ابتلای یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر به صرع در ایران

نشست خبری روز جهانی مغز امروز (یکشنبه ۲۹ تیرماه) با حضور غفارپور، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، سرور عدوانی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، فهیمه وهبی‌زاده، متخصص مغز و اعصاب و عضو دانشگاه علوم پزشکی ایران در وزارت بهداشت برگزار شد.

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری برنا، غفارپور با اشاره به اهمیت حیاتی مغز در بدن انسان گفت: بدون مغز زندگی امکان ندارد. مغز، اداره‌کننده تمام اعمال هوشی و حرکتی بدن است و اختلالات مرتبط با آن می‌توانند کیفیت زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهند.

وی با اشاره به شیوع گسترده بیماری صرع در جهان، اظهار کرد: در دنیا بیش از ۵۰ میلیون نفر مبتلا به صرع هستند و طبق برخی آمار‌های جدید، حدود یک میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در ایران به این بیماری مبتلا هستند، صرع یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مغز و اعصاب است و دو پیک اصلی شیوع آن در دوران کودکی و پس از ۶۰ سالگی مشاهده می‌شود.

غفارپور با تأکید بر اینکه شناخت نادرست از انواع صرع ممکن است به درمان نادرست منجر شود، گفت: صرع فقط به معنای حملات تشنجی همراه با بیهوشی نیست. گاهی به صورت سردرد‌های ساده، حرکات غیرارادی اندام یا حتی اختلالات رفتاری خود را نشان می‌دهد. متأسفانه در بسیاری از موارد، بیماران به دلیل تظاهرات رفتاری، به اشتباه تحت نظر روان‌پزشک قرار می‌گیرند و سال‌ها بعد مشخص می‌شود که علت اصلی، صرع بوده است.

این متخصص مغز و اعصاب همچنین هشدار داد:در صورت عدم تشخیص و درمان به‌موقع، صرع می‌تواند منجر به کاهش درجه هوشیاری، بروز اختلالات شناختی و رفتاری و حتی آسیب‌های جدی مغزی شود. دارو‌های ضد صرع نیز، در برخی موارد، خود می‌توانند باعث اختلالات رفتاری شوند، از این‌رو انتخاب دقیق نوع دارو و پایش مستمر بیمار اهمیت زیادی دارد.

وی با اشاره به هزینه‌های بالای درمان صرع، تصریح کرد: درمان صرع در جهان میلیون‌ها دلار هزینه دارد. در کشور ما نیز، با توجه به شرایط اقتصادی موجود، باید پزشکان هنگام تجویز داروها، به‌ویژه دارو‌های گران‌قیمت، با دقت و مسئولانه عمل کنند. برخی از انواع صرع با دارو‌های ارزان‌قیمت قابل کنترل هستند، بنابراین ضروری است تجویز دارو بر اساس تشخیص دقیق و نیاز واقعی بیمار انجام شود تا از تحمیل هزینه اضافی به خانواده‌ها و نظام سلامت جلوگیری شود.

غفارپور همچنین درباره برخی باور‌های نادرست مردم توضیح داد: بسیاری از افراد، فراموشی را با بیماری آلزایمر یکی می‌دانند. در حالی که فراموشی تنها یک نشانه است و ممکن است دلایل متعددی داشته باشد، اما آلزایمر یک بیماری مستقل و جدی است که نیاز به تشخیص و درمان تخصصی دارد.

وی تاکید کرد: تشخیص به‌موقع، ارجاع به متخصص مغز و اعصاب و همکاری چندتخصصی از جمله با روان‌پزشکان، نقش مهمی در کاهش عوارض و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به صرع و سایر اختلالات مغزی دارد.

این متخصص با اشاره به اشتباه رایج در جامعه درباره "فراموشی" توضیح داد: مردم اغلب تصور می‌کنند هر نوع فراموشی به معنای ابتلا به بیماری آلزایمر است، در حالی‌که این‌طور نیست. فراموشی می‌تواند نشانه‌ای از مسائل روان‌شناختی مانند افسردگی یا اضطراب باشد. هر عاملی که تمرکز ذهن را کاهش دهد، می‌تواند منجر به کاهش حافظه یا احساس فراموشی شود.

وی ادامه داد: بیماری آلزایمر یک اختلال مستقل با معیار‌های خاص تشخیصی است و نباید هر کاهش حافظه‌ای را به آن نسبت داد. گاهی حتی ما پزشکان نیز ممکن است در تفکیک این موارد دچار اشتباه شویم. تشخیص آلزایمر نیازمند بررسی دقیق، آزمون‌های تخصصی و تأیید پاتولوژیک است. صرف وجود فراموشی یا افت عملکرد مغزی در ظاهر بیمار، نباید منجر به برچسب‌زنی نادرست شود.

