دستورالعمل ساختار مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ابلاغ شد
مرکز اطلاعات مالی روز دوشنبه - ۲۴ آذر - اعلام کرد: در اجرای تبصره ۶ ماده ۳۷ و بند ۱۵ ماده ۳۸ آییننامه اجرایی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم «دستورالعمل ساختار و تشکیلات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم» در خصوص مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی که از این پس به اختصار «دستورالعمل» نامیده میشود، به شرح زیر تدوین میگردد.
فصل ۱) تعاریف
ماده ۱- در این دستورالعمل اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار میروند.
۱. قانون: قانون مبارزه با پولشویی مصوب سال ۱۳۸۶ با اصلاحات و الحاقات بعدی
۲. آییننامه: آییننامه اجرایی مقابله و پیشگیری از جرایم پولشویی و تأمین مالی تروریسم اصلاحی ۲۷ مهر ۱۴۰۴ هیأتوزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی
۳. مرکز: مرکز اطلاعات مالی مذکور در ماده ۷ مکرر قانون
۴. مؤسسه مالی: مؤسسه مالی مذکور در بند ۵ ماده یک آئیننامه
۵. حرف و مشاغل غیر مالی: حرف و مشاغل غیر مالی مذکور در بند ۷ ماده یک آییننامه
۶. دستگاههای متولی نظارت: دستگاههای مذکور در بند ۹ ماده یک آییننامه به شرح زیر:
الف - دستگاههای متولی نظارت بر مؤسسات مالی شامل:
۱) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۲) بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران
۳) سازمان بورس و اوراق بهادار
ب - دستگاههای متولی نظارت بر حرف و مشاغل غیرمالی شامل:
۱) وزارت صنعت، معدن و تجارت
۲) سازمان ثبت اسناد و املاک کشور
۳) کانونهای وکلای دادگستری و مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه
۴) جامعه حسابداران رسمی ایران
پ - سایر دستگاهها و نهادها حسب تعیین شورا که بهموجب قوانین و مقررات مسئولیت صدور مجوز فعالیت مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی، نظارت بر آنها از حیث انطباق با مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و اجرای مؤثر تکالیف مربوط و اختیار اعمال ضمانت اجراهای اداری یا انتظامی در موارد تخلف برخوردارند.
۷. واحد مبارزه با پولشویی: بخشی از ساختار سازمانی مؤسسات مالی که متولی امر مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و عهدهدار انجام تکالیف مقرر در ماده ۳۸ آییننامه میباشد
۸. مسئول مبارزه با پولشویی: فردی است که در مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی عهدهدار انجام تکالیف مقرر در ماده ۳۸ آییننامه میباشد. در صورت تشکیل واحد مبارزه با پولشویی، مسئول مبارزه با پولشویی، مدیر ارشدی است که بالاترین مقام واحد مبارزه با پولشویی خواهد بود
۹. داوطلب: شخصی حقیقی است که برای تصدی سمت مسئول مبارزه با پولشویی معرفی میشود
۱۰. بالاترین مرجع تصمیمگیری: مرجع نهایی سیاستگذاری، تصویب برنامهها، ساختارها یا تعیین خطمشی کلی است که از اختیار تعیین سمتهای کلیدی، تصویب ساختار سازمانی یا تأیید برنامههای راهبردی برخوردار میباشد؛ این مرجع حسب مورد میتواند هیئتمدیره، مجمع عمومی، هیئتامنا یا مالک/ شرکای اصلی در شرکتهای تضامنی/ کسبوکارهای حقیقی باشد
۱۱. بالاترین مقام اجرایی: بالاترین فردی که مسئول اجرای تصمیمات نهایی، اداره عملیات جاری و نظارت بر حسن اجرای فرآیندها است و دارای اختیار قانونی یا قراردادی برای صدور دستور و مدیریت منابع میباشد؛ این مرجع حسب مورد میتواند مدیرعامل یا شخص حقیقی دارای پروانه (صاحب کسبوکار/ حرفه در حرف و مشاغل غیرمالی) باشد
۱۲. سطح یک: عبارتند از بانکها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی و ارائهدهندگان خدمات پرداخت، و آن دسته از شرکتهای بیمه، شرکتهای تأمینسرمایه، کارگزاریها و سبدگردانهای بازار سرمایه، ارائهدهندگان خدمات دارایی مجازی (اشخاص ارائهدهنده خدمات موضوع جزء «س» بند ۵ ماده یک آییننامه) و صندوقهای قرضالحسنهای که مرکز بهموجب ماده ۲ این دستورالعمل تعیین میکند. تشکیل واحد مبارزه با پولشویی برای این سطح الزامی است
