چه گیاهان دارویی به ما آرامش می‌دهند؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری برنا،  در اینجا با چند داروی گیاهی مهم که در ایجاد حس آرامش و کاهش اضطراب موثر است آشنا می شویم.

رزماری

نام علمی گیاه رزماری که به فارسی به آن اکلیل کوهی گفته میشود، rosmarinos officicnalis و نام عمومی آن در جهان rosmaryاست. رزماری یا اکلیل کوهی، گیاهی چند ساله، معطر و از خانواده نعنائیان است که برگ‌های سوزنی شکل و همیشه سبز دارد. رزماری ضد درد، ضدعفونی‌کننده، ضد افسردگی، ضد التهاب، خلط‌ آور، ضد ویروس و تقویت کننده نیروی جنسی است.

این گیاه شفا‌بخش، برای معالجه رماتیسم، فلج، سستی اعضاء، تشنج، اختلالات عصبی و تنفسی و همچنین نارسایی کبد و کیسه صفرا مفید و موثر است. رزماری خستگی‌های مفرط را بهبود بخشیده و برای رفع اضطراب و پریشانی توصیه می‌شود.

در رایحه‌ درمانی استفاده‌های بسیاری از این گیاه می‌شود که ایجاد احساس جوانی و شادابی، ‌عشق و سلامتی و نیز خواب راحت از جمله کاربردهای موثر این گیاه در این حرفه است. قسمت مورد اسفاده این گیاه برگهای معطر آن است که از قدیم به صورت دمکرده به عنوان آرامبخش مورد استفاده بوده است. امروزه از این گیاه فراورده‌هایی به اشکال مختلف تهیه میشود که میتوان از آنها به راحتی استفاده کرد. مصرف سنتی آن به صورت دمکرده است. برای این کار میتوان 5 گرم گیاه را خرد کرد و روی آن یک لیوان آب جوش ریخت و به مدت 20 دقیقه روی بخار قرار داد سپس آن را صاف کرد و نوشید. میتوان مصرف این مقدار را دوباره در روز تکرار کرد و بهتر است یک نوبت آن شب، هنگام خواب باشد.

سنبل الطیب

سنبل‌الطیب یا علف گربه، با نام علمی(valerianaOfficinalis)، گیاهی است علفی و چند ساله که ساقه آن به طور عمودی تا ارتفاع دو متر رشد می‌کند. این گیاه دارویی دارای بوی مطبوعی است و گربه بوی این گیاه را از فاصله دور تشخیص داده و در اطراف آن جست‌وخیز می‌کند.

بیشترین قسمت مورد استفاده این گیاه برای مصارف درمانی، ریشه آن است. ریشه گیاه سنبل‌الطیب دارای اجزای مختلفی بوده و می‌توان به روغن‌های فرار مثل «والریک‌اسید»، «آلکالوئیدها» و آمینواسیدهای آزاد مثل «گاما آمینوبوتیریک اسید»، «تیروزین»، «آرژنین» و «گلوتامین» اشاره کرد. نام اسید آمینه «والین» را از روی این گیاه انتخاب کردند و «والرنال» و «اسید والرنیک» از قوی‌ترین ترکیبات آرام‌بخش موجود در سنبل‌الطیب هستند.

این گیاه دارویی اثر ضد تشنج دارد و در رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری مفید است همچنین ضداسپاسم، آرام‌بخش و تب‌بر است. ریشه سنبل‌الطیب در معالجه صرع، بیماری مالیخولیا و میگرن اثر مفید داشته و دردرمان بی‌خوابی موثر است. مصرف سنتی آن به صورت 5 گرم ریشه‌های له شده و جوشانده است و میتوان روزی یک یا دو نوبت از آن استفاده کرد ولی امروز از این ریشه‌ها در صنایع داروسازی فراورده‌هایی به شکل قرص، کپسول و قطره تهیه میشود که مصرفشان را راحت کرده است. نکته قابل اهمیت و احتیاط این است که داروها و گیاه را نباید به مدت طولانی مصرف کرد و باید پس از دو یا سه هفته مصرف آن برای یک یا دو هفته قطع شود.