غفارپور با بیان اینکه مصرف دارو در کشور زیاد است، عنوان کرد: علاوه‌بر استفاده بیش از میانگین دارو در کشور پزشکان هم در تجویز دارو زیاده روی می‌کنند و در این زمینه باید فرهنگ سازی شود.

در ادامه فهیمه وهبی زاده متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: سکته مغزی از جمله بیماری‌هایی است که در صورت تأخیر در تشخیص و درمان، می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری به مغز وارد کند چرا که هر ۱۵ دقیقه یک بار منجر به ازبین رفتن ۲ میلیون سلول‌های مغزی می‌شود بنابراین زمان در درمان سکته مغزی بسیار اهمیت دارد.

وی تأکید کرد: شناخت علائم اولیه سکته مغزی نقش مهمی در کاهش عوارض و افزایش شانس بهبودی دارد. از جمله این علائم می‌توان به افتادگی یک طرف صورت، ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در اندام‌ها (به‌خصوص در یک طرف بدن)، اختلال در تکلم، یا عدم تعادل ناگهانی اشاره کرد. اگر افراد یا اطرافیان این نشانه‌ها را مشاهده کردند، باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن با اورژانس تماس بگیرند.

وهبی‌زاده با اشاره به پنجره طلایی درمان افزود: درمان سکته مغزی دو مرحله دارد. در مرحله اول، اگر بیمار ظرف ۴ ساعت و نیم پس از شروع علائم به بیمارستان برسد و از دارو از بین بردن لخته خون استفاده کرد که نقش حیاتی در نجات جان بیمار و کاهش عوارض دارد. این درمان فقط در صورتی ممکن است که هماهنگی کامل میان اورژانس، بیمارستان و بخش تصویربرداری وجود داشته باشد.

این متخصص مغز و اعصاب خاطرنشان کرد: بسیاری از مردم نمی‌دانند که در هنگام وقوع سکته مغزی، هیچ اقدام مؤثری به جز تماس سریع با اورژانس وجود ندارد. هر لحظه تأخیر، به معنای مرگ بیشتر سلول‌های مغزی است. به همین دلیل، افزایش سطح آگاهی عمومی درباره سکته مغزی، شناسایی علائم و اهمیت سرعت در انتقال بیمار، باید به‌صورت گسترده اطلاع‌رسانی شود.

وی با اشاره به اهمیت پیشگیری از سکته مغزی گفت: پیشگیری از سکته مغزی به دو بخش اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در پیشگیری اولیه، کنترل فشار خون که اغلب به‌صورت خاموش و بی‌علامت وجود دارد، بسیار اهمیت دارد. سیگار یکی دیگر از عوامل مؤثر در بروز سکته مغزی است و متأسفانه همچنان مصرف آن در کشور ما شایع است.

وهبی‌زاده ادامه داد: ریتم‌های غیرطبیعی قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی نیز می‌تواند خطر بروز سکته مغزی را افزایش دهد و افراد در معرض خطر باید به‌طور منظم مورد بررسی قرار گیرند. همچنین، کنترل سطح چربی خون و تغذیه مناسب به‌ویژه پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای که شامل فیبر بالا و چربی کم است، در پیشگیری از سکته مغزی توصیه می‌شود.

وی گفت: مطالعات نشان داده‌اند انجام دست‌کم ۱۵۰ دقیقه ورزش هوازی در هفته معادل حدود ۴۵ دقیقه در روز می‌تواند نقش مؤثری در سلامت مغز و کاهش خطر سکته مغزی داشته باشد. اگر مردم نسبت به عوامل خطر و علائم هشداردهنده آگاه شوند، می‌توان از بسیاری از موارد ناتوان‌کننده سکته جلوگیری کرد.

این متخصص با بیان اینکه آمار سکته مغزی در کشور ما زیاد است، عنوان کرد: سکته مغزی امکان دارد که در کودکان صورت گیرد اما سکته مغزی جوانان در جامعه ما درحال رخ دادن است و سکته مغزی در افراد زیر ۳۵ سال سکته مغزی در جوانان گفته می شود که عدم داشتن خواب کافی ، استرس ، مصرف مواد مخدر و تنباکو ، برخی از بیماری های خونی و تروما، ضربه به گردن می توان از عوامل بروز سکته مغزی در جوانان دانست.  