۱۳. سطح دو: عبارتند از صرافیها، شرکتهای واسپاری (لیزینگ) و پرداختیاران و همچنین سایر شرکتهای بیمه، شرکتهای تأمینسرمایه، کارگزاریها و سبدگردانهای بازار سرمایه و ارائهدهندگان خدمات دارایی مجازی که مشمول سطح یک موضوع بند ۱۱ ماده یک نمیباشند. تشکیل واحد مبارزه با پولشویی برای این سطح الزامی نیست و معرفی یک فرد به عنوان مسئول مبارزه با پولشویی در آنها ضروری میباشد
۱۴. سطح سه: عبارتند از سایر صندوقهای قرضالحسنه، کارگزاران رسمی بیمه برخط، شرکتهای مدیریت دارایی مؤسسات اعتباری، مؤسسات رتبهبندی، مشاوره سرمایهگذاری، شرکتهای سرمایهگذاری و صندوق سرمایهگذاری بازار سرمایه، صندوق بازنشستگی، شرکتهای پردازش اطلاعات مالی، سایر مؤسسات مالی، مشاورین و دلالان معاملات املاک، فروشندگان و دلالان خودرو، فروشندگان طلا، نقره و مسکوکات، فروشندگان فلزات گرانبها و سنگهای قیمتی، فروشندگان عتیقه، آثار هنری و صنایعدستی فاخر، فروشندگان فرش دستباف نفیس، سردفتران و دفتریاران، حسابداران مستقل، حسابرسان رسمی و مؤسسات حسابرسی و وکلا، متخصصان حقوقی مستقل یا شاغل در مؤسسات حقوقی. تشکیل واحد و معرفی مسئول مبارزه با پولشویی و احراز صلاحیت تخصصی برای این سطح الزامی نبوده و بالاترین مقام اجرایی، مسئول مبارزه با پولشویی آن شخص محسوب میشوند
۱۵. مشتری فعال: به اربابرجوعی اطلاق میشود که طی دو سال اخیر حداقل یک خدمت پایه یا غیر پایه از مؤسسات مالی دریافت نموده یا دارای تعامل مالی ثبتشده با آن شخص باشد. این تعریف، مواردی که تعامل کاری با اربابرجوع خاتمه یافته باشد را نیز در برمیگیرد.
فصل ۲) جایگاه و ساختار سازمانی
ماده ۲- مرکز بر اساس شاخصهایی نظیر تعداد مشتریان، گردش مالی، وسعت کسبوکار و ریسک خدمات قابلارائه، فهرست اشخاص سطح یک را ظرف یک ماه با همکاری دستگاه متولی نظارت مربوطه تعیین و به اشخاص مزبور اعلام میکند. این فهرست حسب ضرورت توسط مرکز بهروزرسانی خواهد شد.
تبصره- چنانچه نهادهای مالی بازار سرمایه مجوز فعالیت مربوط به نهادهای مالی مختلف در این بازار را داشته باشند، بالاترین طبقهبندی سطوح ملاک عمل خواهد بود.
ماده ۳- مؤسسات مالی سطح یک مکلفند ساختار سازمانی واحد مبارزه با پولشویی را بهصورت مستقل، تأسیس نموده و وظایف آن واحد را از سایر واحدها تفکیک نمایند. مسئول واحد مبارزه با پولشویی میبایست با آن مؤسسه قرارداد کاری قانونی داشته باشد و بهصورت همزمان سمت اجرایی دیگری در آن مؤسسه یا شخص دیگر نداشته باشد. واحد مبارزه با پولشویی میبایست همتراز (برابر) با بالاترین سطح واحدهای عملیاتی مؤسسه مالی (نظیر مدیریت امور، اداره کل و ...) بوده و مسئول آن مستقیماً زیر نظر بالاترین مرجع تصمیمگیری یا بالاترین مقام اجرایی و در صورت وجود هیئت عامل عضو هیئت مزبور باشد.
تبصره- مسئول مبارزه با پولشویی سطح دو باید مستقیماً زیر نظر بالاترین مرجع تصمیمگیری یا بالاترین مقام اجرایی آن شخص قرار گیرد.
ماده ۴- مسئول مبارزه با پولشویی سطح یک و دو میبایست رأساً و مستقلاً با رعایت تشریفات اداری مرسوم امکان مکاتبه با بالاترین مرجع تصمیمگیر، اعضای هیئتعامل یا بالاترین مقام اجرایی آن شخص و همچنین مرکز، دستگاه متولی نظارت مربوطه و دیگر واحدهای مبارزه با پولشویی و سایر مراجع ذیصلاح را داشته باشد.
تبصره- کلیه گزارشهای موضوع قانون و آئیننامه و نیز قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم و مقررات مبتنی بر آن میبایست توسط مسئول مبارزه با پولشویی تنظیم و صرفاً از طریق بسترهای اعلامی در مقررات مربوطه به مراجع ذیصلاح ارسال شود. ارسال این گزارشها به هر مقام یا مرجع دیگری بدون اجازه مرکز یا دستور مرجع قضایی مجاز نمیباشد.
ماده ۵- مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی مکلفاند سازوکاری را تعبیه نمایند که امکان برقراری ارتباط کلیه کارکنان جهت گزارشدهی مستقیم، بیواسطه و بلادرنگ به مسئول مبارزه با پولشویی فراهم باشد. سازوکار مذکور باید به نحوی باشد (نظیر رمزگذاری) که نام گزارشدهنده و محتوای گزارش محرمانه بوده و صرفاً برای واحد مبارزه با پولشویی قابل رؤیت باشد.
