آسیب شناسی دلایل شکست برنامه های استراتژیک

به گزارش گروه خبر خبرگزاری برنا، مهندس طاهر موهبتی در اجلاس تبیین برنامه عملیاتی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در سال 95  گفت: معمولاً در دستگاه‌های اجرایی به برنامه محوری توجه کافی نمی‌شود و دستگاه‌ها به روزمرگی می‌افتند و این یک تهدید برای سازمان‌ها و دستگاه‌هاست.

 معاون برنامه‌ریزی، هماهنگی و امور حقوقی یادآورد شد: گرچه در وزارت بهداشت، سالیان مدیدی در حوزه استراتژی‌ها و برنامه‌های راهبردی کار شده بود اما در حوزه یکپارچه‌سازی برنامه و لایه‌های پایینی که برنامه‌های عملیاتی در آن انجام می شود، شاید اولین وزارتخانه‌ای باشیم که در بین دیگر دستگاه‌های اجرایی برای برنامه ریزی عملیاتی اقدام کرده‌ایم و امیدواریم با همکاری سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور برنامه‌ریزی عملیاتی وزارت بهداشت به صورت پایلوت، به عنوان الگویی برای دیگر دستگاه‌ها معرفی شود.

مهندس موهبتی، یکپارچه سازی، سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و تنظیم مقررات را از دلایل شکل‌گیری معاونت برنامه‌ریزی عنوان کرد و گفت: قبلاً در یک حوزه برنامه‌ریزی می‌شد، حوزه دیگر آن را تبدیل به برنامه می‌کرد و تدوین احکام قانونی و تنظیم مقررات مورد نیاز در حوزه دیگری پیگیری می شد.

وی در توضیح بیشتر گفت: برنامه گاهی اوقات قانون می‌خواست و باید برای تبدیل به لایحه و ارائه به دولت به دفتر حقوقی می‌رفت و اگر این برنامه مصوبه هیات امنا را نیاز داشت باید به هیات امنا ارجاع می‌شد و در واقع فرایند برنامه‌ریزی در 4 بخش وزارتخانه انجام می‌شد و ایجاد وحدت رویه در این بخش‌ها مشکل بود ، بنابراین دستیابی به اهداف برنامه رو مشکل می ساخت.

مهندس موهبتی، تسریع در به نتیجه رسیدن برنامه‌ها را اقتضای وجود معاونت برنامه‌ریزی در دستگاه عنوان کرد و گفت: معاونت برنامه‌ریزی در وزارت بهداشت طبق تاکید وزیر بهداشت به منظور یکپارچه سازی، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی و تنظیم مقررات شکل گرفته است.

معاون هماهنگی، برنامه‌ریزی و امور مجلس در ادامه به آسیب‌شناسی‌های انجام شده در این حوزه اشاره کرد و گفت: نتایج یک تحقیق نشان می‌دهد که 70 درصد برنامه‌های استراتژیک در دنیا به شکست می‌انجامد.

مهندس موهبتی یکی از مهم‌ترین دلایل عملیاتی نشدن برنامه‌های استراتژیک را نبود یا کمبود وقت مدیران عالی و نرسیدن برنامه به لایه‌های پایینی سازمان عنوان کرد و گفت: به همین دلیل برنامه‌های استراتژیک در حد چشم‌اندازها، ماموریت‌ها و اهداف کلان باقی می‌مانند در حالی که آنچه دسترسی به چشم‌اندازها را فراهم می‌کند برنامه‌های عملیاتی و فرآیندها هستند.

مهندس موهبتی به یکی دیگر از دلایل عملیاتی نشدن برنامه‌های استراتژیک اشاره کرد و گفت: معمولاً در برنامه‌ها، آمال و آرزوهای دست‌نیافتنی نوشته می‌شود.

وی زمان بر بودن برنامه‌ریزی را مورد تاکید قرار داد و گفت: ذات برنامه‌ریزی زمان‌بر بودن آن است و باید در این زمینه سعه صدر داشته باشیم و بدانیم که نمی‌توان در سال اول برنامه به همه ایده‌های مدنظر، دست یافت.

