراً خلق شده او ندارد.

به گفته ابراهیم حاتمی‌کیا قصه «خروج» برگرفته از یک داستان واقعی است که ایده آن مربوط به سال 1389 است، قصه‌ای که در فیلم سینمایی حاتمی‌کیا روایت می‌شود در واقع مربوط به روستایی حوالی شوشتر است. به نظر می‌رسد حاتمی‌کیا پس از ساخت «گزارش یک جشن» به فکر ساخت این فیلم که مضمونش مربوط به اعتراضات مردم می‌شود، بوده و طی این مدت (نزدیک به یک دهه) مدام روی طرح کار کرده تا توانسته این فیلم سینمایی را به این شکل بسازد. حاتمی‌کیا تأکید دارد که شخصیت رحمت بخشی با بازی فرامرز قریبیان برگرفته از یک شخصیت واقعی است.

فیلمبرداری فیلم سینمایی «خروج» در سکوت خبری در یکی از روستاهای گچساران آغاز و در شهر قم به پایان رسیده است. در همان روزهای ابتدایی آغاز فیلمبرداری این فیلم سینمایی با وجود تلاش گروه سازنده آن برای جلوگیری از حواشی احتمالی اخباری درباره تولید فیلمی درباره اعتراضات مردم شنیده می‌شد، بسیاری بر این عقیده بودند که حاتمی‌کیا فیلمی در نقد دولت می‌سازد ولی به هیچ یک از این گمانه‌زنی‌ها پیش از پایان ساخت «خروج» پاسخی دقیق داده نشد. 

یکی از نکات جالب درباره جدیدترین فیلم حاتمی‌کیا تیم بازیگران آن است. «خروج» اولین همکاری فرامرز قریبیان با حاتمی‌کیا است و او از دیگر بازیگرانی که در سال‌های اخیر کمتر بر پرده سینماها دیده شده‌اند استفاده کرده است. تعداد بازیگرانی که بالای 60 سال سن دارند در این فیلم بسیار زیاد است و همراهی آنها با گروه فیلمبرداری در جاده‌ها سوار بر تراکتور یکی از چالش‌های فیلمبرداری «خروج» بود که به گفته برخی عوامل تولید آن از جمله پانته‌آ پناهی‌ها خطرات بسیاری در طول فیلم متوجه گروه تولید بوده است.

«خروج» بالاخره در بهمن ماه سال 1398 در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد. نظرات مختلف و ضد و نقیضی درباره این فیلم سینمایی در مطبوعات مطرح شد و برخی به تمجید از آن و برخی به ضعف‌های اثر جدید حاتمی‌کیا اشاره کردند اما بسیاری از منتقدان «خروج» را انتقادی به دولت حسن روحانی دانستند. در نشست پرسش و پاسخ جنجالی این فیلم سینمایی در جشنواره فیلم فجر حسام‌الدین آشنا مشاور ریاست جمهوری و علیرضا معزی معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهور حضور داشتند که یک نشست «خروج» را به یک مورد استثنایی در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم فجر تبدیل کرد. حسام‌الدین آشنا پس از این نشست درباره شباهت شخصیت مشاور رئیس جمهور با شخصیت او گفت: «حاتمی‌کیا بزرگتر از این حرف‌هاست که به کسی طعنه بزند، من هم این موضوع را به خودم نگرفتم.» 

در نشست پرسش و پاسخ این فیلم سینمایی مسائل بسیاری مطرح شد، فرامرز قریبیان در این نشست برای همیشه از دنیای بازیگری خداحافظی کرد و «خروج» را بهترین فیلم سینمایی خود دانست. حاتمی‌کیا نیز با توجه به تفاوت‌های فیلم «خروج» با دیگر آثارش تأکید کرد که همه آثار او در ادامه یکدیگر هستند. حاتمی‌کیا در این نشست درباره انتخاب بهترین فیلم از نگاه مردمی نیز اعتراضاتی را مطرح کرد و تأکید کرد که برخی در تلاش هستند تا فیلم او دیده نشود. به طور کل «خروج» مورد انتقاد جناح‌های مختلف قرار گرفت و بسیاری آن را فیلمی علیه دولت روحانی دانستند که البته ابراهیم حاتمی‌کیا درباره این موضوع موضع‌گیری خاصی نداشت و حتی در برابر پرسش خبرنگاران برای شفاف‌سازی درباره موضعش در این فیلم پاسخ‌های تندی داد که مورد انتقاد بسیاری از رسانه‌ها قرار گرفت.