تبصره- احکام این ماده نافی حق اشخاص حقیقی و حقوقی در ارسال گزارش به مرکز برابر ترتیبات ماده ۱۴۱ آییننامه نمیباشد.
ماده ۶- مؤسسات مالی سطح یک به ازای هر ۲۰۰ هزار نفر مشتری فعال و شرکتهای بیمه سطح یک به ازای هر ۵۰ هزار بیمهنامه صادره در رشته زندگی، مکلفند حداقل یک نفر در واحد مبارزه با پولشویی به کار گیرند، به هر صورت حداقل و کف حداکثر مورد انتظار تعداد نیروی انسانی واحد مبارزه با پولشویی نباید از شرایط مندرج در جدول زیر عدول نماید:
تبصره- دستگاههای متولی نظارت میتوانند بر اساس سطح ریسک و اهمیت مؤسسه مالی، تعداد حداقل و کف حداکثر نیروی انسانی واحد مبارزه با پولشویی را بیش از میزان مشخصشده در جدول موضوع این ماده و تعداد حداقل و کف حداکثر نیروی انسانی واحد مبارزه با پولشویی مؤسسات مالی که در جدول مزبور تعیین نشده است را تعیین و ابلاغ نمایند.
دستگاههای متولی نظارت همچنین میتوانند به استناد شاخصهایی از قبیل وسعت کسبوکار، نوع فعالیت، تعداد شعب یا نمایندگی، فعالیت مالی برونمرزی و در صورت تأمین سامانههای هوشمند جایگزین نیروی انسانی تعداد حداقل و کف حداکثر نیروی انسانی واحد مبارزه با پولشویی را کمتر از میزان مشخصشده در جدول موضوع این ماده تعیین نمایند.
ماده ۷- شرح وظایف عناوین سازمانی و گروههای کاری واحدهای مبارزه با پولشویی مؤسسات مالی سطح یک باید به نحوی باشد که تمامی تکالیف مندرج در ماده ۳۸ آییننامه از قبیل ردیابی، رصد، کشف و بررسی اولیه معاملات و عملیات مشکوک، پاسخدهی به استعلامات مرکز، نظارت و بازرسی، تطبیق، تدوین الزامات، برنامهریزی، آموزش، کنترلهای سیستمی و ارزیابی ریسک را در برگیرد.
ماده ۸- مؤسسات مالی سطح یک مکلفاند بهمنظور ارتقاء همکاری و ایجاد هماهنگی میان ارکان داخلی، «کمیته مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم» با اهداف و مسئولیتهای ذیل ایجاد کنند:
۱. حصول اطمینان از تخصیص مناسب منابع و امکانات به امر مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم
۲. حصول اطمینان از ایجاد دسترسیهای لازم به سامانهها و اطلاعات موردنیاز
۳. پایش مستمر برنامهها، شناسایی چالشها و رفع موانع موجود در اجرای قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم
۴. تهیه گزارش در بازههای زمانی سهماهه از اقدامات انجامشده، موانع و چالشهای پیش رو و ارائه آن به هیئتمدیره
تبصره ۱- کمیته موضوع این ماده با ترکیب ذیل تشکیل میشود:
۱. یکی از اعضای هیئتمدیره به عنوان رئیس
۲. مسئول واحد مبارزه با پولشویی به عنوان عضو و دبیر کمیته
۳. دو نفر از معاونین مرتبط مؤسسه مالی
۴. یک عضو با انتخاب بالاترین مقام اجرایی که حائز شرایط مندرج در بندهای ۲، ۳، ۵ و ۶ ماده ۲۷ این دستورالعمل باشد و تحت تأثیر انگیزههای مالکیتی که مانع عملکرد بیطرفانه وی در انجام وظایف گردد، نباشد.
تبصره ۲- احکام این ماده در خصوص تشکیل کمیته مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم پس از الزام آن توسط مقررات مربوط به حاکمیت شرکتی مشابه با سازوکار مندرج در این ماده، از اعتبار ساقط خواهد شد و مؤسسات مالی مکلفند بر اساس آن مقررات اقدام کنند.
ماده ۹- مؤسسات مالی سطح یک با توجه به وسعت کسبوکار مکلفاند نسبت به تعیین رابط مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در سطح شعب یا مناطق کشور اقدام کنند؛ بهنحویکه رابط مربوطه در انجام تکالیف واحد مبارزه با پولشویی در تکمیل مستندات همکاریهای لازم را با واحد مذکور به عمل آورد.
تبصره- رابطان موضوع این ماده در شمول تعداد کارکنان واحد مبارزه با پولشویی موضوع ماده ۶ این دستورالعمل نمیگیرند و محول کردن سایر وظایف به ایشان از سوی مؤسسه مالی بلامانع است.
ماده ۱۰- واحد مبارزه با پولشویی در شرکت بورس اوراق بهادار تهران، شرکت فرابورس ایران، شرکت بورس کالای ایران، شرکت بورس انرژی ایران، شرکت سپردهگذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه، شرکت شبکه الکترونیکی پرداخت کارت (شاپرک) و مرکز مبادله ارز و طلای ایران و سایر شرکتهای مشابه وابسته به دستگاههای متولی نظارت که مرکز تعیین کند، برابر احکام مترتب بر سطح یک این دستورالعمل توسط دستگاه متولی نظارت مربوطه تشکیل میشود.
