برخورد غیرشفاف با زیست‌بوم آشوراده

به گزارش خبرگزاری برنا، در این میزگرد کارشناسان با تاکید بر اینکه واگذاری منطقه آشوراده به بخش خصوصی هیچ ضرورتی ندارد، خواستار این موضوع شدند که این محیط طبیعی که مأمن حیات‌وحش و پرندگان منحصربه‌فرد است به حال خود رها شود. آشوراده که ازلحاظ زیست‌محیطی منطقه‌ای بسیار حساس است در پهنه شمال کشور تنها منطقه مصون مانده از دست‌اندازهای سودجویانه است. این منطقه که اکوسیستم کم‌نظیر و شکننده‌ای دارد، از دیرباز واگذاری بخشی از اراضی این منطقه به بخش خصوصی برای بهره‌برداری‌های گردشگری و تفریحی همواره محل مناقشه و کشمکش دولتمردان بوده‌است و دوستداران محیط‌زیست همواره معترض نحوه واگذاری این منطقه بسیار حساس به بخش خصوصی بوده‌اند.

«محمد درویش» کارشناس محیط‌زیست در این نشست گفت: ما پهنه حدود ۸۰۰ کیلومتری در نوار ساحلی شمال کشور داریم، از این حدود ۸۰۰ کیلومتر تقریباً همه‌جا مورد تعدی و تعرض انسان قرارگرفته است، تنها عرصه‌ای که مصون از توسعه باقی‌مانده همین منطقه میانکاله و آشوراده است که حدود ۶۰ کیلومتر عرض آن است. سؤال اصلی من این است که اگر اولویت ما بالفعل کردن جاذبه‌های گردشگری، طبیعی و یا بوم‌گردی است چرا دولت در آن محدوده ۷۰۰ و خرده‌ای کیلومتر سرمایه‌گذاری نمی‌کند؟ چرا ما درجایی که بکرترین مکان به لحاظ اکوسیستمی است تمرکز کرده‌ایم، محل تخم‌ریزی ماهی‌های خاویار است و از منظر اقتصادی ارزنده ومحلی است که پرنده‌های مهاجر به آن وارد می‌شوند و در آنجا احساس امنیت می‌کنند، حالا چرا ما می‌خواهیم ازآنجا شروع کنیم؟ دلیل اصلی آن است که بقیه زمین‌ها به درست یا غلط مالک پیداکرده‌اند.

این فعال محیط زیست افزود: اصولاً با موضوع گردشگری و استفاده از جذابیت طبیعت مخالف نیستم، حال‌آنکه با مسئله آشوراده به‌صورت شفاف برخورد نشده‌است، یعنی اگر سازمان محیط‌زیست خیلی شفاف می‌گفت که همه فعالان و متخصصان در حوزه محیط‌زیست و گردشگری می‌توانند در موضوع آشوراده وارد شوند و طرح علمی و متقنی را که از سوی صاحب‌نظران و متخصصانی که مورد تائید است، ارایه و در مورد جزئیات این طرح با مردم مشورت می‌شد، هیچ‌گاه این مخالفت‌ها درنمی‌گرفت.

وی با اینکه کشورمان در عرض ۲۵ تا ۴۰ درجه قرارگرفته یعنی سرزمین خشک کمربند جهان اصلاً کشاورزی نیست، ادامه داد: باید برویم به سمت بالفعل کردن ظرفیت‌های طبیعی موجود در حوزه استحصال انرژی‌های نو، زمین‌گرمایی، جذر و مدی، بادی، خورشیدی درزمینه تقویت زیرساخت‌های بوم گردی مسئولانه، گردشگری فرهنگی، تاریخی، استفاده از ۴هزار و 700کیلومتر مرز آبی که داریم و استفاده از سرزمینی که به آن قلب جاده ابریشم می‌گوییم. ما تمام این ظرفیت‌ها را فراموش کرده‌ایم و رفته‌ایم به آن نوع از توسعه‌ای چسبیده‌ایم که اصلاً به صلاح ایران نیست.

هنوز صدای پرندگان درجزیره به گوش می‌رسد

نفیسه سعادتی، عضو شورای مرکزی سمنا هم در این نشست با بیان اینکه در میانکاله و جزیره آشوراده هنوز صدای پرندگان به گوش می‌رسد و ساحل آن سرشار از صدف است، تصریح کرد: این موضوع نشان می‌دهد که این محل از آلودگی دریاها به دورمانده‌اند. این شبه‌جزیره منحصربه‌فرد محل تخم‌ریزی ماهی‌های خاویاری و محل زمستان گذرانی پرندگان مهاجر است. اگر این‌گونه عرصه‌های طبیعی تخریب شوند، دیگر نمی‌شود آن‌ها را بازسازی کرد. خیلی از عرصه‌های طبیعی هستند که آن‌ها را بعد از تخریب می‌توان ترمیم کرد ولی وقتی ماهیان خاویاری ازآنجا رفتند و یا پرندگان مهاجر آنجا را امن ندیدند دیگر بازنمی‌گردند. چگونه می‌شود این ضایعه را جبران کرد؟ آن‌وقت ما می‌خواهیم در این منطقه با این حساسیت و شکنندگی جایی که زیر نظر چند کنوانسیون بین‌المللی ازجمله کنوانسیون رامسر است، طرح گردشگری راه بیندازیم.

