لزوم تهیه طرح جامع احسای تالاب صالحیه

تالاب صالحیه به‌عنوان یکی از حساس‌ترین کانون‌های رطوبی فلات مرکزی ایران، نقشی بی‌بدیل در کنترل سیلاب‌های فصلی، تعدیل دمای محلی، کاهش گرد و غبار و حفظ تنوع زیستی ایفا می‌کند؛ اما فشار‌های انباشته‌شده طی دو دهه گذشته، این تالاب را به مرز فروپاشی اکولوژیکی رسانده است.

به گزارش روابط عمومی و امور رسانه اداره کل حفاظت محیط زیست استان البرز، قربانعلی محمدپور، مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز با اشاره به موقعیت استراتژیک تالاب در محدوده دشت اشتهارد و نقش آن در تعادل هیدرولوژیکی جنوب‌غرب استان، گفت: گستره تالاب طبق مستندات وزارت نیرو بالغ بر ۴۸ هزار هکتار و محدوده اثر آن حدود ۳۲ هزار هکتار برآورد شده که بخش عمده‌ای از آن به دلایل متعدد، از جمله عدم تأمین حق‌آبه و فشار‌های بهره‌برداری، با خشکیدگی و کاهش عملکرد اکولوژیکی روبه‌رو است.

وی تأکید کرد: تالاب صالحیه با ۱۱۰ گونه پرنده مهاجر و بومی، ۲۶ گونه پستاندار، ۲۷ گونه خزنده و حضور گونه‌هایی، چون هوبره، گیلانشاه خالدار، اردک سرسفید و شاهین، در فهرست زیستگاه‌های اولویت‌دار کشور قرار دارد و حفاظت از آن نه‌تنها یک مطالبه استانی بلکه بخشی از مسئولیت ملی در حوزه حفاظت تنوع زیستی محسوب می‌شود.

محمدپور افزود: با وجود اهمیت بالای این تالاب، تاکنون طرح جامعی برای احیای آن تهیه نشده و اقدامات انجام‌شده به‌صورت موضعی، ناپیوسته و فاقد پشتوانه اعتباری کافی بوده است. اختصاص تنها ۱.۵ میلیون مترمکعب آب طی ۱۰ سال اخیر برای بخشی از تالاب، بیانگر شکاف عمیق میان نیاز آبی واقعی و منابع تأمین‌شده‌ست.

وی با اشاره به چالش‌های اصلی پیش‌روی احیای تالاب اظهار داشت: تجاوز به حریم، چرای بی‌رویه دام، عدم تخصیص پایدار منابع آب، فقدان نظام مدیریت واحد و ضعف نظارت در فعالیت‌های معدنی و عمرانی از مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده قلمرو طبیعی تالاب محسوب می‌شود. تاکنون بخش‌هایی از حریم تالاب به‌صورت غیرقانونی واگذار یا تصرف شده و بخشی دیگر تحت فشار فعالیت‌های صنعتی، با اُفت کیفی شدید منابع آب زیرزمینی و آلودگی روبه‌رو است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست البرز با اشاره به راهکار‌های احیای پایدار تالاب صالحیه گفت: تأمین حق‌آبه زیست‌محیطی از طریق اصلاح الگوی تخصیص و تعریف اولویت آبی تالاب، محدودسازی ورود دام به عرصه‌های حساس با اجرای طرح‌های چرای مدیریت‌شده، کنترل ساخت‌وساز و فعالیت‌های معدنی در حریم تالاب از طریق تقویت نظام صدور مجوز، اجرای طرح‌های احیای پوشش گیاهی بومی و کنترل گونه‌های مهاجم، تدوین و اجرای برنامه مدیریت جامع با مشارکت همه ذی‌نفعان، تقویت اکوتوریسم مسئولانه با هدف توسعه پایدار و آموزش جوامع محلی، پایش اکولوژیکی دوره‌ای شامل بررسی کیفیت آب، رسوبات، خاک، جمعیت پرندگان و تغییرات اقلیمی منطقه از جمله کارهای حفاظتی برای این تالاب است.

وی با تأکید بر ضرورت هماهنگی میان دستگاه‌های اجرایی نظیر وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، منابع طبیعی و استانداری البرز گفت: حل بحران صالحیه تنها در سایه مدیریت یکپارچه منابع و اجماع مدیریتی امکان‌پذیر است. هم‌اکنون کمبود منابع مالی و انسانی، روند اجرای طرح‌های احیا را با چالش روبه‌رو کرده و نیازمند حمایت فرابخشی و تزریق اعتبار از سطح ملی هستیم.

محمدپور در پایان با اشاره به مأموریت‌های سازمان حفاظت محیط زیست در صیانت از کانون‌های حساس بیولوژیک کشور افزود: آینده تالاب صالحیه به‌عنوان یک زیست‌بوم حیاتی، مستقیماً با سیاست‌گذاری‌های آبی، توسعه صنعتی منطقه و نوع نگاه به حفاظت از منابع طبیعی گره خورده است؛ هرگونه تأخیر در اقدام، به معنای از دست رفتن فرصت احیا و ورود تالاب به مرحله زوال برگشت‌ناپذیر خواهد بود.

انتهای پیام/