ماده ۱۱- مؤسسات مالی سطح یک مکلفاند منابع، امکانات، ساختار و تشکیلات واحد مبارزه با پولشویی خود را در چارچوب این دستورالعمل تأمین و به تائید دستگاه متولی نظارت مربوطه برسانند و بر اساس بازخورد دریافتی از این مرجع موارد را اصلاح و پس از آن در بالاترین مرجع تصمیمگیری خود تصویب کنند. دستگاههای متولی نظارت مکلفاند درصورتیکه مؤسسه مالی شرایط این ماده را پس از صدور تأییدیه از دست داده باشد، تأییدیه مذکور را باطل کنند.
تبصره ۱- دستگاههای متولی نظارت مکلفند در صدور تأییدیه موضوع این ماده مواردی نظیر جایگاه سازمانی واحد مبارزه با پولشویی، عناوین سازمانی و شرح وظایف هر شغل، منابع و امکانات در اختیار واحد مذکور نظیر فضای اداری، زیرساختهای سختافزاری و نرمافزاری (از جمله شامل دسترسیهای دادهای و اطلاعاتی)، تعداد نیروی انسانی و بودجه و همچنین تشکیل کمیته مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (موضوع ماده ۹ این دستورالعمل) را در نظر بگیرند.
تبصره ۲- دستگاههای متولی نظارت مکلفاند حسب درخواست مرکز گزارش اجرای این ماده را به مرکز ارائه کنند.
فصل ۳) اختیارات و دسترسیها
ماده ۱۲- واحد مبارزه با پولشویی در بازرسی و نظارت بر واحدهای تحت امر در همه سطوح (نظیر شعب، نمایندگیها، اشخاص واسط و ...) بهمنظور اطمینان از اجرای کامل مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بهطور مستقل اقدام کرده و محول شدن این امر به سایر واحدها، نافی مسئولیت بازرسی و نظارت واحد مبارزه با پولشویی نیست.
ماده ۱۳- مسئول واحد مبارزه با پولشویی سطح یک میبایست در شوراها و کمیتهها یا ترتیبات مشابه داخلی از جمله تدوین و تنقیح مقررات و توسعه محصول مؤسسه مالی مربوطه عضویت داشته باشد و عضویت در سایر موارد حسب مورد به تشخیص دستگاه متولی نظارت مربوطه صورت میپذیرد.
ماده ۱۴- در اجرای ماده ۱۴۷ آییننامه ارائه هرگونه محصول، خدمت یا روش ارائه (کانال) جدید توسط مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی میبایست با هماهنگی مسئول مبارزه با پولشویی و با اتخاذ تدابیر مدیریت ریسک و حسب مورد اعمال اقدامات کاهنده ریسک صورت پذیرد و پیش از تصویب و اجرا، تأییدیه مسئول مذکور در این خصوص اخذ شود.
تبصره- اتخاذ اقدامات کاهنده ریسک موضوع این ماده در خصوص محصولات، خدمات یا روشهای ارائه (کانال) خدمات جاری و با ریسک بالا میبایست ظرف ۶ ماه پس از ابلاغ این دستورالعمل انجام شود.
ماده ۱۵- حکم ماده ۱۴ این دستورالعمل در خصوص قراردادها یا فرآیندهای داخلی مؤثر بر میزان ریسک پولشویی یا تأمین مالی تروریسم، قراردادهای اعطای نمایندگی یا واسطهگری یا قراردادهایی که تمام یا بخشی از وجه معامله آن، خارج از شبکه بانکی پرداخت میشود و نیز فرآیندهای ارائه خدمت (به اربابرجوع) و سیاستهای پذیرش مشتری (اربابرجوع) نیز جاری است.
ماده ۱۶- هرگونه عدم ارائه خدمت یا ایجاد محدودیت در ارائه آن به اربابرجوع در مؤسسات مالی سطح یک که رأساً یا حسب دستور مراجع ذیصلاح، در راستای مقابله و پیشگیری از پولشویی، تأمین مالی تروریسم یا سایر جرائم منشأ رخ داده باشد، باید با ذکر دلیل به اطلاع مسئول مبارزه با پولشویی برسد. نحوه تداوم ارائه خدمات به اربابرجوع موردنظر باید با اخذ نظر از مسئول مبارزه با پولشویی صورت پذیرد. مؤسسات مالی مکلفاند در صورت درخواست مرکز گزارش اقدامات این ماده را ارائه کنند.
ماده ۱۷- مؤسسات مالی سطح یک و دو مکلفند نظام ارتقاء و ارزیابی عملکرد کارکنان را به نحوی طراحی و اجرا کنند که وضعیت رعایت الزامات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط کارکنان و مدیران ذیربط (مانند کارکنان میز خدمت) که در بازرسی و نظارت یا به طرق دیگر شناسایی شده است با تائید مسئول مبارزه با پولشویی، سنجهای در ارزیابی ایشان قرار بگیرد. نظام ارتقاء و ارزیابی عملکرد کارکنان در اجرای این ماده باید به تائید دستگاه متولی نظارت مربوطه برسد. حکم مذکور میبایست در مزایای تخصیصیافته به نمایندگیها و کارگزاران مطابق مقررات اعمال گردد.
