به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری برنا، زمزمه های تخریب خانه ظهیرالاسلام از سال ها پیش به گوش می رسید، اما اوج خبرها در مورد این بنای تاریخی در سال 92 بود، شهریور پر تب و تابی که خانه قرمز خیابان هدایت را رنجورتر از قبل کرد.
پنجم شهریور 92، «مهدی حجت»، معاون وقت سازمان میراث فرهنگی، در خصوص خانه ظهیرالاسلام، گفت: خانه ظهیرالاسلام مالکیت دولتی دارد و متعلق به تامین اجتماعی است. اما بهطور قطع مسئولان تامیناجتماعی علاقه ندارند که نام تخریب یک بنای تاریخی کشور بهنام تامین اجتماعی ثبت شود.
ظهیر الاسلام، فرزند سرراهی تامین اجتماعی
حجت، این خانه را بهترین مکان برای ساختمان روابط عمومی سازمان تامین اجتماعی دانست و اعلام کرد: سازمانی چون تامین اجتماعی حق دارد که از بنای تحتمالکیتاش بهرهبرداری کند.
اما انگار سازمان تامین اجتماعی، تمایلی به استفاده از بنای تحت مالکیتش نداشت و دو روز بعد، درتاریخ 7 شهریور92 ، خانه ظهیرالاسلام، مورد تعرض قرار گرفت و بعد از آن بود که ماموران شهرداری برای سرکشی بنا وارد میدان شدند و اعلام کردند: شهرداری قصد تخریب این خانه را ندارد و در حال حاضر خانه دست میراث فرهنگی و تامین اجتماعی است.
سپیده سیروسنیا، معاون میراث فرهنگی اداره میراث فرهنگی تهران نیز در همین تاریخ، اعلام کرد: این ملک متعلق به سازمان تامین اجتماعی است و به رغم مکاتبات متعدد میراث فرهنگی، اما به نظر میرسد که این سازمان تمایل به حفاظت از این بنا ندارد.
خانه تاریخی که قرار بود پارکینگ سازمان تامین اجتماعی باشد، 12 شهریور 92 آخرین ساکنان خود، حمید و اسماعیل، که خود را سرایدار بنا معرفی می کردند، از دست داد، تا متروکه تر از قبل نفس بکشد.
یکسال از کشمکش های نافرجام و تنهایی ظهیر الاسلام گذشت تا بعد از آن که به اندازه کافی تکیده و تخریب شده بود سرانجام در تاریخ 28 مرداد سال 93، نامش در بین آثار ثبتی قرار بگیرد.اما ثبت ملی هم کارگر نبود و دردی از دردهای بنای یادگاری دوران قاجار کم نکرد.
شهرداری، مادرخوانده ظهیر الاسلام می شود
اما تازه ترین اخبار از خانه ظهیر الاسلام 18 آذر امسال به گوش رسید. سعادتی، قائم مقام شهرداری منطقه 12، با بیان خبری مبنی بر اخذ حکم قضایی برای جلوگیری از تخریب این بنا، گفت: پیرو مکاتبات مکرر با تامین اجتماعی و درخواست تعیین وضعیت عمارت ظهیرالاسلام و عدم پاسخگویی آن سازمان، شهرداری به این نتیجه رسید برای حفظ و جلوگیری از تخریب بیشتر عمارت و رفع خطر برای عموم شهروندان و همچنین عدم اسکان موقت افراد کارتن خواب در خانه مذکور، نسبت به اخذ حکم قضایی اقدام نماید.
محمدمهدی حیدریان، معاون اجتماعی فرهنگی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز از نشست مشترک با مسئولان سازمان تأمین اجتماعی و سازمان زیباسازی خبر داد و اعلام کرد: تفاهم شد در توافقنامهای مشترک، خانه ظهیرالاسلام مرمت و با رویکردی اجتماعی توسعه پیدا کند و مورد بهرهبرداری قرار گیرد و منتظر اعلام نظر هیأتمدیره سازمان زیباسازی هستیم تا توافق به امضای دو سازمان برسد و پس از آن بلافاصله کار مرمت را آغاز کنیم
اما واکنش سازمان زیباسازی در رابطه با این موضوع حکایت از آن داشت که مرمت ظهیر الاسلام، همچنان در حد یک رویا باقی می ماند.
