زخم پنهان نصف جهان؛ فرونشست زمین زیر پای تاریخ اصفهان

به گزارش خبرگزاری برنا از اصفهان، نرخ فرونشست در دشت اصفهان طی سال‌های اخیر با شتابی بی‌سابقه افزایش یافته و در برخی مناطق به بیش از ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر در سال رسیده است؛ عددی که کارشناسان آن را بحرانی‌ترین وضعیت در کشور می‌دانند.

برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، خشک شدن زاینده‌رود و کاهش تغذیه سفره‌های آب، از مهم‌ترین عوامل این پدیده عنوان شده است؛ پدیده‌ای که امروز نه‌تنها زیرساخت‌های شهری، بلکه هویت فرهنگی و تاریخی اصفهان را نیز تهدید می‌کند.

امیر کرم‌زاده، مدیرکل میراث فرهنگی استان اصفهان با اشاره به شدت یافتن فرونشست در محدوده بافت تاریخی شهر گفت: نشست در بافت تاریخی به واقع اتفاق می‌افتد و منشأ آن خشک شدن زاینده‌رود و از بین رفتن جریان مادی‌ها در سطح شهر است. بیشترین نگرانی مربوط به میدان نقش‌جهان، مسجد امام و بخش‌هایی از بازار تاریخی است. (منبع: مهر)

در سال‌های اخیر نشانه‌های روشنی از تأثیر فرونشست بر آثار تاریخی شهر مشاهده شده است. بناهایی چون سی‌وسه‌پل، پل خواجو، مسجد جامع اصفهان، عمارت عالی‌قاپو و خانه‌های تاریخی اطراف میدان نقش‌جهان دچار ترک‌های سطحی و تغییر شکل جزئی در سازه شده‌اند.

به گفته کارشناسان، با ادامه این روند، بخشی از میراث جهانی اصفهان ممکن است در دهه آینده دچار آسیب‌های غیرقابل جبران شود.

بیت‌اللهی، کارشناس زمین‌شناسی و پژوهشگر مخاطرات طبیعی نیز در گفت‌وگویی با ایرنا اظهار کرد: نرخ فرونشست سالانه در اصفهان حدود ۱۵ سانتی‌متر است. این نشست به دلیل نامتقارن بودن، اثرات مخربی بر بناهای تاریخی می‌گذارد و در مواردی موجب شکاف در سازه‌ها می‌شود. (منبع: ایرنا)

از سوی دیگر، مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان هشدار داده است: فرونشست در اصفهان به مرز بحران رسیده و از مرحله هشدار عبور کرده است. این بحران از زلزله‌ای در کمین، به آتش‌فشانی فعال تبدیل شده است. (منبع: مهر)

کارشناسان حوزه میراث فرهنگی بر این باورند که جلوگیری از ادامه روند کنونی، نیازمند احیای زاینده‌رود، مدیریت علمی منابع آب زیرزمینی، اصلاح الگوی کشت، کنترل ساخت‌وساز در مناطق پرخطر و همچنین تخصیص بودجه اضطراری برای پایش آثار تاریخی است.

در همین راستا، مدیرکل میراث فرهنگی استان اعلام کرده است که حدود ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای حفاظت از آثار در معرض خطر فرونشست پیشنهاد شده است.

با وجود هشدارهای مکرر، روند فرونشست هنوز مهار نشده و هر سال بخش‌های جدیدی از دشت اصفهان درگیر این پدیده می‌شوند. کارشناسان تأکید دارند که تأخیر در تصمیم‌گیری‌های مدیریتی، می‌تواند آسیب‌های واردشده به میراث تاریخی اصفهان را غیرقابل بازگشت کند.

فرونشست در اصفهان دیگر یک هشدار محیط‌زیستی نیست؛ بلکه زخم پنهانی است که هر روز عمیق‌تر می‌شود و زیر پای تاریخ این سرزمین را می‌لرزاند. اگر امروز برای نجات زمین و میراث اصفهان اقدامی جدی صورت نگیرد، شاید فردا دیر باشد و ستون‌های هویت ایرانی یکی‌یکی فروبریزند.

انتهای پیام