ماده ۱۸- مؤسسات مالی سطح یک و دو مکلفاند نظام جبران خدمات کارکنان (کلیه حقوق و مزایا) را به نحوی تدوین و اجرا کنند که مسئول مبارزه با پولشویی حداقل همتراز (برابر) با بالاترین سطح واحدهای عملیاتی آن مؤسسه در نظر گرفته شود.
تبصره- حکم موضوع این ماده باید بهتناسب در مورد سایر کارکنان واحد مبارزه با پولشویی اجرا شود.
ماده ۱۹- فضای اداری تخصیصیافته جهت استقرار کارکنان واحد مبارزه با پولشویی میبایست به نحوی باشد که تدابیر امنیتی لازم جهت جلوگیری از تردد افراد غیرمجاز و افشای اطلاعات لحاظ شود.
ماده ۲۰- هرگونه جابجایی نیروی انسانی از/ به واحد مبارزه با پولشویی میبایست با تائید مسئول مبارزه با پولشویی صورت پذیرفته و در صورت پایان همکاری مراتب قطع دسترسیها و تحویل سوابق و مستندات بلافاصله انجام گیرد.
ماده ۲۱- مؤسسات مالی سطح یک مکلفاند الزامات حداقلی فنی و عملیاتی و زیرساختی فناوری اطلاعات مندرج در پیوست یک این دستورالعمل را پیادهسازی کنند.
ماده ۲۲- مسئول یا واحد مبارزه با پولشویی میبایست بهصورت بیواسطه، مستقیم، مستقل و بهطور برخط به تمامی اطلاعات مربوط به اربابرجوع و معاملات، اعم از اصلی یا تکمیلی (شامل وقایع ثبتشده و هر رویداد ارائه خدمات)، آماری یا خام یا تحلیلی، از قبیل سوابق کلیه معاملات و عملیات، فهرست خدمات ارائهشده شامل خدمات پایه و غیر پایه به اربابرجوع، دارایی و بدهی اربابرجوع نزد همان مؤسسه، تراکنشها و سفارشها و روش ارائه (کانال) هر یک، سبد دارایی بازار سرمایه (پرتفوی) و اعتبار تخصیصی به اربابرجوع، عملیات تسویه، تهاتر، تسهیم و رفع مغایرت و همچنین کلیه اسناد و مدارک اخذشده در فرآیند شناسایی اربابرجوع، ذینفعان و اشخاص طرف قرارداد و نیز قراردادهای منعقدشده با اربابرجوع و احکام قضایی مرتبط با اربابرجوع و بخشنامههای ابلاغی به آن مؤسسه مالی دسترسی کامل داشته باشد؛ بهنحویکه انجام تحقیقات و تهیه گزارشهای موردنیاز رأساً توسط ایشان امکانپذیر باشد.
تبصره- دسترسی مؤسسات مالی سطوح یک و دو به اطلاعات موضوع این ماده، میبایست حتیالامکان در قالب سامانههای مدیریت اطلاعات صورت پذیرد؛ بهطوریکه امکان انجام دادن تکالیف محوله اعم از پایش و کشف معاملات و عملیات مشکوک، جستوجو و گزارشسازی بر روی اطلاعات، به نحو کارآمد و با فوریت میسر باشد.
ماده ۲۳- اطلاعات، گزارشها و سامانههای داخلی مرتبط با مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (نظیر سامانه موضوع ماده ۸۱ آییننامه و سامانههای مبارزه با پولشویی و ...) اعم از آنکه توسط مراجع ذیصلاح یا مؤسسه مالی تهیه شده باشد، صرفاً باید در اختیار مسئول یا واحد مبارزه با پولشویی باشد و تنها در جهت کشف و رسیدگی به جرائم موضوع قانون و قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم استفاده شود.
تبصره ۱- چنانچه اجرای این ماده بدون دسترسی واحد فنی یا عملیاتی متولی زیرساخت فناوری اطلاعات میسر نباشد، فهرست کارکنان فناوری اطلاعات دارای دسترسی میبایست با تائید مسئول مبارزه با پولشویی تعیین و تعهدنامه موضوع بند ۹ ماده ۲۷ از ایشان اخذ گردد.
تبصره ۲- تمامی اشخاصی که به هر نحو مجری یا پیمانکارِ پیادهسازی الگوها و شاخصهای معاملات و عملیات مشکوک در زیرساختهای فناوری اطلاعات میباشند، مکلف به ارائه تعهدنامه موضوع بند ۹ ماده ۲۷ هستند.
ماده ۲۴- در سطوح یک و دو، دسترسی به سوابق گزارشهای معاملات و عملیات مشکوک، فهرستها، مکاتبات و اطلاعات محرمانه موجود در سامانه معاملات و عملیات مشکوک مرکز نظیر تابلوی اعلانات تنها پس از صدور حکم موضوع ماده (۳۲) و صرفاً برای مسئول مبارزه با پولشویی مجاز خواهد بود.
