دستخط محمدعلی جمالزاده درباره سعدی

به گزارش  برنا، آرشیو ملی (معاونت اسناد کتابخانه ملی ایران) همزمان با اول اردیبهشت، روز سعدی شیرازی دست‌نوشته‌هایی از محمدعلی جمال‌زاده، پدر داستان‌نویسی ایران درباره این شاعر بزرگ را برای اولین‌بار منتشر کرد.

«سعدی ما در اکناف جهان چنان شهرتی دارد که دیگر احتیاجی به معرفی او نداریم» محمدعلی جمالزاده این را درباره شاعری نوشت که «نام واقعی و شخصی او که اکنون ما آن را «نام کوچک» می‌خوانیم از قرار معلوم مجهول مانده است.

نام سعدی را به قول معروف مصلح‌الدین نوشته‌اند اما بعضی از صاحبان تذکره مصلح‌الدین را لقب پدر او (عبدالله) دانسته‌اند و نام خودش را مشرف‌الدین دانسته‌اند، بنابراین بهتر است او را همان مصلح‌الدین بدانیم و بخوانیم.

اما شیخ اجل سعدی همان است که به تعبیر پدر داستان‌نویسی کوتاه ایران «او را افصح‌المتکلمین دانسته‌اند و جای تردید نیست که به راستی از غایت اشتهار مستغنی‌الوصف است.»

جمال‌زاده در سال ۱۳۱۷ به مناسبت جشن ۷۰۰ سالگی تألیف «گلستان» در کتاب «گلستان نیکبختی» یا «پندنامه سعدی» قسمتی از «پند‌ها و نصایح منثور آن کتاب مستطاب را که یکتا شاهکار نثر فارسی و سرتاپا مشحون است به در معانی و گوهر‌های گرانبهای حکمت و معرفت» گلچین کرده و در دفتری گرد آورد.

دست‌نوشته‌هایی از جمال‌زاده در آرشیو ملی ایران موجود است که او اشعار سعدی را در ورق‌هایی نوشته و موضوع‌بندی کرده است.

چند یادداشت نیز در میان این دست‌نوشته‌ها موجود است که یکی گفتاری است به مناسبت هشتصدمین سال تولد شیخ سعدی شیرازی و دیگری نوشته‌ای که به گذشت ۷۲۷ سال قمری از تألیف گلستان اشاره دارد.

سید محمدعلی موسوی جمال‌زاده اصفهانی (۲۳ دی ۱۲۷۰ در اصفهان– ۱۷ آبان ۱۳۷۶ در ژنو) نویسنده و مترجم معاصر ایرانی بود. او را پیشتاز قصّه‌نویسی معاصر، پدر داستان کوتاه در زبان فارسی و آغازگر سبک واقع‌گرایی در ادبیات فارسی می‌دانند. او نخستین مجموعهٔ داستان‌های کوتاه ایرانی را با عنوان «یکی بود و یکی نبود» در سال ۱۳۰۰ در برلین منتشر ساخت.

جمال‌زاده در سال ۱۹۶۵ نامزد جایزه نوبل ادبیات شد. او به همراه زین العابدین رهنما، حسین قدس نخعی و ابوالقاسم اعتصام‌زاده تنها چهار فارسی‌زبانی هستند که آکادمی سوئد نامزد این جایزه اعلام کرده‌است – و هیچ‌یک جایزه را نبرده‌اند. وی در سال ۱۹۶۹ نیز در یک قدمی جایزه بود.

داستان‌های وی انتقادی (از وضع زمانه)، ساده، طنزآمیز و آکنده از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه است. وی در سال ۱۳۷۶ در ۱۰۵ سالگی در یک آسایشگاه سالمندان در ژنو، سوئیس درگذشت.