گل ساعتی

نام علمی گل ساعتی passiflora incranata و نام عمومی آن passion flower است. قسمت مورد استفاده گیاه گلهای آن است که بسیار زیباست. این گیاه از قدیم به عنوان آرامبخش و برای رفع بیخوابی مورد استفاده بوده است. امروزه نیز در صنایع داروسازی از آن فراورده‌های مختلفی تهیه میکنند. میوه گل ساعتی که معروف به Passion Fruit است، میوه ای بیضی شکل با دانه های متعدد قابل خوردن می باشد پوست این میوه در صورت رسیدن ظاهر خشک و چروکیده پیدا می کند و مصرف آن قبل از خواب باعث ایجاد آرامش می شود.

در مطالعه ای که وزیریان و همکاران در دانشگاه علوم پزشکی تهران بر روی 36 بیمار مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر انجام دادند مشخص شد که عصاره گل ساعتی به اندازه اگزازپام در کاهش علایم اضطراب موثر است. مصرف سنتی آن به صورت دمکرده است و میتوان حدود 5 تا 7 گرم از گلهای خشک آن را به صورت دمکرده هر روز استفاده کرد نکته مهم و مورد احتیاط این است که فراورده‌های این گیاه نیز به طور ممتد و طولانی مدت نباید استفاده کرد زیرا آلکالوئیدی در آن وجود دارد که میتواند باعث وابستگی شود. بنابراین بهتر است مصرف آن دوره‌ای باشد و پس از مدتی مصرف قطع و بعد از مدتی دوباره شروع شود.

نعناع

نعناع گیاه مشهوری است با نام علمی menthe که حدود 33 گونه دارد. بیشتر این گونه‌ها به صورت سبزی خوراکی از قدیم مورد استفاده بوده‌اند. نعناع یکی از پرمصرفترین گیاهان خوراکی است و رایحه آن یکی از پرمصرفترین رایحه‌ها در صنایع خوراکی، غذایی، بهداشتی، ماساژ درمانی و دارویی است. نعناع مسکن،‌ آرام بخش و قاعده آور است.

برای بی خوابی، کم خوابی و ناراحتی های شبانه یک داروی موثر است. نعناع به صورت تازه، خشک، عصاره، عرق، چای کیسه‌ای و رایحه رقیق شده مورد استفاده است. یکی از موارد استفاده دارویی آن به عنوان آرامبخش و ضد درد است و به صورت دمکرده، چای کیسه‌ای و قطره مورد استفاده قرار میگیرد. با توجه به خوراکی بودن گیاه نعناع فراورده‌های آن برای کودکان و نوزادان بلامانع است.

علف چای

علف چای که به نامهای گل راعی، گل هزار چشم و هوفاریقون نیز مشهور است، به نام علمی hypericum perforatum و نام عمومی st.johns'wort در جهان شناخته میشود. این گیاه از حداقل 2200 سال پیش نزد بیشتر اقوام و ملل جهان به عنوان ضد افسردگی و آرامبخش مورد استفاده بوده و موثرترین و قویترین گیاه آرامبخش و ضد افسردگی در بین گیاهان دارویی است.

تقریبا همه دانشمندان طب سنتی و داروسازی از این گیاه یاد کرده‌اند و بیش از 100 کارخانه داروسازی از آن فراورده‌هایی به صورت قرص، کپسول و قطره تهیه میکنند. این گیاه همچنین پرمصرفترین گیاه دارویی آرامبخش در 10 سال اخیر بوده است.

از این گیاه ارزشمند داروی گیاهی به شکل قطره و به نام هایپیران به بازار دارویی ارائه شده و با موفقیت در حال استفاده در ایران است. از این قطره گیاهی در درمان ترس، دلهره و تشویش، بی حوصلگی و انزواطلبی، رخوت و سستی، افسردگی سنین کهولت، سردردهای عصبی و میگرنی، عدم تمرکز و افکار بیهوده گذشته و آینده ناراحت کننده، بدخوابی و بی خوابی، سردردها، دردها و تغییرات خلق وخوی قبل و هنگام قاعدگی و یائسگی در زنان استفاده می شود.

میزان مصرف

بزرگسالان دو تا سه نوبت در روز و هر نوبت 30 قطره در کمی آب یا آب میوه رقیق نموده و میل کنند.

نوجوانان دو تا سه نوبت در روز و هرنوبت 20 قطره در کمی آب یا آب میوه رقیق کرده و میل کنند.