تبصره ۱- دسترسی داوطلب تحت عناوینی نظیر «سرپرست» به سامانه معاملات و عملیات مشکوک مرکز صرفاً در راستای ارسال گزارش معاملات و عملیات مشکوک از جانب مؤسسه مالی امکانپذیر خواهد بود و در صورت عدم تائید صلاحیت تخصصی، دسترسی مزبور قطع میگردد.
تبصره ۲- ارجاع استعلامات مرکز یا گزارش معاملات و عملیات مشکوک دریافتی به سایر کارکنان واحد مبارزه با پولشویی یا برقراری دسترسی به این اطلاعات، در راستای انجام هرگونه عملیات نظیر ثبت، گردآوری یا تحلیل اطلاعات مالی در سامانههای داخلی مؤسسه مالی، مستلزم آن است که آن مؤسسه تأییدیه صلاحیت امنیتی و عمومی و تعهدنامه موضوع بند ۹ ماده ۲۷ را در خصوص کارکنان واحد مزبور اخذ نماید. فهرست این کارکنان توسط مسئول مبارزه با پولشویی تعیین میگردد.
تبصره ۳- با عزل یا سلب یا پایان اعتبار صلاحیت تخصصی مسئول مبارزه با پولشویی، دسترسی مذکور از سوی مرکز قطع خواهد شد.
ماده ۲۵- در خصوص سطح سه، مرکز بر اساس فهرست اعلامی دستگاه متولی نظارت که شامل اسامی و مشخصات مؤسسات مالی و حرف و مشاغل غیرمالی دارای مجوز و بالاترین مقام اجرایی (یا نماینده قانونی بالاترین مقام اجرایی) یا صاحبان هر یک از آنها میشود، بر اساس اهمیت و ضرورت اقدام به اعطای دسترسی به سامانه معاملات و عملیات مشکوک مرکز در سطوح ضروری خواهد نمود.
تبصره- نماینده قانونی موضوع این ماده بعد از معرفی دستگاه متولی نظارت و حسب تشخیص مرکز به سامانه معاملات و عملیات مشکوک مرکز در سطوح ضروری دسترسی خواهد داشت.
ماده ۲۶- برقراری دسترسی دستگاههای متولی نظارت و سایر اشخاص مشمول به سامانههای مرکز حسب ضرورت جهت ارسال انواع گزارشهای مرتبط با معرفینامه بالاترین مقام آن دستگاه و با تائید مرکز انجام خواهد شد.
فصل ۴) ارزیابی صلاحیت
ماده ۲۷- شرایط اختصاصی تصدی سمت مسئول مبارزه با پولشویی در مؤسسات مالی سطح یک و دو، به شرح زیر است:
۱. نداشتن سابقه محکومیت مؤثر کیفری
۲. دارا بودن گواهینامههای آموزشی معتبر مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم وفق مقررات آئیننامه و متناسب با شرح وظایف
۳. دارا بودن دانشنامه کارشناسی یا بالاتر در رشتههای تحصیلی مرتبط و با مهارتهایی نظیر دادهکاوی، تحلیل اطلاعات مالی و اقتصادی، طراحی، تحلیل و بهینهسازی فرایندها، حسابداری و حسابرسی، تطبیق یا تنظیم مقررات و توانایی حقوقی، مهندسی یا مدیریتی
۴. نداشتن منع قانونی تصدی سمت مدیریتی در حوزه فعالیت، از جمله ناشی از محکومیتهای قطعی در مراجع ذیصلاح و موارد مربوط به منع تصدی بیش از یک شغل
۵. نداشتن بیشتر از یک درصد سهام در آن مؤسسه مالی
۶. نداشتن سهام بیشتر از یک درصد، سمت مدیریتی یا مشاورهای و عضویت به هر شکل در سایر مؤسسات مالی
۷. داشتن حداقل ۲ سال سابقه کار در زمینه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم یا داشتن حداقل ۳ سال سابقه کار در حوزه بازرسی و نظارت بر رعایت قوانین و مقررات (تطبیق)، حسابرسی، تدوین مقررات، امور حقوقی یا مدیریت ریسک در مؤسسات مالی
۸. حسن عملکرد فرد در دوره تصدی پیشین به عنوان مسئول مبارزه با پولشویی (در صورت وجود سابقه فعالیت در این زمینه)
۹. ارائه تعهدنامه دائمی منع افشاء اطلاعات نزد دفاتر اسناد رسمی در قالب اعلامی دستگاه متولی نظارت مربوطه
۱۰. قرار نگرفتن در شمول مصادیق ماده ۱۱۱ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت
تبصره- شرایط اختصاصی موضوع بند ۷ برای تصدی سمت مسئول مبارزه با پولشویی سطح دو الزامی نیست.
ماده ۲۸- رعایت شرایط بندهای یک تا ۳ ماده ۲۷ برای سایر کارکنان واحدهای مبارزه با پولشویی الزامی است و مسئولیت احراز آن بر عهده مسئول مبارزه با پولشویی است.
