هشدار درباره عقبماندگی دریایی ایران؛ ضرورت جهش فناورانه برای نجات زنجیرههای اقتصاد دریا
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور با اشاره به نقش راهبردی دریا در توسعه اقتصادی کشور جایگاه این زیستبوم را در حوزههای انرژی، معدن، لجستیک، گردشگری، دفاع و فناوری تشریح کرد و از ضرورت نوسازی و برنامهریزی آیندهنگر در زنجیرههای اقتصادی دریایی ایران سخن گفت.
به گزارش برنا، در نشست خبری امروز که در معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری برگزار شد، مهدی خراسانچی با بیان اینکه دریا امروز یکی از موتورهای اصلی رشد اقتصادی در جهان است اظهار کرد: دریا منبع عظیمی از انرژیهای تجدیدپذیر همچون جریانهای دریایی، امواج و انرژی گرمایشی زمین محسوب میشود.
به گفته وی دریا علاوه بر انرژی یک ذخیرهگاه مهم آب نیز هست و وجود چشمههای آب شیرین در بستر خلیج فارس نمونهای از این ظرفیت به شمار میرود؛ چنانکه در برخی نواحی این پهنه آبی شوری کمتر به دلیل حضور این منابع مشاهده میشود.
خراسانچی استخراج مواد معدنی را از دیگر قابلیتهای راهبردی دریا عنوان کرد و گفت: همانطور که کشورها در خشکی بهدنبال استخراج مواد معدنی هستند، در بستر دریا نیز کشورهایی مانند چین، ژاپن و انگلستان در اقیانوس آرام بهدنبال برداشت فلزات کمیاباند.
سه رکن اصلی لجستیک دریایی ایران
وی با اشاره به جایگاه مهم ایران در حوزه لجستیک دریایی این بخش را شامل سه سرفصل اصلی دانست:
• شناورسازی بهعنوان صنعت مادر
• کشتیرانی بهعنوان یک صنعت بزرگ و بینالمللی
• بنادر و خدمات مکمل
خراسانچی همچنین گردشگری ساحلی و دریایی را یک قطب مهم در اقتصاد دریا معرفی کرد و افزود: هرچند میزان استفاده از سواحل کشور محدود است، اما تفریحات دریایی، گردشگری ماجراجویانه، ماریناها و حوزههای نوپدید میتوانند بخش قابل توجهی از اقتصاد و حتی دانشگاههای فنی کشور را برای سالها درگیر کنند.
اقتصاد دفاعی، محیط زیست و فناوریهای دریایی
به گفته وی بخش دفاعی نیز سهم مهمی در اقتصاد دریا دارد؛ از توسعه شناورهای سطحی و زیرسطحی گرفته تا حوزه تسلیحات، پایش و ارتباطات.
خراسانچی با تاکید بر اهمیت تحول سبز در صنایع دریایی گفت: صنایعی که سالها بدون محدودیت از دریا استفاده میکردند، اکنون با الزامات سختگیرانه بینالمللی مواجهاند و همین موضوع فرصت ارزشمندی برای شرکتهای دانشبنیان ایجاد کرده تا بتوانند صنایع سنتی را ارتقا دهند و آنها را با استانداردهای جدید سازگار کنند.
وی همچنین هوشمندسازی را بخشی جداییناپذیر از فناوریهای دریایی دانست و گفت: دیجیتالی شدن از مسیریابی کشتیها و جلوگیری از ورود به مناطق حساس تا مدیریت مزرعههای دریایی آینده این حوزه را شکل میدهد.
عقبماندگی ایران در تحقق اهداف دریایی و ضرورت سرمایهگذاری جدید
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور در بخش دیگری از سخنان خود با تشریح وضعیت اقتصادی کشور در حوزه دریا گفت: کشورهای همسایه شمالغربی بیش از ۳۰۰ هزار تن ماهی تولید میکنند و عربستان نیز با سرمایهگذاریهای گسترده و بهرهگیری از مشاوران خارجی، اهداف مشخصی را پیگیری کرده است.
وی افزود: در ایران نیز برنامهریزیهایی انجام شد، اما بسیاری از اهداف محقق نشد. برای نمونه، هدفگذاری ۲۰۰ هزار تنی برای پرورش ماهی در قفس تا پایان برنامه ششم توسعه کمتر از حد پیشبینی شده تحقق یافت؛ زیرا زنجیرههای پشتیبان در بخش خصوصی کامل نبود و مشکلات صنعت شناورسازی نیز بر این روند اثر گذاشت.
خراسانچی افزود: در حالی توسعه پرورش ماهی در قفس را آغاز کردیم که حتی برنامه مشخصی برای تولید بچهماهیان تدوین نشده بود.
