سخنان رهبری و حفظ منافع ملی خط قرمز دولت سیزدهم در مذاکرات وین

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری برنا؛ یکی از مهم‌ترین موضوعات در سیاست خارجی ایران مذاکرات وین برای رفع همه تحریم‌های ظالمانه علیه ایران است که از ابتدای دولت سیزدهم تا کنون در دستور کار قرار گرفته است. رهبر معظم انقلاب در سخنان نوروزی 1400 فرمودند: " مسئله‌ی اقتصاد کشور را به رفع تحریم گره نزنند. حالا در این تبلیغات انتخاباتی هم بحث اقتصادی مطرح خواهد شد؛ اقتصاد کشور را معطّل و پادرهوا در انتظار تصمیم‌گیری دیگران قرار ندهند که [اگر] تحریم برداشته بشود ما این کار را می‌کنیم، آن کار را می‌کنیم. فرض کنید تحریم باقی خواهد ماند؛ اقتصاد کشور را بر اساس ماندن تحریم برنامه‌ریزی کنید؛ و می‌شود برنامه‌ریزی کرد؛ چشم‌انتظار نباید باشید."

دولت سیزدهم بر اساس منویات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، به موازات مذاکرات وین مسیری برای خنثی‌سازی تحریم‌ها با راهبرد سیاست خارجی متوازن و تقویت روابط همسایگی در پیش گرفت و طبق توصیه موکد رهبر انقلاب فعال کردن ظرفیت‌های اقتصادی را معطل مذاکرات وین نکرد. 

 اقدامات دولت در حوزه سیاست خارجی در روزهای ابتدایی چنان مورد توجه دنیا قرار گرفت که واشنگتن پست نوشت:" رئیسی چیز زیادی درباره مذاکرات نگفته است، جز این که ایران می‌خواهد به میز مذاکرات بازگردد، در عین حال که تاکید هم داشته است کشورش تسلیم «فشار» غرب نخواهد شد و خواهان لغو تحریم‌هاست. ایران در عین حال که در زمینه از سرگیری مذاکرات روی خوشی نشان نمی‌دهد، سعی داشته است افق‌های اقتصادی و امنیتی‌اش را به سمت شرق و منطقه‌ی خودش گسترش دهد. علاوه بر این، تلاش کرده متحدان قدیمی‌اش از جمله حزب‌الله لبنان را قوی‌تر کند که اخیرا برای آن محموله‌های مازوت هم فرستاده بود. این در حالی است که سعی دارد روابطش با کشورهای عربی و دیگر ملل آسیایی را تقویت کرده یا بهبود ببخشد. این استراتژی نتیجه مستقیم ناامید شدن ایران از توافق هسته‌ای و مضیقه اقتصادی حاصل از اعمال دوباره تحریم‌ها بوده است."

لزوم تشکیل هیئت مذاکره کننده قوی، آگاه و هوشمند به توصیه رهبر انقلاب 

خروج آمریکا از برجام و اعمال ظالمانه ترین تحریم ها به دلیل عدم تضمین کافی خسارت‌های بزرگتری را به اقتصاد ایران وارد کرد؛ دولت سیزدهم با توجه به نهمین شرط رهبر فرزانه انقلاب در خصوص موضوع برجام که تاکید کرده بودند "وجود پیچیدگی‌ها و ابهامها در متن برجام و نیز گمان نقض عهد و تخلّفات و فریب‌کاری در طرف مقابل بویژه آمریکا، ایجاب میکند که یک هیئت قوی و آگاه و هوشمند، برای رصد پیشرفت کارها و انجام تعهّدات طرف مقابل و تحقق آنچه در بالا بدان تصریح شده است،‌ تشکیل شود. ترکیب و وظایف این هیئت باید در شورای عالی امنیّت ملّی تعیین و تصویب شود."

علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت امور خارجه به عنوان مذاکره کننده ارشد ایران در راس یک هیات کارشناسی از متخصصین در حوزه‌های سیاسی اقتصادی و حقوقی برای مذاکرات عازم وین شدند تا علاوه بر استفاده از نکات رهبری به عنوان چراغ راه، خط بطلانی بر همه ابهام‌آفرینی‌ها و ادعاهایی مانند وقت تلف کردن و جدی نبودن ایران در مذاکرات وین باشد.

دولت سیزدهم مسیر احیای برجام را با هدف لغو همه تحریم‌ها درپیش گرفت، مسئولیتی که خروج آمریکا از برجام و وارد شدن خسارات اقتصادی بسیاری به ایران به دلیل عدم تضمین کافی دولت قبل از طرف‌های مذاکره کننده ایران آن را سنگین‌تر کرده است.  