ماده ۲۹- بالاترین مقام اجرایی سطح یک و دو مکلفند فردی که حائز شرایط مسئول مبارزه با پولشویی باشد را به همراه مدارک و مستندات مربوط به شرایط اختصاصی موضوع ماده ۲۷ این دستورالعمل و همچنین نسخه تکمیلشده کاربرگ شماره یک احراز صلاحیت تخصصی مسئول مبارزه با پولشویی مندرج در تارنمای اطلاعرسانی مرکز (به شرح پیوست شماره ۲)، به دستگاه متولی نظارت مربوطه معرفی کند.
تبصره ۱- مؤسسات مالی سطح یک و دو مکلفند نسبت به استعلام صلاحیت امنیتی و عمومی داوطلب از مراجع ذیربط اقدام نموده و نتایج آن را در اختیار دستگاه متولی نظارت مربوطه قرار دهند. نحوه اخذ استعلام موضوع این تبصره حسب مورد با هماهنگی دستگاه متولی نظارت مربوطه خواهد بود.
تبصره ۲- صرفاً انتصاب داوطلب در جایگاه مسئول مبارزه با پولشویی تحت عناوینی نظیر «سرپرست»، در صورت معرفی وی به دستگاه متولی نظارت مربوطه و حداکثر برای مدت ۳ ماه مجاز است. در صورت اعلام عدم صلاحیت تخصصی داوطلب، تمدید این مدت با تائید مرکز فقط برای یک دوره سهماهه دیگر جایز است.
ماده ۳۰- دستگاههای متولی نظارت مکلفاند ظرف ۲۰ روز کاری بعد از دریافت مدارک موضوع ماده ۲۹، نسبت به ارزیابی شرایط حرفهای و احراز شرایط مورد اشاره در ماده ۲۷ این دستورالعمل بر اساس رویههای داخلی خود اقدام کرده و فرد واجد صلاحیت تصدی عنوان مسئول مبارزه با پولشویی را جهت اخذ تأییدیه صلاحیت تخصصی به همراه نسخهای از تمامی سوابق و مستندات مرتبط اعم از مدارک دریافتی از مؤسسه مالی و نتایج و اسناد ارزیابیهای صورتگرفته و احراز صلاحیت امنیتی و عمومی به مرکز معرفی کنند.
تبصره- در مواردی که بر اساس ارزیابیهای صورتگرفته، داوطلب مؤسسه مالی سطح یک واجد صلاحیت تشخیص داده نشود، دستگاههای متولی نظارت مکلفاند در مهلت تعیینشده در این ماده، دلایل موضوع را به همراه نسخهای از سوابق و مستندات مربوطه اعم از مدارک دریافتی از آن مؤسسه و نتایج و اسناد ارزیابیهای صورتگرفته به مرکز ارسال نمایند.
ماده ۳۱- مرکز پس از بررسی سوابق و مستندات دریافتی از دستگاه متولی نظارت بر اساس ماده ۳۰ و برگزاری جلسه مصاحبه حضوری حسب مورد، نسبت به صدور تأییدیه صلاحیت تخصصی اقدام و نتیجه را از طریق دستگاه متولی نظارت اعلام میکند.
تبصره- داوطلب مؤسسات مالی سطح دو از مصاحبه حضوری موضوع این ماده مستثنا هستند.
ماده ۳۲- بالاترین مقام اجرایی مؤسسه مالی مکلف است حداکثر ظرف ۷ روز کاری از دریافت تأییدیه صلاحیت تخصصی موضوع ماده ۳۱، نسبت به صدور حکم انتصاب مسئول مبارزه با پولشویی اقدام و رونوشت آن را به اطلاع دستگاه متولی نظارت مربوطه و مرکز برساند.
ماده ۳۳- اعتبار تأییدیه صلاحیت تخصصی تا ۴ سال از تاریخ صدور است و مرکز میتواند مدت اعتبار تأییدیه مذکور را بدون طی تشریفات مواد ۲۹ تا ۳۱ تمدید کند. در خصوص سطح دو، مرکز بر اساس فهرست اعلامی دستگاه متولی نظارت نسبت به تمدید اعتبار تأییدیه صلاحیت تخصصی اقدام میکند.
تبصره ۱- درصورتیکه مسئول مبارزه با پولشویی عملکرد قابل قبولی در دوره تصدی این عنوان نداشته باشد یا شرایط اختصاصی ماده ۲۷ را از دست داده باشد، دستگاه متولی نظارت میتواند حداقل یک ماه پیش از تاریخ اتمام اعتبار تأییدیه صلاحیت تخصصی مراتب را به مرکز اعلام کند.
تبصره ۲- اعتبار تأییدیه صلاحیت تخصصی مسئولان مبارزه با پولشویی که پیش از ابلاغ این دستورالعمل صادر شده است، تا پایان زمان اعتبار تأییدیه مذکور به قوت خود باقی است.
ماده ۳۴- درصورتیکه داوطلب مؤسسه مالی سطوح یک و دو به تشخیص مرکز واجد صلاحیت تخصصی نباشد، مراتب به بالاترین مقام اجرایی آن مؤسسه اعلام میگردد و مؤسسه مالی مکلف است داوطلب جدید را مطابق ماده ۲۹ این دستورالعمل معرفی کند.
