شکست مرزهای نوآوری در فناوریهای مراقبتی/ ماسک مایع ایرانی با اثر ژنتیکی بر پوست ثبت جهانی شد!
زهرا وجدانی: در دهه اخیر همگرایی میان علوم زیستی، زیستفناوری و صنعت مراقبت از پوست افقهای تازهای در توسعه محصولات شخصیسازیشده و علمیمحور گشوده است. از کرمهای مبتنی بر DNA گرفته تا سنسورهای بیولوژیک برای تحلیل وضعیت پوست، صنعت «درماتوفناوری» به سمت محصولاتی با پشتوانه علمی در حرکت است.
در همین بستر فناوریای با عنوان Mesophyl از سوی پژوهشگر ایرانی آزاده عباسزاده معرفی شده که بهعنوان نخستین ماسک مایع صورت با اثرگذاری بر بیان ژن پوست توصیف شده است.
در این گزارش این فناوری نوظهور را بر پایه دادههای علمی موجود و اصول زیستشناسی مولکولی با هدف شناخت علمی، نه ارزیابی تجاری مورد بررسی قرار میدهیم.
ادعای اصلی فناوری: تنظیم بیان ژنها در پوست
بیان ژن (Gene Expression) فرآیندی است که طی آن اطلاعات رمزگذاریشده در DNA به پروتئینهای عملکردی تبدیل میشود. این فرآیند پایهگذار پاسخهای سلولی به عوامل محیطی و درونی از جمله بازسازی بافت، ساخت کلاژن و کنترل التهاب است.
بر اساس اطلاعات ارائهشده در وبسایت رسمی فناوری Mesophyl این ماسک مایع با ترکیبات زیستفعال خود میکوشد بر مسیرهای مولکولی دخیل در بیان ژنهای پوستی اثرگذار باشد. این تأثیر بهطور خاص شامل:
• تنظیم مسیرهای اپیژنتیکی (epigenetic) مانند متیلاسیون DNA یا تغییرات هیستونی
• تحریک سلولهای بنیادی اپیدرمی به تقسیم و بازسازی
• فعالسازی یا سرکوب miRNAهایی است که بهعنوان خاموشکنندههای ژن عمل میکنند
گرچه جزئیات کامل این مکانیسم هنوز در منابع عمومی یا علمی منتشر نشده اما اساس نظری این نوع عملکرد در پژوهشهای پایه بیولوژی پوست قابل پیگیری است.
امکانپذیری علمی فناوری در شرایط واقعی پوست
برای اینکه یک ترکیب موضعی بتواند در سطح ژن عمل کند نیاز به عبور از سد اپیدرمی (Stratum Corneum) ورود به لایه درمیس و دسترسی به سلولهای فعال دارد. این مسیر معمولاً در محصولات مراقبتی عمومی با محدودیت مواجه است.
با این حال مطالعات قبلی روی برخی ترکیبات فعال مانند رتینول، اسید هیالورونیک با حامل نانو یا پپتیدهای سیگنالینگ نشان دادهاند که با استفاده از فناوریهای خاص مانند نانوکپسولاسیون یا لیپوزومهای هدفمند میتوان تا حدودی این موانع را پشت سر گذاشت.
بر این اساس Mesophyl اگر از فناوریهای نوین انتقال هدفمند مولکول بهره گرفته باشد میتواند بالقوه امکان اثرگذاری در سطوح زیرین پوست البته در صورت اثبات تجربی را داشته باشد.
پپتید، نانو، آنتیاکسیدان ترکیب ادعایی محصول
در اطلاعات منتشرشده ترکیبات دقیق ماسک مایع Mesophyl اعلام نشده، اما بهصورت کلی موارد زیر بهعنوان اجزای کلیدی آن مطرح شدهاند:
• پپتیدهای زیستفعال برای تحریک ساخت پروتئینهای ساختاری پوست
• آنتیاکسیدانهایی مانند Coenzyme Q۱۰ و ویتامین E برای مهار استرس اکسیداتیو
• نانوذرات حامل مواد فعال برای نفوذ عمیقتر به لایههای درمیس
• ترکیبات تنظیمکننده پاسخهای التهابی با منشأ گیاهی
در حال حاضر دادههای دقیق در مورد غلظت، ساختار، پایداری یا اثربخشی این ترکیبات منتشر نشده و بررسی تجربی در شرایط کنترلشده علمی ضروری است.
اطلاعات ثبت اختراع بینالمللی: تأیید اولیه در WIPO
در تاریخ ۳ جولای ۲۰۲۵ سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) اختراعی با شماره WO/۲۰۲۵/۱۴۱۳۴۹ را با عنوان یک ماسک مایع اپیژنتیکی با ابزار اپلیکاتور اختصاصی منتشر کرد که توسط آزاده عباسزاده (ABBASZADEH FALLAH, Azadeh) به ثبت رسیده است.