در ادامه «آرش خیراندیش» مسئول کمیته گردشگری پایدار سمنا هم بحث را با چند سؤال شروع کرد و گفت: چرا مجموعه دولت و سازمان محیط‌زیست طی چند ماه گذشته روی جزیره آشوراده و گردشگری این جزیره متمرکزشده‌اند. این سؤال درواقع ذهن را به آن سمت می‌برد که گویا کار کلانی قرار است انجام شود، وقتی طرحی توسط دولت، رئیس دولت و چند تن از معاونان آن انجام می‌شود، نمی‌تواند کار کوچکی در حوزه گردشگری باشد. توریسم  واکوتوریسم تعریف دارد، گردشگری انبوه یک فعالیت تجاری کلان است که درواقع باید اقتصادسنجی شود، سرمایه‌گذار باید داشته باشد و بر اساس همان اصول اقتصادی سود و زیان این‌ها باید سنجیده شود، این سؤال پاسخش مشخص است و ما با ادعای اینکه در آنجا قرار است اکوتوریسم پایه‌گذاری شود، نمی‌توانیم قانع شویم.

او افزود: وقتی صحبت از جامعه محلی و ایجاد اشتغال برای جامعه محلی می‌شود مسلماً در چنین تفکری جایی برای جامعه محلی و اشتغال‌زایی برای آن‌ها وجود ندارد. بسیار خب اما این ادعا که به فکر اشتغال‌زایی جوامع محلی هستید را قبول کرده اما این سؤال پیش می‌آید که آیا آن منطقه به آن وسعت خارج از جزیره آشوراده ظرفیت فعالیت‌های گردشگری پایدار را ندارد؟ اتفاقاً بسیار منطقه بااستعدادی است ازنظر اکوتوریسم خارج از جزیره آشوراده. نزدیک به آن مثل گمیشان، آق‌قلا ظرفیت‌های بسیار بالایی دارند. چرا باید متمرکز بر حساس‌ترین منطقه باشیم. اگر به فکر جامعه محلی هستیم جامعه محلی خارج از جزیره ساکن هستند. من فهرستی از ۱۰ فعالیت گردشگری و گردشگری کشاورزی معرفی می‌کنم که خارج از جزیره کاملاً قابل‌اجراست.

سرمایه‌گذاری اقتصادی در آشوراده مقرون‌به‌صرفه نیست

فریبرز رئیس‌دانا، اقتصاددان مستقل نیز در این نشست آشوراده را یکی از مناطق ارزشمند طبیعی و سرمایه ملی و میراثی  عنوان کرد و گفت: به‌سادگی نمی‌توان به  این منطقه دست زد. هیچ طرح سرمایه‌گذاری اقتصادی در آشوراده مقرون‌به‌صرفه نیست، بهتر است برای سال‌ها این را فراموش کنند، بهترین سرمایه‌گذاری در آنجا ممانعت از سرمایه‌گذاری کردن است. یک سری پدیده‌ها هستند که اگر به آن‌ها دست‌زده شود از ارزش می‌افتد، هرچقدر هم اگر ارزش از آن بگیرید، ارزش‌های واقعی را از آن می‌گیرید.

او افزود: در آشوراده مثل هر جای دیگری رفتن به‌سوی مسیر غلط توسعه فقط محصول اشتباه انتخابی نبوده‌است. بسیاری از ما زیبایی‌های سرسبز شمال را به یاد داریم و این زیبایی‌ها ارزش بوده‌است، این ارزش می‌توانست خیلی بیشتر از میزان صادرات و مقدار تولید برنج فعلی ثروت بیفزایند و به بشریت گرسنه هم عرضه بکند و چه برسد مردم خودمان. بخش عمده‌ای از مردم متوجه شده‌اند که صاحبان صنایع دیگر به دنبال ایجاد اشتغال نیستند و تولیدکننده آلودگی بیشتر و نازیبایی می‌شوند. سازمان‌های محیط زیستی مردم‌نهاد امتحان‌ها و توانایی‌های عالی در این زمینه از خود نشان داده‌اند.