لزوم ورود به نسل جدید شناورها و سوختهای جایگزین
به گفته وی جهان امروز به سمت شناورهای پیشرفته، سوختهای جایگزین و فناوریهای نوین حرکت کرده و این مسیر آینده اقتصاد دریایی را رقم میزند. وی تاکید کرد که حتی در شناورهای کوچک نیز فناوریهای نوین فراگیر شده و در شناورهای بزرگ، رعایت الزامات زیستمحیطی اهمیتی دوچندان یافته است.
کاهش رتبه ایران در لجستیک بندری
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور هشدار داد: بررسیها نشان میدهد در چند سال اخیر رتبه ایران از رتبه تقریبا ۶۰ در تجارت دریایی و عملکرد بندری به رتبه بالاتر از ۱۰۰ کاهش یافته است. عبور کالاها نیز به دلیل طولانی بودن مسیرها با مشکلاتی مواجه است.
او ماموریت برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور را حمایت از توسعه فناوری و پروژهمحوری در تمام زنجیرههای اقتصادی دریایی عنوان کرد و گفت: اگر ایران میخواهد در آینده سهم مطلوبی در اقتصاد دریا داشته باشد، باید از امروز به تحولات جهانی و فناوریهای جدید توجه جدی نشان دهد.
برگزاری نمایشگاه دریا محور
دبیر برنامه ملی توسعه اقتصاد دریامحور با اشاره به برگزاری نمایشگاه ملی توانمندیهای دانشبنیان اقتصاد دریامحور در روزهای ۲۷ و ۲۸ آبان ماه جاری گفت: این رویداد در روزهای سهشنبه و چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۱۶ در مصلی امام خمینی(ره) برگزار میشود. این رویداد با ظرفیت محدود و ماهیت حمایتی، میزبان مجموعهای از شرکتهای دانشبنیان خواهد بود.
خراسانچی با اشاره به موضوع نمایشگاه گفت: نمایشگاه ملی توانمندیهای دانشبنیان به مناسبت دومین سالگرد ابلاغ سیاستهای کلان اقتصاد دریامحور برگزار میشود؛ سیاستی که میتواند زمینهساز پیشرفت و توسعه قابلتوجهی در این حوزه باشد.
وی با بیان اینکه اقتصاد دریامحور مجموعهای وسیع از حوزههای علمی، فناوری، زیستی و صنعتی را دربرمیگیرد توضیح داد: امروز منابع زیستی و زیست فناوری یکی از حوزههای شاخص اقتصاد دریاست. انرژی نیز بخش مهمی از این اقتصاد به شمار میرود. علاوهبر این، آب هم بهعنوان یک منبع راهبردی در حوزه دریا اهمیت دارد؛ هرچند منابع آب شیرین بسیار محدود و کمیاب هستند، اما وجود آبهای شور بر بستر خلیج فارس مزیتهایی را ایجاد کرده که باید از آن بهرهبرداری کرد.
خراسانچی با اشاره به اینکه صنایع دریایی از صنایع مادر کشور محسوب میشوند، افزود: کشتیسازی و کشتیرانی هر دو صنایع بزرگی هستند و در کنار آنها خدمات بندری و فعالیتهای مکمل دریا نیز جایگاه مهمی دارند. علاوه بر این دریا یک قطب گردشگری بزرگ است؛ گردشگری ساحلی و دریایی با انواع فعالیتها، از ماجراجویی گرفته تا ماریناها. شاید در ایران استفاده ما از سواحل محدود باشد اما ظرفیتهای گردشگری در این بخش بسیار فراتر است.
وی در بخش دیگری به حوزههای فنی مرتبط با دریا اشاره کرد و ادامه داد: صنایع مرتبط با شناورهای سطحی و زیرسطحی، چه در حوزه غیرنظامی و چه در زمینه تسلیحات از حوزههای مهم و تحولآفرین هستند. همچنین حوزه محیط زیست و حرکت به سمت تحول سبز اهمیت ویژهای دارد؛ چرا که بسیاری از صنایعی که پیشتر بدون محدودیت فعالیت میکردند، اکنون باید خود را با الزامات بینالمللی هماهنگ کنند. این الزامات سختگیرانه در واقع فرصتهایی را برای شرکتهای دانشبنیان ایجاد میکند تا صنایع سنتی را ارتقاء دهند.
خراسانچی تحول دیجیتال را نیز یکی از پیشرانهای مهم این حوزه دانست و تصریح کرد: فناوریهای تحول دیجیتال میتوانند در بخشهایی مانند آبزیپروری و مدیریت منابع نقش مهمی ایفا کنند.
انتهای پیام/