عیسی علیزاده، رئیس سازمان زیباسازی،اعلام کرد تا زمانی که هیأتمدیره سازمان زیباسازی این تفاهم را قبول نکند، چیزی امضا نخواهد شد.
سرانجام مجتبی عبداللهی، معاون خدمات شهری شهرداری تهران، 14 دی 94، خبر از مرمت خانه ظهیرالاسلام داد و گفت: خانه ظهیرالسلام به طور مستقل برای سازمان زیباسازی نیست و طی انعقاد یک تفاهم نامه با وزارت کار، رفاه و تامین اجتماعی و با همکاری منطقه 12 مرمت و احیا می شود و قطعا کاربری فرهنگی خواهد داشت و به نگارخانه، موزه هنر یا خانه موزه تبدیل می شود.
تعیین تکلیف بنای قجری
در حالی که یک ماه از آخرین وعده درباره مرمت و بازسازی خانه ظهیر الاسلام گذشته است، هنوز تمام حرف ها در حد وعده و وعید باقی مانده است و در تازه ترین مورد، رجبعلی خسروآبادی، مدیر کل میراث فرهنگی استان تهران، خبرهایی از وضعیت این خانه تاریخی اعلام کرد.
به گزارش خبرنگار میراث فرهنگی خبرگزاری برنا، خسروآبادی، در این خصوص گفت: حدود یکسال است که بلاانقطاع در رابطه با ظهیرالاسلام پیگیری و تلاش کردیم و مسیرهای مختلفی را برای ساماندهی به این وضعیت طی کردیم، شهرداری تهران از خرید این بنا استقبال کرد اما سازمان تامین اجتماعی، حاضر به فروش خانه نشد. حتی مجلس نیز در این بحث ورود کرد اما اتفاقی رخ نداد.
مدیر کل میراث فرهنگی پیرامون آخرین تصمیمات در مورد بنای ظهیرالاسلام، افزود: در آخرین مرحله قرار شد، سازمان زیباسازی، سازمان میراث فرهنگی و سازمان تامین اجتماعی، تفاهم نامه ای تنظیم کنند و طبق آن سازمان زیباسازی، بخشی از هزینه های معماری ومرمت را تقبل کند. و بعد از یکسال و نیم تلاش و پیگیری برای ساماندهی وضعیت این بنا، معاونت اجتماعی و فرهنگی وزارت رفاه تعاون و خدمات اجتماعی و سازمان تامین اجتماعی تفاهم نامه امضا کردند و تصمیم بر این شد سازمان تامین اجتماعی، 2 میلیارد تومان پول مرمت بنا را تامین کند و زیر نظر سازمان میراث فرهنگی، مرمت شود و برای مدت ده سال در اختیار معاونت اجتماعی و فرهنگی وزارت رفاه تامین اجتماعی به عنوان خانه فرهنگ تلاش قرار گیرد.
وی در ادامه بیان کرد: قرار است یک کمیته راهبردی، با حضور بنده، معاون اجتماعی فرهنگی وزارت رفاه و رییس سازمان تامین اجتماعی شکل بگیرد و در این کمیته کارکردهای این خانه تعریف شود.
بعد از تمام تلاش ها برای حفظ بنای ظهیرالاسلام و پشت سر گذاشتن تمام تلخی هایی که این بنای قجری پشت سر گذاشته است، باید دید وعده های اخیر تا چه حد جامه عمل می پوشد و مرهمی می شود بر تن ترک خورده خانه قرمز رنگ خیابان هدایت، خانه ای که پیشنهادها برای استفاده از آن، کم نبود. از موزه مطبوعات تا مجتمع تجاری و پارکینگ و درتازه ترین مورد، خانه فرهنگ تلاش.