مسعود فراستی در برنامه سینمایی «هفت» جو حاکم در نشست خبری فیلم سینمایی «خروج» را جوی ضد نقد و غیرفرهنگی دانست و تأکید کرد که ابراهیم حاتمی‌کیا مهم‌ترین فیلمساز پس از انقلاب ایران است. ناصر هاشم‌زاده با اشاره به انتقاد برخی رسانه‌ها نسبت به ابراهیم حاتمی‌کیا که با استفاده از دیالوگ «دهه‌ات گذشته مربی» او را فیلمسازی دانستند که دوره‌اش به پایان رسیده، گفت: «به نظر من دهه‌ات شروع شده ابراهیم». محمدتقی فهیم نیز در میز نقد برنامه «هفت» به تمجید از فیلم حاتمی‌کیا پرداخت، آن را اثری وسترن دانست و گفت: «خروج» پس از «از کرخه تا راین» بهترین فیلم ملودرام ابراهیم حاتمی‌کیا است.

فیلم سینمایی «خروج» محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است که به تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد ساخته شده است. عوامل تولید این فیلم در پخش آن تصمیمی عجیب گرفته‌اند که در تاریخ سینمای ایران یک اتفاق بزرگ به حساب می‌آید. در این روزها که شیوع ویروس کرونا تمام سینماها را مدت‌هاست تعطیل کرده، «خروج» به زودی از رسانه‌های VOD به صورت آنلاین پخش می‌شود. این تصمیم برای پخش «خروج» نیز با حواشی بسیاری همراه بود و بسیاری با توجه به اینکه این فیلم با هزینه بخش خصوصی ساخته نشده این تصمیم را نادرست دانسته که به بخش خصوصی آسیب می‌زند و بسیاری نحوه پخش «خروج» را یک اقدام تاریخی در جهت آغاز پخش فیلم‌های سینمایی به صورت آنلاین در کشور ایران دانستند؛ اتفاقی که در کشورهای پیشرفته و صاحب سینما توسط شبکه‌هایی مثل «نتفلکیس» رخ می‌دهد.

در روزهای آینده باید دید این تصمیم به نفع سینمای ایران تمام می‌شود یا خیر. فیلم سینمایی «خروج» فارغ از بحث هزینه ساختش که توسط موسسه هنری رسانه‌ای اوج تأمین شده، می‌تواند قدمی بزرگ در حوزه پخش فیلم در ایران بردارد که باید منتظر ماند و در روزهای آینده نتیجه تصمیم عوامل تولید آن را دید.

عوامل و مشخصات فیلم سینمایی «خروج» به شرح زیر است:

خلاصه داستان: «خروج» روایتگر مشکلات معیشتی کشاورزان و شرایط خاص اقتصادی مردم محروم کشور است.

بازیگران: فرامرز قریبیان، پانته آ پناهی ها، جهانگیر الماسی، گیتی قاسمی، محمدرضا شریفی‌نیا، مهدی فقیه، سام قریبیان، محمد فیلی، آتش تقی پور، اکبر رحمتی، فرزاد حسنی، رامین پور ایمان و محسن صادقی نسب

نویسنده و کارگردان: ابراهیم حاتمی‌کیا، تهیه‌کننده: حبیب والی‌نژاد، مجری طرح و مدیر تولید: عبدالله شهباززاده، بازیگردان، برنامه‌ریز و دستیار کارگردان: علیرضا صالحی، موسیقی: کارن همایونفر، مدیر فیلمبرداری: وحید ابراهیمی، مدیر صدابرداری: امیر نوبخت، صداگذار: آرش قاسمی، چهره پرداز: مهرداد میرکیانی، تدوین: عماد خدابخش، جلوه های ویژه بصری: محمد برادران، طراح لباس: مارال جیرانی، طراح صحنه: مجید علی اسلام، تصویربردار هوایی: علی نیک بخت، عکاس و تصویربردار پشت صحنه: سجاد ایمانی.