اطلاعات کلیدی این پتنت:
در خلاصه رسمی WIPO آمده است که این ماسک مایع بر پایه عصاره گیاه Astragalus ساخته شده که با تحریک مسیرهای سلولی، تولید کلاژن را افزایش میدهد. این فناوری عملکرد اپیژنتیکی دارد؛ یعنی با تأثیر بر بیان ژنهای خاص، انعطافپذیری پوست را بهبود میبخشد. مزایای ضدپیری، آنتیاکسیدانی، تقویت سد پوستی، مقابله با التهاب، تیرگی، خشکی و تسریع سنتز کلاژن را هدف میگیرد. طراحی فرمول آن بهگونهایست که سازگار با محیط زیست، طبیعی، پایدار و اقتصادی باشد.
وجود یک پتنت ثبتشده در WIPO قطعاً نشانگر جدی بودن پروژه و عبور آن از مرحله ایده به توسعه تکنولوژیک است. اما طبق عرف علمی پتنت جایگزین دادههای تجربی نیست. اگرچه در اسناد پتنت به قابلیتهای قابلتوجهی اشاره شده، تا زمان انتشار مقالات peer-reviewed یا نتایج کارآزماییهای بالینی این ادعاها در سطح مفهومی باقی میمانند.
نکته مثبت این است که پایه گیاهی آن (Astragalus) در مطالعات متعددی خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی نشان داده و در طب سنتی چین نیز سابقه مصرف دارد.
جستجوی علمی در پایگاههایی مانند PubMed Scopus و Google Scholar تاکنون مقاله peer-reviewed مستقیمی درباره Mesophyl منتشر نکرده است. همچنین در بانک USPTO اطلاعات فنی پتنت مربوطه تا لحظه تهیه این گزارش بهصورت عمومی در دسترس نیست.
با این حال، این مسأله لزوماً به معنای نفی علمی فناوری نیست، بلکه نشان میدهد که:
• فناوری در مرحله پیشانتشار یا توسعه است.
• تیم تحقیقاتی آن ممکن است در حال نگارش مقاله یا آزمایشهای بالینی باشد.
• ثبت پتنت پیش از انتشار دادههای علمی، روندی متداول در حوزه نوآوریهای صنعتی است.
بنابراین بررسی بیشتر در آینده نزدیک میتواند شفافیت بیشتری درباره جزئیات فنی این فناوری فراهم کند.
مقایسه با فناوریهای مشابه جهانی
در بازار جهانی فناوریهایی مانند EpigenCare یا OneSkin نیز با تمرکز بر مراقبتهای پوستی مبتنی بر ژنتیک یا اپیژنتیک در حال فعالیت هستند. اما بیشتر این پروژهها بر تحلیل DNA یا متیلاسیون پوست برای شخصیسازی فرمولاسیون تمرکز دارند و بهجای تأثیر مستقیم، از دادههای ژنتیکی برای انتخاب ترکیب مناسب استفاده میکنند.
در این زمینه این فناوری ادعای گامبرداشتن به مرحله بالاتری را دارد: تأثیر مستقیم و موضعی بر بیان ژنها در خود پوست بدون نیاز به آزمایش ژنتیکی.
چه دادههایی برای اثبات علمی مورد نیاز است؟
اگر این فناوری بخواهد در عرصه علمی تأیید شود
مجموعهای از آزمونهای استاندارد مورد انتظار است، از جمله:
ارائه دادههایی با این سطح از دقت، اعتبار علمی فناوری را بهطور محسوسی تقویت میکند و راه را برای پذیرش آن در مجامع علمی و پزشکی هموار خواهد کرد.
نگاهی به بازار و آینده فناوریهای ژنتیکی در پوست
براساس گزارش Statista بازار جهانی محصولات مراقبت از پوست تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار خواهد رسید. سهم فناوریهای مبتنی بر دادههای زیستی بهویژه اپیژنتیک و شخصیسازیشده در این رشد قابلتوجه خواهد بود.
از این منظر نوآوریهایی مانند Mesophyl در جایگاه مناسبی برای ورود به نسل جدید فناوریهای پوستی قرار دارند. اما شرط ماندگاری و اثرگذاری آنها شفافیت علمی و دادهمحوری در کنار طراحی نوآورانه است.
پتانسیل بالا نیازمند دادههای روشن
این فناوری جدید یک نمونه شاخص از حرکت به سمت زیستفناوری مصرفی در حوزه پوست است. اگر دادههای علمی آن منتشر شود و مکانیسم اثرش بهطور تجربی تأیید گردد میتواند آغازگر نسلی تازه از محصولات پوستی با پشتوانه مولکولی و ژنی باشد.
با این حال تا زمان دسترسی به شواهد تجربی، ارزیابی علمی این فناوری باید با احتیاط و بر پایه شواهد موجود صورت گیرد. نه در ستایش کامل و نه در رد قاطع بلکه در انتظار دادههایی که حقیقت علمی را روشن کنند.
انتهای پیام/