رهبر انقلاب: حفظ هوشیاری نسبت به نیّات خصمانه‌ی آمریکا از ورود زیانهای سنگین جلوگیری کند

مقام معظم رهبری در نامه‌ای به رئیس جمهور سابق نوشتند" بی‌شک حفظ هوشیاری نسبت به نیّات خصمانه‌ی دولت آمریکا و ایستادگی‌هایی که بر اثر آن در طول مسیر مذاکرات از سوی مسئولان جمهوری اسلامی به کار رفت، توانست در موارد متعدّدی، از ورود زیانهای سنگین جلوگیری کند. با این حال، محصول مذاکرات که در قالب برجام شکل گرفته است، دچار نقاط ابهام و ضعفهای ساختاری و موارد متعدّدی است که در صورت فقدان مراقبت دقیق و لحظه‌به‌لحظه،‌ میتواند به خسارتهای بزرگی برای حال و آینده‌ی کشور منتهی شود." 

وزیر امور خارجه کشورمان در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل در دیدار با همتای ایرلندی خود اولین نظرات خود را درباره مذاکرات احیای برجام داد و گفت:  دولت جدید ایران به بنیان مذاکرات وین پایبند است، اما اکنون در حال مرور دقیق و با سرعت گفت‌وگوهای انجام‌گرفته است. امیرعبداللهیان با یادآوری و ابراز تأسف از نقض کامل تعهدات از سوی آمریکا و بی‌عملی اروپا، تأکید کرد که دستیابی به نتیجه‌ای منطقی مستلزم تغییر رویکرد آمریکا و اروپا است.

 در این میان ضرب الاجل های ساختگی آمریکا و 1+4 برای تحت فشار قرار دادن ایران پیش از شروع دور هفتم مذاکرات وین آغاز شد و برای تحت فشار گذاشتن تیم مذاکره کننده ایرانی تاکنون ادامه دارد. واشنگتن پست در گزارشی نوشت:  دولت آمریکا از طرف خود پیوسته هشدار داده است که فرصت مذاکرات رو به اتمام است، بدون این که بگوید چقدر زمان باقی است یا اگر این فرصت به پایان برسد، چه خواهد کرد. یک مقام ارشد وزارت امور خارجه آمریکا در این باره گفت، « ما یک جدول زمان بندی نداریم. موضعمان این است که ما آماده‌ بازگشت به میز مذاکرات هستیم، اگرچه زمانی می‌رسد که این امکان دیگر وجود نخواهد داشت، چون توسعه‌های هسته‌ای آن‌ها غیرقابل بازگشت خواهد بود و  واقعا بازگشت به توافقی که در ابتدا درباره آن مذاکره شده بود، میسر نخواهد بود».

دور هفتم مذاکرات وین، معیار سنجش عزم غرب برای ورود به مذاکرات واقعی 

سرانجام دور هفتم مذاکرات وین 8 آذر 1400 با حضور  علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران و تیم کارشناسی اقتصادی همراه او، مذاکرات را با هدف لغو همه تحریم‌ها همراه تضمین و راستی آزمایی آغاز کردند، باقری در روزهای منتهی به شروع دور هفتم مذاکرات وین در فایننشال تایمز نوشت: از دیدگاه ما اشتباهات گذشته نباید تکرار شوند. ما همگی در طول شش سال گذشته یاد گرفته‌ایم که به چه کس یا چه چیزی می‌شود اعتماد کرد. برای حصول اطمینان از استحکام هر توافقی در آینده، غرب باید برای ناکامی در انجام دادن وظایفش بهایی بپردازد. ما انتخاب خود را کرده‌ایم. حال خواهیم فهمید که آیا غرب عزم ورود به مذاکرات واقعی را دارد یا نه.

پس از پایان دور هفتم مذاکرات وین، رییس هیات مذاکره کننده ایران در جمع خبرنگاران گفت: مذاکرات بسیار سنگین و فشرده بین طرف ها در سطوح مختلف برگزار شد و دیدگاه های طرف ها مبادله شد تا در نهایت اروپایی ها هم مجاب شدند که دیدگاه های ایران به عنوان مبنایی برای مذاکرات جدی و نتیجه بخش پذیرفته شود، از این رو هم در موضوع لغو تحریم ها هم اقدامات هسته ای به دو سند دست پیدا کردیم که اینها دیگر سند پیش نویس مذاکرات ۲۰ ژوئن نخواهند بود بلکه دو سند جدید است که بر اساس مواضع ایران مبنای مذاکراتی خواهد بود که در آینده نزدیک در وین آغاز می شود.

دور هشتم مذاکرات وین، آغاز رایزنی بر یک سند مشترک 

باقری کنی 6 دی 1400 برای آغاز دور هشتم مذاکرات وارد وین شد و مذاکره روی سند مشترک را آغاز کرد. رسانه‌های غربی با عملیات‌های روانی متعدد سعی بر مقصر نمایی ایران در مذاکرات را به صورت پیوسته دنبال می‌کنند تا با بازی‌های رسانه‌ای نه تنها عدم ابتکار عمل ایالات متحده در مذاکرات وین بلکه به عنوان کشوری که از برجام خارج و خسارات زیادی به ایران وارد کرد را بپوشانند تا دنبال درخواست‌های فرابرجامی باشند. 

سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه گفت:  آنچه برای جمهوری اسلامی ایران تحمل ناپذیر است، این است که برخی طرف‌ها با اشتباه محاسباتی تصور کنند وقت و انرژی جمع را با کمپین‌های ضد اطلاعاتی و اخبار تحریف شده تلف کنند و یا به دنبال خواسته‌هایی فراتر از برجام باشند و یا تصور کنند منافعی کمتر از آنچه در برجام است برای ایران قائل شوند. فکر می‌کنم سه کشور اروپایی می‌دانند که انتظار این است به بی‌عملی پایان دهند و برنامه جدی خود را برای چگونگی بازگشت به تعهداتشان در ذیل برجام ارائه کنند.

با گذشت سه ماه از شروع دور هشتم مذاکرات وین، به دلیل عدم تصمیم گیری سیاسی واشنگتن نشست‌ها ادامه دارد و جمهوری اسلامی ایران ذره‌ای از حفظ منافع ملی خود کوتاه نیامده است در حالی که مذاکرات به روزهای پایانی خود نزدیک شده است. 

 زیاده خواهی ایالات متحده؛ گره کور مذاکرات وین 

حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان در آخرین گفتگوی تلویزیونی خود با اعلام خبر حضور انریکه مورا هماهنگ کننده اتحادیه اروپا در ایران در خصوص آخرین وضعیت مذاکرات وین گفت: " آمریکایی‌ها خواستار مذاکره مستقیم بودند و مطرح می‌کردند که می‌خواهیم نشان دهیم که آقای بایدن، حسن نیت دارد. ما هم گفتیم آمریکا اگر حسن نیت دارد باید تحریم‌ها علیه ایران را لغو کند. ما به دنبال عکس گرفتن نیستیم. به دنبال اقدام عملی هستیم و به واسطه‌ها هم گفتیم.وزیر امور خارجه تاکید کرد: به نقطه توافق نزدیک شدیم اما موضوعات اندک و مهم صورت مانده است و با حضور مورا آخرین تبادلاتی که صورت گرفته است مورد بررسی قرار می‌گیرد."

جوسپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا  در مجمع دوحه گفت که ایران و قدرت های جهانی به توافق برای احیای برجام بسیار نزدیک شده اند. وی در یکی از تماس‌های تلفنی اخیر خود با وزیر امور خارجه کشورمان اظهار کرد که اتحادیه اروپا از مطالبه ایران برای اخذ تضامین اقتصادی از آمریکا حمایت می‌کند.

وی همچنین گفت: مذاکرات وین در نقطه حساسی قرار دارد و اکنون آمریکا و ایران در تبادل پیام‌ها باید انعطاف پذیری بیشتری از خود نشان دهند و تلاش کنند که بر محدودیت زمانی غلبه کنند. وی با بیان اینکه «موضوع تضمین اقتصادی برای ایران مهم است» افزود: ما از تحقق آن حمایت می کنیم و به تلاش‌ها برای رسیدن به توافق ادامه خواهیم داد، زیرا مسیر طولانی را طی کرده‌ایم.

مذاکره‌کننده ارشد کشورمان در دیدار با انریکه مورا با یادآوری جدیت و عزم جمهوری اسلامی ایران برای نهایی کردن توافق در وین، تأکید کرد در صورتی که طرف آمریکایی از واقع‌گرایی برخوردار باشد می‌توان به توافق دست یافت.

امیرعبداللهیان در دیدار با مورا تصریح کرد: فقدان تصمیم سیاسی آمریکا برای رفع تحریم هایی که به انتفاع اقتصادی مردم ایران گره خورده، مانع کنونی رسیدن به نتایج نهایی بوده و برای ما برخوردار شدن از منافع کامل اقتصادی و رفع موثر تحریم ها اولویت اساسی است.

 مذاکره کنندگان برای تنفس به پایتخت‌های خود بازگشته‌اند و همچنان پس از گذشت چند ماه مذاکرات معطل تصمیم سیاسی آمریکا است و جمهوری اسلامی ایران خواستار لغو همه تحریم‌ها همراه با تضمین و راستی‌آزمایی برای حصول توافقی پایدار و قابل اتکا است و ذره‌ای از خطوط قرمز خود عقی نشینی نخواهد کرد اما رفتارهای ایالات متحده تداعی کننده سخنان مقام معظم رهبری است که فرمودند: "دولت ایالات آمریکا، در قضیّه‌ی هسته‌ای و نه در هیچ مسئله‌ی دیگری، در برابر ایران رویکردی جز خصومت و اخلال در پیش نگرفته است و در آینده هم بعید است جز این روش عمل کند". البته این رفتار آمریکا خللی در عزم مذاکراه کننده های ایرانی ایجاد نکرده و حفظ منافع ملی و رعایت خطوط قرمز اعلام شده از سوی رهبری نکته‌ای است که از شروع مذاکرات در دولت سیزدهم بارها توسط باقری کنی مذاکره کننده ارشد ایران به آن تاکید شده و از آن کوتاه نمی آیند.

انتهای پیام/