وی با بیان اینکه زالو درمانی و زدن سوزن سر انگشت در پیشگیری در سکته مغزی تاثیری ندارد، تصریح کرد: تغذیه از سوی طب سنتی موثر است اما در زمان بروز علایم باید با اورژانس و پزشک تماس بگیرند چراکه به دقیقه وابسته است.

در ادامه این نشست سرور عدوانی، متخصص مغز و اعصاب و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در نشست روز جهانی مغز با اشاره به روند رو‌به‌رشد ابتلا به بیماری آلزایمر در ایران گفت: بیماری آلزایمر یکی از مهم‌ترین اختلالات تحلیل‌برنده مغز است که نه‌تنها زندگی فرد مبتلا، بلکه ساختار خانواده و حتی نظام اجتماعی و اقتصادی کشور را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی با استناد به آمارهای جهانی افزود: در سطح جهان، هر ۳ ثانیه یک نفر به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شود و تخمین زده می‌شود که در ایران نیز هر ۷ دقیقه یک مورد جدید به این بیماری اضافه می‌شود. با توجه به روند پیر شدن جمعیت، انتظار می‌رود این آمار در سال‌های آینده به‌مراتب بالاتر برود.

عدوانی با تأکید بر لزوم آگاهی‌رسانی و غربالگری زودهنگام گفت: هرچه تشخیص بیماری آلزایمر زودتر انجام شود، فرصت‌های بیشتری برای بهبود کیفیت زندگی بیمار و کاهش هزینه‌های درمانی فراهم می‌شود. اما متأسفانه بسیاری از بیماران در مراحل پیشرفته بیماری به مراکز درمانی مراجعه می‌کنند، زمانی که توانایی‌های ذهنی‌شان به‌شدت کاهش یافته و فرصت‌های درمان حمایتی بسیار محدود شده است.

وی ادامه داد: تشخیص زودهنگام این بیماری فقط یک موضوع پزشکی نیست، بلکه یک مسأله اجتماعی است. ما باید به اطرافیان بیماران آموزش دهیم که علائم اولیه مانند فراموشی، اختلال در تصمیم‌گیری، یا تغییرات رفتاری را جدی بگیرند و بیمار را تنها نگذارند.

این عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به بار اقتصادی بیماری گفت: آلزایمر علاوه بر فشار روانی و جسمی، بار مالی بسیار سنگینی نیز به خانواده‌ها تحمیل می‌کند. بسیاری از این بیماران نیاز به مراقبت شبانه‌روزی دارند. این فشار، هم برای مراقبین خانوادگی طاقت‌فرساست و هم بار زیادی به نظام سلامت وارد می‌کند.

وی در ادامه با اشاره به نقش عوامل محیطی و اجتماعی در بروز و پیشرفت بیماری‌های مغز و اعصاب خاطرنشان کرد: افسردگی، فشارهای اقتصادی، تغذیه ناسالم، مصرف دخانیات و سبک زندگی بی‌تحرک، همگی از عواملی هستند که می‌توانند روند ابتلا به بیماری‌هایی مانند آلزایمر را تسریع کنند. بنابراین، رویکرد پیشگیرانه و اصلاح رفتارهای اجتماعی، بسیار مؤثرتر از درمان دیرهنگام است.

عدوانی درباره وضعیت تحقیقات در این حوزه در کشور گفت: خوشبختانه در ایران مراکز تحقیقاتی فعال در حوزه بیماری‌های مغز و اعصاب در حال توسعه هستند. دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور، به‌ویژه در تهران، مشهد، شیراز و تبریز در حال اجرای پروژه‌های پژوهشی جدی در حوزه شناخت، پیشگیری و درمان آلزایمر هستند.

این متخصص با اشاره به وضعیت درمان‌های جهانی افزود: درمان قطعی برای آلزایمر در دنیا هنوز وجود ندارد اما داروهایی برای کاهش سرعت پیشرفت بیماری و تقویت حافظه در مراحل اولیه در کشورهای پیشرفته در دسترس است. این داروها اغلب بسیار گران‌قیمت و محدود به کشورهای توسعه‌یافته‌اند و در کشورهای در حال توسعه از جمله ایران، تنها بخشی از آن‌ها در دسترس قرار دارد.

عدوانی همچنین از تولید برخی داروهای مرتبط با آلزایمر در داخل کشور و صادرات آن‌ها به کشورهای منطقه خبر داد و تأکید کرد: اگرچه نسبت به نیاز واقعی، فاصله زیادی داریم اما زیرساخت‌های علمی و فنی در کشور وجود دارد و باید با برنامه‌ریزی میان‌مدت و بلندمدت، سهم بیشتری از درمان‌های نوین را در اختیار بیماران ایرانی قرار دهیم.

انتهای پیام/