فصل ۵) ترتیبات سلب صلاحیت تخصصی
ماده ۳۵- سلب صلاحیت تخصصی مسئول مبارزه با پولشویی مؤسسات مالی سطح یک و دو صرفاً در صورت تحقق حداقل یکی از شرایط زیر انجام میپذیرد. سلب صلاحیت مزبور به موجب شیوهنامهای که توسط مرکز و دستگاه متولی نظارت مربوطه تدوین میگردد، مجاز خواهد بود:
۱. اعلام بالاترین مقام اجرایی یا مرجع تصمیمگیری مؤسسه مالی و منوط به ارائه دلایل توجیهی
۲. کشف سوءسابقه کیفری مؤثر، تحقق تخلف مشهود، عملکرد غیرقابلقبول یا قصور از سوی مسئول مبارزه با پولشویی در انجام وظایف به تشخیص مرکز یا دستگاه متولی نظارت مربوطه
۳. هر زمان مشخص شود که مسئول مبارزه با پولشویی برای احراز شرایط مقرر در این دستورالعمل، اطلاعات خلاف واقع ارائه نموده یا برخی از اطلاعات را کتمان کرده باشد
۴. حسب اعلام مراجع ذیصلاح، صلاحیت عمومی و امنیتی خود را از دست داده باشد.
تبصره ۱- در مواردی که فرد، درخواست قطع همکاری در سمت مسئول مبارزه با پولشویی را داشته باشد، مرکز مجوز تغییر مسئول مربوطه را صادر مینماید.
تبصره ۲- رسیدگیهای اداری-انتظامی دستگاههای متولی نظارت به تخلفات اشخاص، که بهموجب صلاحیتهای قانونی انجام میشود، مشمول ترتیبات مقرر در این ماده نمیشود.
ماده ۳۶- معرفی مجدد فرد سلب صلاحیت شده، برای تصدی سمت مسئول مبارزه با پولشویی، به مدت ۳ سال ممنوع میباشد.
ماده ۳۷- مؤسسات مالی که ابلاغیه سلب صلاحیت تخصصی و یا مجوز تغییر مسئول مبارزه با پولشویی را دریافت نمودهاند، مکلفاند بلافاصله نسبت به قطع دسترسیهای مربوطه اقدام و داوطلب جدیدی که واجد شرایط باشد را حداکثر ظرف ۲۰ روز کاری مطابق با احکام ماده ۲۹ این دستورالعمل به دستگاه متولی نظارت مربوطه معرفی نمایند.
فصل ۶) سایر موارد
ماده ۳۸- دستگاههای متولی نظارت مکلفاند بر حسن اجرای این دستورالعمل توسط اشخاص مرتبط با حیطه صلاحیت نظارت نمایند. تخطی از مفاد این دستورالعمل موجب اعمال ضمانت اجراهای مذکور در قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و حسب مورد ضمانت اجراهای مالی موضوع ماده ۲۳ و ۲۵ قانون بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۴۰۲، قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران مصوب ۱۳۸۴، ماده ۱۴ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید بهمنظور تسهیل اجرای سیاستهای کلی اصل ۴۴ قانون اساسی مصوب ۱۳۸۸ و آییننامه اجرایی آن، قانون تأسیس بیمه مرکزی ایران و بیمهگری مصوب ۱۳۵۰ با اصلاحات و الحاقات بعدی و آئیننامههای شورای عالی بیمه و سایر قوانین و مقررات مرتبط خواهد شد.
تبصره- دستگاههای متولی نظارت مکلفاند گزارش اجرای این ماده را در بازههای زمانی ششماهه و در قالب گزارش موضوع ماده ۴۱ آییننامه به مرکز ارائه نمایند.
ماده ۳۹- مرکز میتواند سطوح اشخاص موضوع سطح یک، دو و سه این دستورالعمل را با توجه به تغییرات قابلتوجه در سطح ریسک تغییر و مراتب را از طریق دستگاه متولی نظارت مربوطه اعلام کند.
تبصره- درصورتیکه بر اساس این ماده سطح حرف و مشاغل غیرمالی به سطح یک یا دو تغییر یابد، حدود تکالیف و وظایف آنها همان است که برای مؤسسات مالی سطوح مزبور تعیین شده است.
ماده ۴۰- از زمان لازمالاجرا شدن این دستورالعمل، «دستورالعمل نحوه تشکیل و ساماندهی واحد مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در بانکها و مؤسسات اعتباری غیر بانکی»، «دستورالعمل نحوه تشکیل و ساماندهی واحد مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در اشخاص مشمول بازار سرمایه» و «دستورالعمل نحوه تشکیل و ساماندهی واحد مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در اشخاص مشمول صنعت بیمه» نسخ میگردد.
این دستورالعمل در ۴۰ ماده و ۳۰ تبصره در تاریخ ۱۹ آبان ۱۴۰۴ با همکاری دستگاههای متولی نظارت توسط مرکز اطلاعات مالی تصویب و از تاریخ مزبور لازمالاجرا است.
انتهای پیام/
