هشدار؛ این داستان‌های کودکانه، مناسب بزرگسالان هم نیست

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا؛ تولیدات فرهنگی برای کودکان نیازمند فعالیت‌هایی متناسب با شاخص‌های روانی و فرهنگی آن ها است. طفل در دوران کودکی شخصیتش شکل می‌گیرد و هر گونه اسباب بازی، کتاب و ... می‌تواند در شکل‌گیری شخصیت او تاثیرگذار باشد. با بررسی برنامه‌های تلویزیون، تولیدات شبکه‌های خانگی برای کودکان، کتب و دیگر برنامه‌ها شاهد بی توجهی یا کم توجهی به این مسئله هستیم. این در حالی است که امروزه در جامعه ما کودکان به سهولت در فضای مجازی رها شده و اطلاعات متعدد از این فضا دریافت می‌کنند. این روزها نیز عکسی در فضای مجازی منتشر شده که نشان از آموزش خودکشی در کتاب کودکان دارد و به نظر می رسد مطالب موجود در کتاب کودکان آنطور که باید رصد نمی شود.

توجه همه جانبه به کودکان/ انتشار کتب آسیب‌زا برای کودک ممنوع

مونیکا نادی، فعال حقوق کودک، گفت: کودکان گروهی از جامعه با آسیب‌پذیری بیشتر محسوب می شوند. این خصلت باید باعث شود تا در زمینه‌های مختلف اجتماعی، فرهنگی، قانون‌گذاری توجه بیشتری به بچه‌ها شود.

او افزود: بدین ترتیب زمینه یک حمایت همه جانبه فراهم می شود. همین حمایت همه جانبه سبب شده تا زمینه رشد دیدگاه‌های فرهنگی جامعه نسبت به کودکان متناسب با حقوق اساسی آنها به وجود آید.

 این فعال حقوق کودک بیان کرد: پیمان‌نامه جهانی کودک به عنوان سند مادر در حقوق کودک  به حساب می آید و بر اساس اصول و حقوق تدوین شده است. از جمله حقوق اساسی رعایت مصالح عالی کودکان در اولویت تمامی تصمیم‌گیری‌ها است. در تمامی تصمیمات باید مصلحت کودک مورد توجه قرار گیرد. از جمله این امور انتشار کتاب برای کودک باید در راستای حق رشد کودک و حفظ منافع و مصلحت او باشد و افزوده‌ای برای او به همراه داشته و حمایتی برای کودک به حساب آید.

نادی افزود: کتاب‌های فراوانی بدون رعایت نکات و اصول اساسی کودکان مجوز انتشار می گیرند و باعث می‌شود تا کتابی آسیب‌زا در اختیار کودک قرار بگیرد. 

 این فعال حقوق کودک گفت: این کتاب‌ها زندگی او را تحت تاثیر و رشد او را در معرض خطر قرار دهد.

نادی اظهار کرد: پس همان قدر که کودک حق دارد به کتاب‌ها و منابع اطلاعاتی دسترسی داشته باشد باید به منابع مناسب کتب نیز دسترسی داشته باشد.

او افزود: در واقع صدور مجوز نشر برای کتاب کودک بر طبق آئین‌نامه باید کارشناسی شود و کتاب توسط کارشناسان و کارگروه‌ها تحت مطالعه و بررسی قرار گرفته و آن را با معیارهای آئین‌نامه تطبیق دهند و اگر خلاف موازین آئین‌نامه نباشد مجوز اخذ کند. 

نادی اظهار کرد: این هیات بعضا کار خودش را به شکل مناسب انجام نمی‌دهد. کتاب‌های فراوان بدون در نظر گرفتن مصالح عالی کودک منتشر شده که مغایر با حقوق کودک است. از سوی دیگر  هم آئین‌نامه و دایره شمول آن نیز نیازمند بازنگری زمانی است.

 به گفته او رعایت حقوق کودک نیازمند رصد مطالب درج شده برای کودک در کتاب‌هاست. اگر این ساز و کار درست اجرا شود شاهد ترجمه کتاب‌های مغایر نیستم اما این اتفاق تاکنون آنطور که باید رخ نداده است.

شکل قصه ها باید تغییر کند

مهدی نغمه گو، روانشناس کودک نیز درباره کم و کیف محتوای محصولات فرهنگی برای کودک گفت: اغلب زیرساخت قصه‌ها برای دوران گذشته بوده و این گونه داستان‌ها برای کودکان امروز پذیرفته نیست. برای مثال شنگول و منگول، کدو قلقله زن، بز بز قندی و ... نیز برای کودک امروز پذیرفته نیست. برای مثال برای کودک امروز چگونگی پاره کردن شکم گرگ سوال برانگیز است. 

به گفته او بسیاری از داستان‌های امروز در یک برهه‌ای از تاریخ مطرح شده که فقط برای آن دوره مناسب بوده است. اینکه همچنان همان قصه‌ها مطرح شود تبعات متعدد به دنبال دارد.

این روانشناس کودک تاکید کرد: برای مثال شاید مطرح کردن خودکشی در برهه تاریخی گذشته به اندازه امروز تبعات نداشت. باید محتوای قصه‌‍ ها تغییر کند.

نغمه گو با بیان اینکه می‌توان زیرساخت‌های قصه را به شکل امروزی مطرح کرد، گفت: برای مثال می‌توان راهکارهایی همچون سرمایه‌گذاری و اقدامات مطابق با شرایط روز را به کودک آموزش داد.

او با بیان اینکه انتشار و پخش اخبار  روز جامعه برای کودک نیز تبعات فراوان به دنبال دارد، اظهار کرد: برای مثال وقتی یک کودک قصه رومینا را بشنود چه تصویراتی برای‌شان بروز می‌کند؟ قصه‌های واقعی آسیب‌زا هستند. در واقع باید در تربیت کودک اولویت ها مورد توجه قرار بگیرد. 

چه باید کرد؟

کم توجهی یا بی‌توجهی نهادهای مسئول در پرداختن به خوراک فرهنگی برای کودکان و رهاشدگی کودکان در فضای مجازی نگرانی های متعددی برای آینده افراد و جامعه به دنبال دارد. در این شرایط می طلبد تا خانواده ها، نهادهای مسئول و آموزش و پرورش به عنوان خانه دوم کودک در پرورش مناسب تاثیرگذار باشند. از سوی دیگر انتظار می‌رود تا رسانه ملی نیز به شکل مناسب در چگونگی پخش برنامه برای کودکان و چگونگی در اختیار  گذاشتن فضای مجازی، خانواده ها را آگاه کنند.