معاون برنامه‌ریزی، هماهنگی و امور مجلس در ادامه مشارکت همه کارکنان را در عملیاتی شدن برنامه‌ها بسیار مهم توصیف کرد و گفت: کارکنان سازمان باید نسبت به برنامه احساس مالکیت و در آن حضور داشته باشند.

مهندس موهبتی گفت: پژوهش‌ها نشان می‌دهد که 95 درصد کارکنان اصلاً استراتژی‌های سازمان را نمی‌دانند در حالی که تک تک اعضای سازمان باید نسبت به برنامه‌های کلان سازمان خود آگاهی داشته باشند بنابراین ایجاد حساسیت در کارکنان در این زمینه ضروری است.

وی اعتقاد و باور مدیریت عالی دستگاه را نیز از عوامل مهم عملیاتی شدن برنامه‌ها عنوان کرد و گفت: خوشبختانه وزیر بهداشت و روسای دانشگاه‌ها به این امر باور دارند و پیشرفت‌های حوزه برنامه‌ریزی مرهون توجه مدیریت عالی دستگاه است.

معاون برنامه‌ریزی، هماهنگی و امور مجلس با بیان این که هر برنامه‌ای الزاماً پول نیاز ندارد، گفت: بسیاری از برنامه‌ها از جنس تنظیم مقررات است و تنها ایده می‌خواهد.

مهندس موهبتی بر معنادار بودن ارتباط بین اولویت‌ها و بودجه تاکید کرد و با بیان این که در 60 درصد از سازمان‌ها بین اولویت‌ها و بودجه‌های سازمان ارتباط وجود ندارد تصریح کرد: اولویت‌ها و بودجه دستگاه باید هم جهت باشد و تخصیص بودجه براساس پیشرفت برنامه صورت گیرد.

وی یادآور شد: چه بسا منابع بسیار محدود با برنامه‌ریزی خوب ، آثار اثربخشی را برجای گذاشته است.

معاون برنامه ریزی، هماهنگی و امور حقوقی بر ضرورت پایش و ارزیابی برنامه تاکید کرد و گفت: برنامه باید ارزیابی انطباقی شود و در صورتی که افراد یا واحدهایی براساس شاخص‌های کمی موفق عمل کرده‌اند مورد تقدیر قرار گیرند و برعکس به افرادی که تاخیر از برنامه داشته‌اند، تذکر داده شود.

معاون برنامه ریزی، هماهنگی و امور مجلس در ادامه به برخی اقدامات این معاونت در حوزه برنامه‌ریزی اشاره کرد و گفت: اهداف کمی و کلی برنامه را مدتی پیش به دانشگاه‌های علوم پزشکی اعلام کرده‌ایم و شیوه نامه عملیاتی برنامه به استان‌ها ابلاغ شده است که براساس آن در ستاد به تعداد معاونت‌ها و حوزه‌ها کار گروه تخصصی تشکیل شده است.

وی افزود: در هر کارگروه تخصصی دانشگاه‌های علوم پزشکی هم حضور دارند و براساس اهداف کمی و کیفی، برنامه‌های دانشگاه‌ها را تدوین کرده‌اند و این برنامه‌ها مجدداً برای نظردهی به دانشگاه‌های علوم پزشکی ارسال شده است.

مهندس موهبتی افزود: در هر دانشگاه علوم پزشکی یک ستاد برنامه با حکم وزیر بهداشت تشکیل شده است و هریک از روسای دانشگاه‌ها، طی حکمی به عنوان رئیس ستاد برنامه منصوب شده‌اند و قائم مقامان ستادهای برنامه و دبیران هیات امنا نیز مسئولیت پی‌گیری برنامه را برعهده دارند که در همایش برنامه عملیاتی دانشگاههای علوم پزشکی در سال 95 شرکت کرده اند تا با تدوین برنامه عملیاتی و یکپارچه‌سازی مفاهیم آشنا شوند.

معاون برنامه‌ریزی و امور هماهنگی در خاتمه اظهار امیدواری کرد حرکت وزارت بهداشت در حوزه برنامه‌ریزی نویدبخش برنامه عملیاتی مطلوب بوده و نتایج مثبتی در پی داشته باشد.